Etik Liderliğin Politik Davranış Üzerine Etkisinde İşyeri Maneviyatının Aracılık Rolü

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 2, 38 - 52, 15.10.2022

Ethem Merdan

Öz

İş hayatında çalışanlar liderlerin yaklaşımlarına göre davranış geliştirmektedirler. Bir kazanç ve statü elde etmek, çıkar sağlamak gibi sebeplerle olduklarından farklı ve örgüt tarafından uygun görülmeyen davranışlar gösterebilmektedirler. Bu tür davranışları azaltmak veya ortadan kaldırmak için liderlerin etik davranmaları ve çalışanların manevi olarak örgüte bağlanmaları son derece önemlidir. Bu çalışmada amaç, etik liderliğin politik davranış üzerine etkisinde işyeri maneviyatının aracılık rolünü tespit etmektir. Ayrıca bu üç değişken arasındaki etkileşimlerde incelenecektir. Çalışmanın örneklemini Kırıkkale ilindeki kamu çalışanları oluşturmaktadır (n=392). Yapılan analiz sonuçlarına göre etik liderliğin, işyeri maneviyatı ve politik davranışı pozitif yönde etkilediği tespit edilmiştir. Ayrıca işyeri maneviyatının, etik liderliğin politik davranış üzerine etkisinde aracı etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Etik, Etik Liderlik, Davranış, Politik Davranış, İşyeri Maneviyatı

Kaynakça

• Akdoğan, A. ve Demirtaş, Ö. (2014). Etik Liderlik Davranışlarının Etik İklim Üzerindeki Etkisi: Örgütsel Politik Algılamaların Aracı Rolü. AKÜ İİBF Dergisi, 16(1), 107-123.
• Ali, Y. ve Hasan, S. S. (2021). Workplace Spirituality, Ethical Behavior and Ethical Climate in Nursing Profession. PJMHS, 15(2), 299-304.
• Avcı, N. (2019). İş Yeri Maneviyatı ile Çalışan Performansı Arasındaki İlişki Üzerine Bir İnceleme. Yeni Medya Elektronik Dergi, 3(3), 213-225.
• Aykanat, Z. ve Yıldırım, A. (2012). Etik Liderlik ve Örgütsel Adalet İlişkisi: Teorik ve Uygulamalı Bir Araştırma. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 260-274.
• Baltacı, A. (2018). Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 231-274.
• Başar, U. ve Filizöz, B. (2015). Can Ethical Leaders Heal the Wounds? An Empirical Research. Eurasian Journal of Business and Economics, 8(15), 199-218.
• Başer, G. ve Ehtiyar, R. (2019). Bir Grup İnsan Kaynakları Yöneticisinin İşyeri Maneviyatı Anlayışı: Anlam, Etkileyen Faktörler ve Uygulamalar. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(2), 668-687.
• Bello, S. M. (2012). Impact of Ethical Leadership on Employee Job Performance. International Journal of Business and Social Science, 3(11), 228-236.
• Belwalkar, S. and Vohra, V. (2016). Workplace Spirituality, Job Satisfaction and Organizational Citizenship Behaviors: A Theoretical Model. International Journal of Business and Management, 11(8), 256-262.
• Bentler, P. M. and Bonett, D. G. (1980). Significance Tests and Goodness of Fit in the Analysis of Covariance Structures. Psychological Bulletin, 88(3), 588-606.
• Brown, M., Treviño, L. K. and Harrison, D. A. (2005). Ethical Leadership: A Social Learning Perspective for Construct Development and Testing. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 97(2), 117-134.
• Browne, M. W. and Cudeck, R. (1993). Alternative Ways of Assessing Model Fit. In K. A. Bollen & J. S. Long (Eds.), Testing structural equation models (ss. 136–162). Newbury Park, CA: Sage.
• Budiman, Baharudin and Wigati, I. (2020). The Influence of Islamic Personality Toward Workplace Deviant Behaviour of Healthcare Workers and the Role of Workplace Spirituality as Mediator. Utopíay Praxis Latinoamericana, 25(1), 442-460.
• Bursalı, Y. M. (2008). Örgütsel Politikanın İşleyişi: Örgütsel Politika Algısı ve Politik Davranış Arasındaki İlişkiler. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Charoenarpornwattana, P. (2016). Workplace Spirituality and Human Resource Practices in Thailand. HRD Journal, 7(1), 82-91.
• Cheteni, P. and Shindika, E. S. (2017). Ethical Leadership in South Africa and Botswana. Brazilian Administration Review, 14(2), 2-17.
• Demirel, Y. ve Seçkin, Z. (2009). Örgüt İçi Politik Davranışların Tespiti Üzerine Kırgızistan’da Sağlık Sektöründe Bir Araştırma. Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları, 4(7), 143-161.
• Demirel, Y., Turan, E., Çetin, S. ve Dengel, D. (2019). Örgütlerde Politik Davranışların Kariyer Planlama Üzerine Etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22(1), 302-314.
• Doğan, A., Bozkurt, S. ve Demirbaş, H. T. (2014). Kamu Örgütlerinde Örgütsel Politika: Çalışanların Politik Davranışlara Yönelik Algıları. Akademik Bakış Dergisi, 44, 39-63.
• Erdem, A. T. (2021). Ethical Leadership, Service Innovation and Psychological Capital Interaction: A Research in Nevşehir Hotel Sector. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 515-532.
• Erdoğan, İ. (1994). İşletmelerde Davranış, 4. Baskı, Beta Yayınları.
• Erkuş, A. (2017). Davranış Bilimleri İçin Bilimsel Araştırma Süreci, 5. Baskı, Seçkin Yayıncılık.
• Fanggidae, R. E., Suryana, Y., Efendi, N. and Hilmianad (2016). Effect of a Spirituality Workplace On Organizational Commitment and Job Satisfaction. Procedia Social and Behavioral Sciences, 219, 639-646.
• Farmer, M., Allen, S., Duncan, K. and Alagaraja, M. (2018). Workplace Spirituality in the Public Sector: A Study of US Water and Wastewater Agencies. International Journal of Organizational Analysis, 27(3), 441-457.
• Farrell, D. and Petersen, J. C. (1982). Patterns of Political Behavior in Organization. Academy of Management Review, 7(3), 403-412.
• Fornell, C. and Larcker, D. F. (1981). Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
• Garcia‐Zamor, J. C. (2003). Workplace Spirituality and Organizational Performance. Public Administration Review, 63(3), 355-363.
• Gilmore, D. C., Ferris, G. R., Dulebohn, J. H. and Harrell-Cook, G. (1996). Organizational Politics and Employee Attendance. Group & Organization Management, 21(4), 481-494.
• Gotsis, G. N. and Kortezi, Z. (2010). Ethical Considerations in Organizational Politics: Expanding the Perspective. Journal of Business Ethics, 93(4), 497-517.
• Göçen, A. ve Özğan, H. (2018). An Analysis of Workplace Spirituality Debates. Universal Journal of Management, 6(2), 70-79.
• Günel, D., Civelek, M. E. ve Karabulut, T. (2015). İşletmelerde Etik Liderliğin Etik İklim Üzerine Etkisi: Deneysel Bir Araştırma. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimleri Dergisi, 14(28), 251-265.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E. and Tatham, R. L. (2006). Multivariate Data Analysis. Vol. 6, Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall.
• Haldorai, K., Kim, W. G., Chang, H. S. and Li, J. J. (2020). Workplace Spirituality as a Mediator Between Ethical Climate and Workplace Deviant Behavior. International Journal of Hospitality Management, 86(5), 102372-102383.
• Hayes, A. F. (2013). Introduction to Mediation, Moderation, and Conditional Process Analysis. New York, NY: Guilford Publications, Inc.
• Hegarty, N. and Moccia, S. (2018). Components of Ethical Leadership and their Importance İn Sustaining Organizations over the Long Term. The Journal of Values-Based Leadership, 11(1), 1-10.
• Hossain, F., Kumasey, A. S., Rees, C. J. and Mamman, A. (2020). Public Service Ethics, Values and Spirituality in Developing and Transitional Countries: Challenges and Opportunities. Public Administration and Development, 40(3), 147-155.
• Indradevi, R. (2020). Workplace Spirituality: Successful Mantra for Modern Organization. Journal of Critical Reviews, 7(6), 437-440.
• İslamoğlu, G. ve Börü, D. (2007). Politik Davranış Boyutları: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 7(14), 135-153.
• Jason, P. and Sudha, S. (2014). Workplace Spirituality: Meaning and Importance in Selected Information Technology Organizations. International Journal of Management Sciences and Business Research, 3(6), 13-19.
• Kang, S. W. (2019). Sustainable Influence of Ethical Leadership on Work Performance: Empirical Study of Multinational Enterprise in South Korea. Sustainability, 11(11), 1-17.
• Kar, S. (2014). Ethical Leadership: Best Practice for Success. IOSR Journal of Business and Management, e-ISSN: 2278-487X, p-ISSN: 2319-7668, 112-116.
• Karabey, C. N. ve Aliogullari, Z. D. (2018). The Impact of Ethical Leadership on Member’s Creativity and Career Success: The Mediating Role of Leader-Member Exchange. Research Journal of Business and Management, 5(3), 202-211.
• Kavuklu, H. (2018). İşyerinde Maneviyat ve Psikolojik Sermaye Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu Üniversitesi.
• Kinjerski, V. M. and Skrypnek, B. (2006). Measuring the Intangible: Development of the Spirit at Work Scale. Academy Of Management, 1, 1-16.
• Kline, R. (2015). Principles and Practice of Structural Equation Modeling, 2nd ed., New York, NY: The Guilford Press.
• Koçel, T. (2015). İşletme Yöneticiliği, 15. Baskı, Beta Yayınları.
• Krishnakumar, S. and Neck, C. P. (2002). The “What”, “Why” and “How” of Spirituality in the Workplace. Journal of Managerial Psychology, 17(3), 153-164.
• Kumari, N. (2014). Spirituality at Work Place: A Macroscopic Shift From Business to Ethics. Abhinav National Monthly Refereed Journal of Research in Commerce & Management, 3(12), 1-5.
• Littman, M. J. and Littman, E. Z. (2019). Six Ethical Leadership Strategies for Project Management Success. PM World Journal, 8(10), 3-9.
• Marsh, H. W. and Hocevar, D. (1985). Application of Confirmatory Factor Analysis to the Study of Self-Concept: First-And Higher Order Factor Models and their İnvariance Across Groups. Psychological Bulletin, 97(3) 562-582.
• McDonald, R. P. and Marsh, H. W. (1990). Choosing a Multivariate Model: Noncentrality and Goodness of Fit. Psychological Bulletin, 107(2), 247-255.
• Mayer, D. M., Kuenzi, M. and Greenbaum, R. L. (2010). Examining the Link Between Ethical Leadership and Employee Misconduct: The Mediating Role of Ethical Climate. Journal of Business Ethics, 95(1), 7–16.
• Mayes, B. T. and Allen, R. W. (1977). Toward a Definition of Organizational Politics. Academy of Management Review, 2(4), 672-678.
• Mihelič, K. K., Lipičnik, B. and Tekavčič, M. (2010). Ethical Leadership. International Journal of Management & Information Systems, 14(5), 31-42.
• Milliman, J., Czaplewski, A. J. and Ferguson, J. (2003). Workplace Spirituality and Employee Work Attitudes: An Exploratory Empirical Assessment. Journal of Organizational Change Management, 16(4), 426-447.
• Minaz, M. B. (2018). Okul Müdürlerinin Etik Liderlik Özelliklerini Belirlemeye Yönelik Ölçek Geliştirilme Çalışması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(60), 767-785.
• Miñon, C. G. (2017). Workplace Spirituality, Work Ethics, and Organizational Justice as Related to Job Performance among State University Educators. Journal of Teaching and Education, 7(1), 407-418.
• Naiyananont, P. and Smuthranond, T. (2017). Relationships between Ethical Climate, Political Behavior, Ethical Leadership and Job Satisfaction of Operational Officers in a Wholesale Company. Bangkok Metropolitan region. Kasetsart Journal of Social Sciences, 38, 345-351.
• Naseer, S., Syed, F., Nauman, S., Fatima, T., Jameel, I. and Riaz, N. (2020). Understanding How Leaders’ Humility Promotes Followers’ Emotions and Ethical Behaviors: Workplace Spirituality as a Mediator. The Journal of Positive Psychology, 15(3), 407-419.
• Nayir, F. (2016). Eğitim Örgütlerinde Politik Taktikler ve Örgütsel Destek Arasındaki İlişki. III rd International Eurasıan Educational Research Congress Bildiri Kitabı, 31 Mayıs-3 Haziran 2016, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, 618-625.
• Neubert, M. J., Carlson, D. S., Kacmar, K. M., Roberts, J. A. and Chonko, L. B. (2009). The Virtuous Influence of Ethical Leadership Behavior: Evidence from the Field. Journal of Business Ethics, 90(2), 157-170.
• Omm, A., Hazra, S. and Lathabhavan, R. (2020). Workplace Spirituality and Individual Spirituality. Journal of Critical Reviews, 7(15), 3354-3362.
• Otaye‑Ebede, L., Shaffakat, S. and Foster, S. (2020). A Multilevel Model Examining the Relationships between Workplace Spirituality, Ethical Climate and Outcomes: A Social Cognitive Theory Perspective. Journal of Business Ethics, 166(1), 611-626.
• Özkalp, E. ve Kırel, Ç. (2018). Örgütsel Davranış, 8. Baskı, Ekin Yayınları.
• Purnell‐Webb, P., Glendon, I. and Creed, P. (2002). Understanding Spirituality in the Workplace: A Qualitative Study. Journal of Spirituality, Leadership and Management, 1, 2-14.
• Robbins, S. P. and Judge, T. A. (2013). Organizational Behavior, 13th ed., Upper Saddle River, New Jersey: Pearson Education, Inc., Prentice Hall.
• Shaheen, A. and Rashidi, Z. (2021). Workplace Spirituality, Emotions and Turnover Intentions. International Journal of Innovation, Creativity and Change, 15(3), 1075-1090.
• Sharma, M. K. and Jain, M. S. (2013). Leadership Management: Principles, Models and Theories. Global Journal of Management and Business Studies, 3(3), 309-318.
• Singh, R. (2019). Impact of Workplace Spirituality on Professional Ethics-An Empirical Research with Special Reference to it Industry. International Journal of Research and Analytical Reviews, 6(2), 38-46.
• Soder, P. F. (2016). Workplace Spirituality and Employee Work İntentions: Examining the Relationship and the Mediating Role of Ethical Leadership, Doctoral Dissertation, University of Louisville.
• Şimşek, M. Ş., Çelik, A. ve Akgemci, T. (2014). Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış, 8. Baskı, Eğitim Yayınevi.
• Tanaka, J. S. and Huba, G. J. (1985). A Fit İndex for Covariance Structure Models under Arbitrary GLS Estimation. British Journal of Mathematical and Statistical Psychology, 38(2), 197-201.
• Tuna, M., Bircan, H. ve Yeşiltaş, M. (2012). Etik Liderlik Ölçeği’nin Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması: Antalya Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(2), 143-155.
• Tutar, H., Altınöz, M. ve Çakıroğlu, D. (2011). Is Ethical Leadership and Strategic Leadership A Dilemma? A Descriptive Survey. Procedia Social and Behavioral Sciences, 24, 1378–1388.
• Tutar, H. ve Erdem, A. T. (2020). Örnekleriyle Bilimsel Araştırma Yöntemleri ve SPSS Uygulamaları, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık.
• Tutar, H., Oruç, E., Erdem, A. T. ve Serpil, H. (2020). Big Five Personality Traits and Workplace Spirituality: A Mixed Method Study. South East European Journal of Economics and Business, 15(2), 96-108.
• Türk, M. ve Akbaba, M. (2018). Etik Liderlik Algısının Psikolojik Kontrat İhlali ve Örgütsel Özdeşleşme Üzerine Etkisi: Antalya İlindeki Beş Yıldızlı Konaklama İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma. Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(16), 382-407.
• Williams, W. A., Randolph-Seng, B., Hayek, M., Haden, S.P. and Atinc, G. (2017). Servant Leadership and Followership Creativity: The İnfluence of Workplace Spirituality and Political Skill. Leadership & Organization Development Journal, 38(2), 178-193.
• Yatkın, A. (2007). Toplam Kalite Yönetiminde Liderlik: Liderlikte Kalite. “İş,Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 9(1), 126-147.
• Yıldız, D. ve Uzunsakal, E. (2018). Alan Araştırmalarında Güvenilirlik Testlerinin Karşılaştırılması Ve Tarımsal Veriler Üzerine Bir Uygulama, Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 2/1, 14-28.
• Yıldız, M. L. (2019). Etik Liderlik ve Örgütsel Adalet: İletişim Tatmininin Aracı Rolü. İş Ahlakı Dergisi, 12(1), 75-112.
• Yin, E. and Mahrous, A. (2022). Covid-19 Global Pandemic, Workplace Spirituality and the Rise of Spirituality-Driven Organisations in the Post-Digital Era. Journal of Humanities and Applied Social Sciences, 1-14.
• Yozgat, U. ve Meşekıran, G. (2016). The Impact of Perceived Ethical Leadership and Trust in Leader on Job Satisfaction. Journal of Economics, Business and Management, 4(2), 125-131.
• Zafar, J. (2010). Measuring Religiosity and Workplace Spirituality in Pakistan: A Case Study of Armed Forces and University Teachers. Cross-Cultural Communication, 6(4), 104-111.
• Zanzi, A., Arthur, M. B. and Shamir, B. (1991). The Relationships between Career Concerns and Political Tactics in Organizations. Journal of Organizational Behavior, 12(3), 219–233.