55 Yaş ve Üzeri Bireylerin Emeklilik Algısı ve Emekliliğe Uyum Süreçlerinin İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 1, 20 - 31, 03.07.2019

Sanem Cetın

Öz

55
Yaş ve Üzeri Bireylerin Emeklilik Algısı ve Emekliliğe Uyum Süreçlerinin
İncelenmesi

Evolution
Of Older Adults (Over 55) Perception Of Retirement And Retirement Adjustment
Process

 

ÖZET: Demografik
değişimlerin sonucunda yaşlanma fenomeni Türkiye’de de belirgin bir şekilde
gözlenebilmektedir. Beklenen yaşam süresinin artması ve doğum oranlarının
azalması bu durumu destekler niteliktedir. Modern yaşamın bir çıktısı olan
emeklilik ile birlikte bireyler geçmiş dönemlere kıyasla daha fazla olarak,
yaşamlarını emekli statüsünde geçirmeye başlamışlardır. Bireylerin bahsedilen
emeklilik sürecine hazırlıkları ve emeklilik algıları,  emekliliğe uyum sürecini nasıl geçirecekleri
üzerinde önemli bir yere sahiptir. Bunun
üzerine, kişinin bireysel olarak üstesinden gelmesi gereken emeklilik  sürecine geçişinin daha esnek olması ve bir
krize dönüşemesini önlemek amacıyla için bir çok ülkede var olan “emekliliğe
hazırlık eğitimi/programı” uygulamaları ele alınmıştır. Bu bağlamda, yaşam
evresi perspektifi doğrultusunda  bireye
odaklanarak, bireylerin emekliliğe nasıl hazırlandıklarını, hazırlık
stratejileri, hazırlık davranışları, 
emeklilik algılarının inşaası, emekliliğe uyum sürecini nasıl
geçirdiklerini, beyaz yakalı ve mavi yakalı olmanın emeklilik algısı ve
emekliliğe uyum süreci üzerinde nasıl bir etkiye sahip olduğunu ortaya koymak
hedeflenmiştir. Bireylerin emeklilikle ilgili sıkça kullandığı bir ifade olan “sudan çıkmış balığa dönmek” bireylerin
emeklilik sürecine hazırlık/plan davranışının geliştirilmediğine dikkat
çekmektedir. Bütün bulgular göz ününe aldığında bireysel hazırlık
davranışlarının teşvik edilmesi ve bireylerin bu süreçlere hazırlanmasına
yardımcı olacak programların, özellikle bir çok perspektifi içerisinde
barındıran eğitimlerin kurumsal veya devlet destekli sağlanması ön planda
tutulmalıdır.

Anahtar Kelimeler: Emeklilik, Emekliliğe
Uyum, Rol Kaybı, Plan Davranışı, Emekliliğe Hazırlık Eğitimi

 ABSTRACT: Aging phenomenon
can also be observed significantly as a result of demographic changes in
Turkey. The increase of life expectancy and also decrease in birth rate support
demographic changes dramatically. One output of modernization is retirement,
compared to the previous life time people who become retired now spend their
time more in retirement status. Perception of retirement and preparation to the
retirement have an important place in retiremet process. Retirement prepation
programs avoid to turn retirement as a crisis and also it provide more flexible
transition to retirement process. Life stage perspective focusing on
individuals adaptation developmental stages such as retiremet. This research on
the aim of how person prepared for own retirement, prepariton strategies and
behaviour, construction of retirement perceptions, how person adjusted to
retirement with life stage perspection. In this research’s sample include 55
aged and older people groups who has been part of different workers group such
as; blue-collar workers and white-collar workers. Attandens of this research
used “like a fish out of water” this representation many times for definitation
of retirement. İt can shows that, people does not make preparation for their
retirement process. All findings are encouraging, the need of suppoting
individual preparation for retirement process and also retirement preparation
programs.

Keywords: Retirement, Retirement
Adjustment Process, Loss of role, Retirement Preparation Programs.

 

Anahtar Kelimeler

Emeklilik, Emekliliğe Uyum, Rol Kaybı, Plan Davranışı, Emekliliğe Hazırlık Eğitimi

Kaynakça

• Arun, Ö. (2008). Yaşlı Bireyin Türkiye Serüveni: Kaliteli Yaşlanma İmkânları Üzerine Senaryolar, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (7) 2: 313-330.
• Atchely, C. R. (1976). Sociology of Retirement. Schenkman Publishing: Cambrigde, Massachusetts.
• Beauvior, S. (1970). Yaşlılık. ( Canberk, O. & Canberk, E. Çev.). Milliyet yayınları.
• Blakeley, J. & Ribeiro V. (2008). Are Nurses Prepared for Retirement? Journal of Nursing Management, 16, 744–752.
• Çabuklu, Y. (2004). Toplumsalın Sınırında Beden. (1.Baskı). İstanbul: Pusula Yayıncılık.
• Çakır, Ö. (2011). Emekliliğin Psiko-sosyal Boyutu, Ankara: Türkiye Emekliler Derneği Eğitim ve Kültür Yayınları.
• Harte, D. John. (1972). Preparing for retirement. Journal ofthe Royal College of GeneralPractitioners, 1972, 22, 61.
• Hillier, S. M. & Barrow, G. M. (2007). Aging, The Individual and Society. (8th ed.). Belmont, CA: Thomson Wadsworth.
• Sevim, Y. ve Şahin, J. (2007). Toplumun yeni yoksulları: Emekliler (Şanlıurfa İli Örneği). Sosyoloji. Araştırmaları Dergisi, 1, 195-207.
• Şen, F. Y. (2015). Emeklilik Döneminde Yaşanan Sorunlara Yönelik Bir Çözüm Önerisi: İkinci İşe Hazırlık Eğitimi ve Emeklilik Kulüpleri. Ekev Akademi Dergisi,19,(6),313-334.
• Kılıççı, Y. (1988). Yaşlılığın Uyum Sorunları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi, (3),41-45.
• Kümbetoğlu, B. (2005). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. Ankara: Bağlam Yayıncılık.
• OECD Sağlık İstatistikleri 2014, Türkiye Karşılaştırması. 27.10.2015 tarihinde alınmıştır.
• Oral, A. İ. (2008). Emeklilerin Yeniden Çalışmaya Başlaması ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar Üzerine Düşünceler. Çalışma ve Toplum, 4 (19), 135-186.
• Phillips, J. & Ajrouch, K. & Hillcoat-Nalletamby, S. (2010). Key Concepts in Social Gerontology. (1st ed.). Sage Publication.
• UNFPA United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2013). World Population Ageing 2013. ST/ESA/SER.A/348. s.11.
• Tufan, İ. (2007). Birinci Türkiye Yaşlılık Raporu. Antalya: Geroyay.
• TÜİK, Hayat Tabloları, 2013-2014, Sayı: 18618, 25.10.2015 tarihinde alınmıştır. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18620
• TÜİK, Hayat Tabloları, 2013, Sayı: 18522 tarihinde alınmıştır.http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18618
• TÜİK, İstatistiklerle Yaşlılar, 2014, Sayı: 18620, 25.10.2015 tarihinde alınmıştır. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18620
• TÜİK, İl, yaş grubu ve cinsiyete göre nüfus, 2007-2015, 20.02.2016 tarihinde alınmıştır.
• TÜİK, Yaşam Memnuniyeti İstatistikleri, Sosyal güvenlik ve sağlık hizmetleri yıllar ve yaş grupları bazın emeklilik maaşları miktarı, 13.11.2015 tarihinde alınmıştır. http://tuikapp.tuik.gov.tr/yasamapp/yasam.zul
• UNFPA United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2013). World Population Ageing 2013. ST/ESA/SER.A/348. s.11.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (7). Ankara: Seçkin Yayıncılık.