Yaşlının Güçlenmesinde Refah Devleti Politikalarının Önemi

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 1, 54 - 63, 30.06.2024

Aylin Görgün Baran Cansu Taşcı

https://doi.org/10.46414/yasad.1409798

Öz

Yaşlı nüfusunun giderek küresel düzeyde artış göstermesi ve ekonomik krizlerin yaşanması yaşlı yok-sulluğunu artırmakta ve yaşlı refahının düşmesine neden olmaktadır. Devletler tarafından uygun politi-kalar geliştirilemediği için tüm dünyada yaşlı bireyler diğer nüfus gruplarına nazaran birçok haktan yoksun biçimde eşitsiz koşullarda ve yoksulluk içinde yaşamaktadır. Bu durum ülkelerin bu konudaki politikalarını gözden geçirmelerini gerektirmektedir. Bu çalışmada yaşlı refahının tesis edilmesi adına hem bireysel hem de kamusal anlamda yaşlı bireylerin refahının arttırılmasında bir güçlenme politikası geliştirmenin önemine odaklanılmıştır. Çalışmanın konusu yaşlı refahının arttırılmasında refah devleti politikalarının rolü ve öneminin ne olduğunun araştırılmasına ilişkindir. Bu çalışmanın amacı hangi refah politikalarının yaşlı refahının yükseltilmesinde etkili olduğunu tespit etmektir. Çalışma literatür tarama-sına yönelik bir değerlendirmeyi içermektedir. Makalede, yaşlı refahında hangi kriterlerin rol oynadığı, farklı refah devleti rejimlerinin uygulamalarında göreli olarak en başarılı model ve ülkelerin hangisi olduğu, Türkiye’nin hangi refah modeline dahil edildiği sorularının yanıtı aranmıştır. Elde edilen verilere göre 4 ayrı tip refah devleti modellerinde en başarılı modelin “sosyal demokrasi refah devleti” olduğu ve bunun da Kuzey Avrupa ülkelerinin uygulamalarında görüldüğü tespit edilmiştir. Öte yandan Türkiye’nin dağınık ve parçalı olan yaşlı refahı uygulamaları Güney Avrupa Refah Rejimi modeline (GAR Rejimi) denk düştüğü ve uygulamaların büyük ölçüde eşitsizlik ve ayrımcılık içerdiği görülmüştür. Sonuç olarak Türkiye’de yaşlı refahının yükselmesinde neo-liberal politikaları uygulamak yerine Esping-Andersen’in belirttiği sosyal refah devleti modeli uygulamalarına önem verilmesi gerektiği önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yaşlı Refahı, yaşlılıkta eşitsizlik, yaşlı yoksulluğu, refah devleti, Güney Amerika Modeli

Etik Beyan

Bu makale derleme bir çalışma olduğundan etik kurul raporu gerektirmemektedir.

Destekleyen Kurum

Herhangi bir kurumdan destek alınmamıştır

The Importance of Welfare State Policies in Empowering Older People

Öz

The global increase in the older population and the economic crises increase older people poverty and cause a decline in the welfare of older people. Since appropriate policies cannot be developed by states, older individuals all over the world live in unequal conditions and poverty, deprived of many rights compared to other population groups. This situation requires countries to review their policies on this issue. This study focuses on the importance of developing an empowerment policy in increasing the welfare of older individuals, both individually and publicly, in order to establish older welfare. In this context, the subject of this study is to investigate the role and importance of welfare state policies in increasing the welfare of the older people. This study aims to reveal which welfare policies are effective in improving the welfare of older people. The study includes an evaluation of the relevant literature review. The article seeks answers to the questions of which criteria play a role in the welfare of older people, which models and countries are relatively the most successful in the implementation of differ-ent welfare state regimes and which welfare model Turkey is included in. According to the data ob-tained, it has been determined that the most successful model among the 4 different types of welfare state models is the "social democratic welfare state" and this is seen in the practices of Northern Euro-pean countries. On the other hand, it has been seen that Turkey's disorganized and fragmented older people welfare practices correspond to the Southern European Welfare Regime model (GAR Regime) and are characterized by inequality and discrimination. As a result, it is suggested that instead of im-plementing neo-liberal policies, Esping-Andersen's social welfare state model should be emphasized in the improvement of older people welfare in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Elderly welfare, Inequality in old age, Elderly poverty, Welfare state, South American Model

Kaynakça

• Aydın, D. (2006). Toplum ve birey için sağlıklı yaşlanma. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 13(4), 43-48.
• Balcı, Ş. G. (2002). Yoksulluk ve sosyal dışlanmanın hukuksal nedenleri ve çözüm arayışları. Y. Özdek (Ed.). Yoksulluk, Şiddet ve İnsan Hakları (s.477-489). Ankara: Türkiye Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, İnsan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezi.
• Belek, İ. (2014). Sağlık reformları ve yaşlı sağlığı açısından Türkiye’ye yansımaları. N. Korkmaz Yaylagül & S. Yazıcı (Eds.). Küreselleşme ve Yaşlılık: Eleştirel Gerontolojiye Giriş (s.169-188). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Bican, İ. (2002). Türkiye’de yoksulluk ve kadınlar. Y. Özdek (Ed.). Yoksulluk, Şiddet ve İnsan Hakları (s.119-127). Ankara: Türkiye Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü İnsan Hakları Araştırma ve Der-leme Merkezi.
• Bora, S. I. (2019). Genç neslin merhametine kalmak mı? Birikim Aylık Sosyalist Kültür Dergisi, 362-363, 1-83.
• Cahill, D., & Konings, M. (2019). Neoliberalizm. İstanbul: Ütopya Yayınevi.
• Cengiz, İ. (2018). Türk sosyal güvenlik sistemi içerisinde yaşlılara yönelik sosyal yardım ve sosyal hizmetler. Sosyal Güvenlik Dergisi, 8(2), 23-40.
• Cruz-Martinez , G., & Cerev , G. (2019). Global AgeWatch index and insights. D. M. Gud (Ed.). Encyclopedia of Gerontology and Population Aging. Cham: Springer.
• Durmaz Bodur, N. (2022). Sosyal yardımların yaşlı refahı üzerindeki etkisi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi (YSAD), 15(2), 57-73. doi:10.46414/yasad. 1177824
• Durmaz, N., & Yağcı, U. (2018). Refah devleti dönüşümünün yaşlı bakımına etkisi. V. Kalınkara (Ed.). Yaşlı Bakımı: Atölye Çalışmaları. Denizli: Yaşlı Sorunları Araştırma Derneği Yayınları.
• Esping-Andersen, G. (1994). After the Golden Age: The future of the welfare state in the new global order. UNRISD Occasional Paper: World Summit for Social Development, 7.
• Ferrera, M. (1996). The "Southern Model" of Welfare in Social Europe. Journal of European Social Policy, 6(1), 17-37. doi:10.1177/095892879600600102
• Ferrera, M. (2000). Reconstructing the welfare state in Southern Europe. S. Kuhnle (Ed.). Survival of the European Welfare State (s. 166-181). Routledge.
• Görgün-Baran, A. (2017). Yaşlanma ve modern top-lum: Küreselleşme kentleşme ve dijital yaşam. İ. B. Akçakaya & E. Özmete (Eds.). Türkiye Aktif ve Sağlıklı Yaşlanma Zirvesi 2017 (s. 66-79). Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayınları.
• Kammer, A., Niehues , J., & Peichl, A. (2012). Welfare regimes and welfare state outcomes in Europe. Journal of European Social Policy, 22(5), 455-471. doi:10.1177/ 0958928712456572
• Karadeniz, O., & Durusoy-Öztepe, N. (2013). Türkiye’de yaşlı yoksulluğu. Çalışma ve Toplum, 38, 77-102.
• Koray, M., & Alev, H, H. (2002). Yoksulluk ve Yoksunluk Konusunda Bütünlükçü Bir İnsan Hakları Yaklaşımının Gereği. Y. Özdek (Ed.). Yoksulluk, Şiddet ve İnsan Hakları. Türkiye Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, İnsan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezi.
• Korkmaz, N. (2014). Türkiye’de Yaşlılık ve Sosyal Politika-Yaşlılık Politikalarından Ayrı Düşünülebilir mi? N. Yaylagül Korkmaz & S. Yazıcı (Eds.). Küreselleşme ve Yaşlılık: Eleştirel Gerontolojiye Giriş (s.189-214.). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Kurt, G. (2022). Covid-19 Pandemi Sürecinde Yaşlı İstismarı ve İhmali. I. Kalaycı içinde, Multidisipliner Boyutlarıyla Türkiye'de Yaşlı İstismarı ve İhmali. Ankara: Nobel Yayını.
• Kümbetoğlu, B. (2002). Afetler Sonrası Kadınlar ve Yoksulluk. Y. (Ed.). Yoksulluk, Şiddet ve İnsan Hakları. Türkiye Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, İnsan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezi.
• OECD (2021). 14.01.2023 tarihinde https://www.who. int/newsroom/factsheets/detail/ageing-and-health 2022 adresinden alındı
• Oğlak, S. (2014). Türkiye’de Yaşlının Uzun Süreli Bakımında Bakım Politikaları . N. Korkmaz Yaylagül, & S. Yazıcı (Eds.). Küreselleşme ve Yaşlılık: Eleştirel Gerontolojiye Giriş (s. 215-234). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Oğlak, S. (2019). Yaşlı sosyal refahının küresel yaşlanma izlem endeksi yönünden değerlendirilmesi ve Türkiye yaşlı sosyal refahının görünümü. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi (YSAD), 12(2), 84-96.
• Özdemir, S. (2022). Refah Devleti. Y. Saraç (Ed.). Sosyal Bilimler Ansiklopedisi. Ankara, Kavaklıdere, Türkiye: Tübitak Bilim Yayınları.
• Polivka, L., & Moody, H. R. (2001). A debate on the ethics of aging: Does the concept of autonomy provide a sufficient framework for aging policy. Journal of Aging and Identity, 6(4), 223-237. doi:10.1023/A:1012949410014
• Powell, J. L. (2014). Towards a globalization of aging. Canadian Journal of Sociology/Cahierscanadiensde sociologie, 39(2), 255-268.
• Powell, J. L., & Khan, H. T. (2013). Ageing and globalization: a global analysis. Journal of Globalization Studies, 4(1), 137-146.
• Rosanvallon, P. (2004). Refah Devletinin Krizi. B. Şahinli (Çev.). Ankara: Dost Yayıncılık.
• Sallan-Gül, S. (2002). Türkiye’de yoksulluk ve yoksullukla mücadelenin sosyolojik boyutları: Göreliden mutlak yoksulluğa. Y. Özdek (Ed.). Yoksulluk, Şiddet ve İnsan Hakları. Ankara: Türkiye Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü İnsan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezi.
• Sarıca, A. (2018). Türkiye'de emeklilik sistemlerinin yaşlı ve emekli yoksulluğu üzerine etkisi. Sosyal Güvenlik Dergisi, 9(2), 477-498.
• Sönmez, M. (2002). Gelir uçurumu: Dünya’da ve bizde. Y. Özdek (Ed.). Yoksulluk, Şiddet ve İnsan Hakları (s. 87-105). Ankara: Türkiye Orta Doğu Amme İda-resi Enstitüsü İnsan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezi.
• Suğur, N. (2019). Yaşlılık ve sosyal politika. Birikim Aylık Sosyalist Kültür Dergisi, 362-363.
• Şahin, L. (2018). Kaç tür refah devleti bulunmaktadır? 10.11.2023 tarihinde https://www.profdrlevents ahin.com/kac-tur-refah-devleti-bulunmaktadir. html adresinden alındı. adresinden alındı
• Taşçı, F. (2013). Refah devleti modelleri içinde Türkiye’nin pozisyonu: “Yaşlı algısı” üzerinden değerlendirmeler. İnsan & Toplum, 3(5), 5-35.
• TİHEK (2022). Türkiye Yaşlı Hakları Raporu. Ankara: Türkiye İnsan Hakları Eşitlik Kurumu.
• Tiyek, R., & Yerüm, U. (2016). Güney Avrupa refah rejimi bağlamında Türkiye: Bir değerlendirme. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), 26-51.
• Tufan, İ. (2014). Türkiye’de Yaşlılığın Yapısal Değişimi. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• TÜİK. (2022). Türkiye İstatistik Kurumu. 10.12.2023 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p= Istatistiklerle-Yaslilar-2021-45636#:~:text=Ya%C5 %9Fl%C4%B1%20n%C3%BCfusun%20yoksulluk%20 oran%C4%B1%20%16,y%C4%B1l%C4%B1nda %20%21%2C9%20oldu adresinden alındı
• United Nations. (2022). World Population Prospects 2022. Department of Economic and Social Affairs. 10.02.2023 tarihinde alındı
• Ülgen, G., & Arda Özalp, L. F. (2017). Refah Rejimleri Sınıflandırma Çalışmaları: Cinsiyet Çalışmaları. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Der-gisi, 39(2), 637-656.
• WHO (2022). 09.10.2023 tarihinde https://www.who.int/ newsroom/factsheets/detail/ageing-and-health 2022 adresinden alındı
• Yıldırım, B., & Şahin, F. (2019). Esping-Andersen’in refah devleti sınıflandırması ve makro sosyal hizmet uygulamaları temelinde Türkiye’nin konumu. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(8), 2525-2554. doi:10.26466/opus.542395