THE EFFECTS OF 1960 MILITARY INTERVENTION ON TURKISH ECONOMIC POLICIES

Yıl 2022, Sayı: 45, 121 - 144, 05.09.2022

İhsan Seddar Kaynar

Öz

This study will examined the last year before 27 May 1960 and the first year after the military coup in terms of economic policies in respect to the parliamentary papers. In this way, the economic reflections of the intervention in the democratic process made by the coup will be evaluated. For the pre-coup period of the study was limited to the 11th Period’s of 3rd Legislative Year, which started on November 1, 1959 and lasted till May 25, 1960. A year after the military coup, the parliament's structure was changed and bicameral system was adopted. In this transition period, the National Unity Committee and the Constituent Assembly, which included the soldiers who carried out the coup, undertook the legislative activities until the new constitution was adopted in July 1961. The period examined by the study ended with the adoption of the new Constitution after the coup. It will be tried to be enlightened through legislative activities from the perspective of the economic history and the economic policies followed in one of the most important turning points in the political history of Turkey in terms of democracy.

Anahtar Kelimeler

Democrat Party (DP), 1960, Military Coup, National Unity Committee (MBK), Planned Economy

1960 ASKERÎ MÜDAHALESİNİN TÜRKİYE’NİN İKTİSADÎ POLİTİKALARINA ETKİSİ

Öz

Bu çalışmada 27 Mayıs 1960 askerî darbesi öncesindeki ve sonrasındaki ilk yılların yasama faaliyetleri incelenerek; darbenin demokratik süreçte yarattığı kesintinin iktisadî alandaki yansımaları değerlendirilecektir. Darbe öncesi dönem, 1 Kasım 1959’de başlayıp 25 Mayıs 1960’da sonlanan 11. Devre / 3. Yasama Yılı ile sınırlandırılmıştır. Askerî darbeden bir yıl sonra parlamento faaliyetine tekrar başlasa da parlamentonun yapısı değiştirilmiş ve iki meclisli sisteme geçilmiştir. Bu geçiş döneminde Temmuz 1961’de yeni anayasa kabul edilene kadar yasama faaliyetlerini, darbeyi yapan askerlerin içinde yer aldığı Milli Birlik Komitesi ve Kurucu Meclis üstlenmiştir. Çalışmanın incelediği dönem, darbe sonrasında Anayasa’nın kabul edilmesi ile sona ermiştir. İktisat tarihinin perspektifinden Türkiye siyasî tarihinin demokrasi açısından zor yoluyla askıya alındığı en önemli dönemeçlerinden birinde takip edilen iktisat politikaları yasama faaliyetleri üzerinden aydınlatılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Demokrat Parti, 1960, Askerî Darbe, Milli Birlik Komitesi, Planlı Kalkınma

Kaynakça

• Akça, İsmet, “Altmışlı Yıllarda Türkiye Kapitalizmi ve Ordunun “Holdingi” OYAK”, Mete Kaan Kaynar (Ed.) Türkiye'nin 1950'li Yılları, İletişim Yayınları, İstanbul, 1. Baskı, 2017, 205-216.
• Boratav, Korkut, Türkiye İktisat Tarihi 1908-2002, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara, 9. Baskı, 2005.
• Dekker, Erwin, Jan Tinbergen (1903–1994) and the Rise of Economic Expertise, Cambridge University Press, Padstow Cornwall (UK), 2021.
• Kazgan, Gülten, Tanzimat'tan 21. Yüzyıla Türkiye Ekonomisi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 3. Baskı, 2006.
• Keyder, Çağlar, Türkiye’de Devlet ve Sınıflar, İletişim Yayınları, İstanbul, 19. Baskı, 2014.
• Kurucu Meclis Tutanak Dergisi, 1. Birleşim, 6 Ocak 1961.
• Milli Birlik Komitesi Tutanak Dergisi, Cilt 1, 1. Birleşim, 24 Haziran 1960.
• Milli Birlik Komitesi Tutanak Dergisi, Cilt 1, 2. Birleşim, 11 Temmuz 1960.
• Milli Birlik Komitesi Tutanak Dergisi, Cilt 1, 9. Birleşim, 10 Eylül 1960.
• Okyar, Osman, “Development Background of the Turkish Economy, 1923-1973”, International Journal of Middle East Studies, Vol. 10, No. 3 (Aug., 1979), pp. 325-344.
• Önder, İzzettin, İktisat Üzerine Düşünceler, Yordam Kitap, İstanbul, 1. Baskı, 2012.
• Özcan, Feridun Cemil, “Altmışlı Yıllarda Türkiye Ekonomisi”, Mete Kaan Kaynar (Ed.) Türkiye'nin 1950'li Yılları, İletişim Yayınları, İstanbul, 1. Baskı, 2017, 179-204.
• Özcan, Feridun Cemil, “Ellili Yıllarda Türkiye Ekonomisi”, Mete Kaan Kaynar (Ed.) Türkiye'nin 1950'li Yılları, İletişim Yayınları, İstanbul, 3. Baskı, 2019, 39-67.
• Resmî Gazete 19.06.1930, No: 1524.……………..
• Resmî Gazete 06.06.1949, No: 7225.……………..
• Resmî Gazete 09.06.1949, No: 7228.……………..
• Resmî Gazete 26.11.1959, No: 10365.……………..
• Resmî Gazete: 04.12.1959, No: 10372.……………..
• Resmî Gazete 01.03.1960, No: 10445.……………..
• Resmî Gazete 10.05.1960, No: 10501.……………..
• Resmî Gazete 16.05.1960, No: 10506……………...
• Resmî Gazete 11.07.1960, No: 10548……………...
• Resmî Gazete 22.08.1960, No: 10584……………...
• Resmî Gazete 16.09.1960, No: 10605.……………..
• Resmî Gazete 05.10.1960, No: 10621.……………..
• Resmî Gazete 15.10.1960, No: 10630.……………..
• Resmî Gazete 02.11.1960, No: 10644.……………..
• Resmî Gazete 22.11.1960, No: 10661.……………..
• Resmî Gazete 30.11.1960, No: 10668……………...
• Resmî Gazete 13.12.1960, No: 10679……………...
• Resmî Gazete 16.12.1960, No: 10682……………...
• Resmî Gazete 06.01.1961, No: 10700……………...
• Resmî Gazete 10.01.1961, No: 10703……………...
• Resmî Gazete 09.01.1961, No: 10702……………...
• Resmî Gazete 12.01.1961, No: 10705……………...
• Resmî Gazete 01.04.1961, No: 10771……………...
• Resmî Gazete 02.05.1961, No: 10796……………...
• Resmî Gazete 30.05.1961, No: 10815……………...
• Resmî Gazete 30.05.1961, No: 10815……………...
• Resmî Gazete 20.07.1961, No: 10859……………...
• TBMM Zabıt Ceridesi, Cilt 10, 1. Birleşim, 1 Kasım 1959.
• “4. Cumhuriyet Dönemi ve Hatıra Para”, https://www.darphane.gov.tr/paranin-tarihi, Erişim Tarihi: 01.06.2022.
• MBK 106 no'lu Komisyon Raporu https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MBK_/d00/c002/mbk_00002026ss0106.pdf
• MBK 153 no'lu Komisyon Raporu. https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MBK_/d00/c003/mbk_00003041ss0153.pdf
• MBK 159 no'lu Komisyon Raporu https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MBK_/d00/c003/mbk_00003047ss0159.pdf
• MBK 202 no'lu Komisyon Raporu https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MBK_/d00/c005/mbk_00005069ss0202.pdf
• TBMM 83 no'lu Komisyon Raporu https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d11/c013/tbmm11013055ss0083.pdf
• TBMM 113 no'lu Komisyon Raporu, https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d11/c012/tbmm11012049ss0113.pdf
• TBMM 125 no'lu Komisyon Raporu https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d11/c013/tbmm11013066ss0125.pdf