Türkiye’de Yapılan Oyun Terapisi Çalışmalarının İncelenmesi

Yıl 2020, , 127 - 138, 31.12.2020

Ediz Türe , Yaşar Barut

https://doi.org/10.31461/ybpd.837024

Cited By: 3

Öz

Çocukların psikolojik olarak sağlıklı olmaları hem onlar için hem de o ülkenin geleceği için oldukça mühimdir. Oyun terapisi, çocukların psikolojik sağlıklarının korunmasında etkili olan, psikolojik bozukluklarının tedavi edilmesine yardımcı olan ve her geçen gün daha çok kullanılan bir terapi çeşididir. Bu terapi çocukların kendini doğru şekilde ifade edebilmesini, ruhsal problemlerini aktarabilmesini kolaylaştırır ve tedavi sürecine yardım eder. Ülkemizde oyun terapisi çalışmalarının son yıllarda daha çok yapıldığı gözlemlenmektedir. Bu çalışmada ülkemizde oyun terapisi ile ilgili yapılan, ulaşılabilen tüm tez ve makaleler incelenerek hem kat edilen yolu görmek hem de gelecekte yapılacak çalışmalara yönelik ışık tutmak hedeflenmiştir. Bu çalışmada amaçsal örnekleme stratejilerinden ölçüt örnekleme yöntemi ve doküman analizi tekniğiyle Google Akademik, ULAKBİM ve Ulusal Tez Merkezi veri tabanlarından "oyun terapisi, oyun teknikleri, oyun tedavisi" kelimeleri ile literatür taranmış ve 26 tez, 14 makale toplam da 40 çalışmaya ulaşılmıştır. Elde edilen bulgulara göre ülkemizde oyun terapisi çalışmalarının 1987 yılı itibariyle başladığı, 2015 yılı itibariyle popülerlik kazandığı, en çok Çocuk Merkezli olmak üzere 7 farklı oyun terapisi çeşidiyle çalışmalar yapıldığı görülmüştür. Bu araştırmadan elde edilen veriler doğrultusunda çocuklarla ilgili vakalarda en önemli terapi yöntemlerinden olan oyun terapisiyle ilgili ülkemizdeki araştırma sayısının yetersiz olduğu tespit edilmiştir. Farklı oyun terapisi yaklaşımlarıyla, farklı deney gruplarıyla daha çok araştırma yapılarak literatürün geliştirilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

oyun terapisi, çocuk, oyun, terapi

Investigation of Play Therapy Studies Conducted in Turkey

Öz

It is very important for children to be psychologically healthy both for them and for the future of that country. Play therapy is a type of therapy that is effective in the protection of children's psychological health, helps to treat psychological disorders and is used more and more every day. This therapy makes it easier for children to express themselves correctly, to tell their mental problems, and helps the treatment process. In our country, it has been observed that more play therapy studies have been carried out in recent years. In this study, it was purposed to see all the accessible theses and articles about play therapy in our country and to shed light on the future studies. In this research, the literature was scanned with the words "game therapy, game techniques, game therapy" from the databases of Google Academic, ULAKBİM and National Thesis Center with the criterion sampling method and document analysis technique among purposeful sampling strategies and a total of 40 studies were reached in 26 theses and 14 articles. According to the findings, it has been observed that play therapy studies in our country started as of 1987, gained popularity as of 2015, and studies were conducted with 7 different types of play therapy, the most Child-centered. In line with the data obtained from this research, it has been determined that the number of studies in our country on play therapy, which is one of the most important therapy methods in cases related to children, is insufficient. The literature should be developed by making more research with different play therapy approaches and different experimental groups.

Anahtar Kelimeler

Play Therapy, Play, Children, Therapy

Kaynakça

• Adler, N. J. (1986). International dimensions of organisational behaviour. California: PWS- Kent Publishing Company.
• Ahbab, A. (2019). Öfke problemi olan çocuklarda çocuk merkezli oyun terapisinin etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akar Gençer, A., Aksoy, A. B. (2016). Anne çocuk etkileşiminde farklı bir yaklaşım: Theraplay oyun terapisi. Psikoterapide Güncel Yaklaşımlar, 8(3), 244-250.
• Altun, K., vd. (2019). Gelişimsel Oyun Terapisi'nin çocuk evlerinde kalmakta olan 4-8 yaş grubu çocukların travma sonrası duygusal streslerine olan etkileri. Uluslararası Sosyal Bilimsel Dergisi, 2 (2), 35.
• Akman, Y. (1987). Anaokulu çocuklarında görülen ayrılık kaygısının giderilmesinde farklı oyun tekniklerinin etkisi, Yayımlanmış Doktora Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydın Yeşilyurt, G. (2019). Özgül öğrenme güçlüğü olan çocuklarda çocuk merkezli oyun terapisinin; algılanan aile tutumlarına, anksiyetelerine ve akademik başarılarına etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Maltepe Üniversitesi.
• Altun, K. (2017). Gelişimsel Oyun Terapisi'nin çocuk evlerinde kalmakta olan 4-8 yaş grubu çocukların travma sonrası duygusal streslerine olan etkileri, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arık, R. S. ve Türkmen, M. (2009). Eğitim bilimleri alanında yayımlanan bilimsel dergilerde yer alan makalelerin incelenmesi. I. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi, Çanakkale: Onsekiz Mart Üniversitesi, 96-98.
• Aykara, A. (2017). Çocuk merkezli oyun terapisinin engelli çocuklara yönelik sosyal hizmet uygulamaları açısından önemi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 28 (2), 169.
• Axline, V. M. (1950). Play therapy experiences as described by child articipants. Journal of Consulting Psychology, 14 (1), 53.
• Axline, V. M. (1969). Play therapy. New York: Ballentine Books, 24.
• Association For Play Therapy. (2020). https://www.a4pt.org/, Erişim tarihi: 25.05.2020.
• Bekeç, M. (2018). Deneyimsel Oyun Terapisi'nin dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı olan 6-11 yaş arasındaki çocukların duygu ve davranışları üzerindeki etkisinin incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bıyıklı, L. (1995). Korunmaya muhtaç çocuklar ve S.O.S. çocuk köyleri. Ankara Üniversitesi EBF Özel Eğitim Dergisi. 2 (1), 3. Buharalı, S. (2019). Çocukların sosyal uyum ve duygu düzenleme düzeylerinin gelişiminde çocuk merkezli oyun terapisinin etkililiği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bulut, S. (2008). Erken çocukluk dönemi cinsel istismarının psikodinamik oyun terapisiyle teşhisi ve tedavisi. Türkiye Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3 (29), 131.
• Büyüköztürk, vd. (2019). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi, 40-120.
• Candan, S. (2017). 3-10 yaş arası gelişimsel problemleri olan çocuklarda Çocuk Merkezli Oyun Terapisinin etkisinin incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Çelik, M. (2017). Deneyimsel Oyun Terapisi'nin çocuk evlerinde kalmakta olan 3-10 yaş grubu çocukların çocukluk çağı travma sonrası duygusal stres düzeyine etkisinin incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çiftçi, E. B. (2019). Çocuk Merkezli Oyun Terapisi'nin çocuk evlerinde kalmakta olan 5-10 yaş grubu çocukların travma sonrası duygusal stres düzeylerine etkisi; retrospektif bir çalışma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Deniz, E. A. (2019). Çocuk Merkezli Oyun Terapisi'nin otizmli çocuklarda sosyal becerilerin gelişimine etkisinin incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Erdur Baker, Ö. (2007). Psikolojik danışma ve kültürel faktörler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3 (27), 110-112.
• Erşan, Ş. (2006). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden altı yaş grubundaki çocukların oyun ve çalışma (iş) ile ilgili algılarının incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Green, E. J. (2013). Jungian Analitik Oyun Terapisi. C. E. Schaefer (Ed.). Oyun terapisinin temelleri (B. Tortamış Özkaya, Çev.) içinde, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 61-85.
• Gürleyen, B. (2016). Psikodinamik Oyun Terapisi sürecinde zihinselleştirme ve sembolizasyon: Zihinselleştirme müdahalelerin sembolik oyuna ve zihinselleştirme üzerine etkisine yönelik görgül araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kaya, E. (2005). Zihinsel özürlü çocuklarda oyun tedavisinin etkinliğinin karşılaştırılması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Kırış, B. F. (2016). Gelişimsel Oyun Terapisi'nin çocuk evlerinde kalmakta olan 6-12 yaş grubu çocukların davranış problemlerine etkileri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Koçkaya, S. (2016). Okul öncesi çocuklarının çekingenlik davranışları üzerine oyun terapisi uygulamalarının etkisi, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Koçkaya, S., Siyez, D. M. (2017). Okul öncesi çocuklarının çekingenlik davranışları üzerine oyun terapisi uygulamalarının etkisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 9 (1), 31.
• Kottman, T. (2013). Adlerian Oyun Terapisi. C.E. Schaefer (Ed.). Oyun Terapisinin Temelleri içinde, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 88-103.
• Küçük Şahin, İ., Tortop, H. S. (2019). Gelişimsel Oyun Terapisi'nin okul öncesi dönemde kullanımı. Üstün Zekâlar Eğitimi Yaratıcı Dergisi, 6 (2), 65.
• McMahon, L. (2005). The handbook of play therpy, London: Brunener Routledge, 113-120.
• Öğretir, A. D. (2008). Oyun ve oyun terapisi. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, (22), 94.
• Özdoğan, B. (2009). Çocuk ve oyun. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Özdoğan, B. (2009). Çocukta oyun terapis. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 53 (1), 69.
• Özkaya, B. T. (2015). Ebeveyn-çocuk ilişkisi üzerine odaklanan bir oyun terapisi yaklaşımı: Filial Terapi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 7 ( 2), 208-220.
• Öztürk Serter, G. (2018). Yapılandırılmış Oyun Terapisi'ne Dayalı Geliştirilen psiko-eğitim programının boşanmış aile çocuklarının depresyon ve uyum düzeyleri üzerine etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Saltık, N. (2018). Kadın konukevlerinde kalan çocuklarda oyun terapisinin sosyal beceri ve problem davranışlara etkisinin incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Sezici, E. (2013). Okul öncesi çocuklarda oyun terapisinin sosyal yetkinlik ve davranış yönetimine etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Schaefer, C. E. (2013). Oyun terapisinin temelleri. (B. T. Özkaya Çev.), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Teber, M. (2015). Çocuk Merkezli Oyun Terapisi'nin çocuklarda görülen davranış sorunlarının çözümüne etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Teber, M. (2017). Oyun terapistlerinin iş doyumu. Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 38.
• Teke, E. (2019). Oyun terapisiyle bütünleştirilmiş grupla psikolojik danışmanın ilkokul öğrencilerinin sosyal kaygı düzeylerine etkisi, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Teke, E. ve Sürücü, A. (2020). Oyun terapisiyle bütünleştirilmiş grupla psikolojik danışmanın ilkokul öğrencilerinin sosyal kaygı düzeylerine etkisi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (2), 695.
• Temizel, B. (2019). Çocuk Merkezli Oyun Terapisi'nin 4-9 yaş arası çocuklarda görülen kaygı düzeylerine etkisi: retrospektif bir çalışma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Turan, M. (2018). https://www.tavsiyeediyorum.com/makale_19559.htm, Erişim tarihi: 28.05.2020.
• Türkmen, B. (2015). Bir çocuk ve bir terapistin oyun terapisi sırasındaki duygu durumunun videodan otomatik analizi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Unicef. (2020). https://www.unicef.org/turkey/%C3%A7ocuk-haklar%C4%B1na-dair-s%C3%B6zle%C5%9Fme, Erişim tarihi: 28.05.2020.
• Yanıt, E. (2019). Selektif mutizm vakasının Yönlendirilmemiş Oyun Terapisi teknikleri ile sağaltımı (Olgu sunumu). Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi, 2 (3), 68.
• Yanıt, E. (2020). “Çocuğumu benden alın!” Sınır koyma probleminin Çocuk Merkezli Oyun Terapisi ile sağaltımı (Olgu sunumu). Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi, 3 (5), 35.
• Yeşil, S. (2007). Uluslararası ortaklıklar: Kültürel farklılıklar ve bu farklılıkların üst yönetim grubunun çalışma ve performansına etkileri. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (13), 232-233.
• Yıldırım, Ali. (1999). Nitel araştırma yöntemlerinin temel özellikleri ve eğitim araştırmalarındaki yeri ve önemi. Egitim ve Bilim, 23 (112), 7-9.
• Yıldız, C. (2015). Oyun terapisiyle bütünleştirilmiş grup terapisinin çocukların utangaçlık düzeylerine etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, Ö. (2018). Okul öncesi çocuklarda oyun terapinin ayrılık kaygısı üzerine etkisinin değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak: Bülent Ecevit Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Yılmaz, S. (2019). Çocukluk çağında görülen psikolojik sorunların oyun terapisi ile sağaltımı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yumru, H. ve Koç, Ş. (2019). Türkiye’de çocuk sağlığı hemşireliği uygulamalarında oyun terapisinin kullanımı: Literatür incelemesi. Pediatric Practice and Research, 7 (3), 121.
• Zorlu, A. (2016). Yönlendirici olmayan oyun terapisinin; dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu belirtili çocukların duygu ve davranışları üzerindeki etkisinin incelenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Zulliger, H. (2000). Çocukta oyunla tedavi. (K. Şipal Çev.), İstanbul: Cem Yayınevi, 34-45.