UNDER THE PRINCIPLE OF LEGAL ADMINISTRATION, THE AUTHORITIES OF THE ADMINISTRATION IN EXTRAORDINARY SITUATIONS IN THE TRNC: AN EVALUATION IN THE LIGHT OF THE ECHR PRINCIPLES

Yıl 2023, , 269 - 312, 31.07.2023

Hasan Tunç Murat Osma

https://doi.org/10.33432/ybuhukuk.1291152

Öz

The principle of legal administration requires the administration which rely on the law and act in accordance with the law in all circumstances. This situation is also a valid while determining the powers of the administration in cases of emergency. If the authorities of the administration holding the public power are not limited, excessive discretion and arbitrary administration situations may arise, and fundamental rights and freedoms may be restricted disproportionately. However, it is a reality accepted by everyone that the protection of human rights is not only possible while protecting the individual against the state, and that the state’s survival is also necessary for the protection to be realized. In view of this approach, although the absoluteness of the fundamental rights and freedoms of the individual is emphasized in the documents and agreements on human rights, it is also stated that the said rights and freedoms may be limited by the administration in order to protect national security and public interest. At this point, the powers of the administration in cases of emergency in TRNC law are regulated by the Constitution and laws in accordance with the principle of legal administration. In this context, this study, the constitutional and legal dimensions of the powers granted to the administration in the TRNC law were examined in the light of the principles of the ECHR.

Anahtar Kelimeler

Administrative Powers in TRNC Law, Powers of the Administration in State of Emergency, Limitations of Fundamental Rights and Freedoms, State of Emergency Regimes, Legality in the Powers of the Administration

Kanuni İdare İlkesi Kapsamında KKTC’de İdarenin Olağanüstü Durumlardaki Yetkileri: AİHS İlkeleri Işığında Bir Değerlendirme

Öz

İdarenin kanuniliği ilkesi idarenin her koşulda yasaya dayanması ve hukuka uygun davranmasını gerekli kılmaktadır. Bu durum olağanüstü hallerde idarenin yetkilerinin belirlenmesinde de geçerli bir koşuldur. Kamu gücünü elinde bulunduran idarenin yetkilerinin sınırlanmaması halinde aşırı takdir yetkisi ve keyfi yönetim durumları ortaya çıkabilmekte ve temel hak ve özgürlükler orantısız şekilde sınırlanabilmektedir. Ancak, insan haklarının korunmasının yalnız bireyin devlet karşısında korunmasıyla mümkün olmadığı, korumanın gerçekleşebilmesi için devletin bekasının da gerekli olduğu herkesçe kabul edilen bir gerçektir. Bu yaklaşımdan hareketle, insan hakları üzerine oluşturulan belge ve anlaşmalarda, her ne kadar bireyin temel hak ve özgürlüklerinin mutlaklığı üzerine duruluyor olsa da bunun yanına ulusal güvenlik ve kamu menfaatinin korunması maksadıyla, bahse konu hak ve özgürlüklerin idarece sınırlanabileceği de yer almaktadır. Bu noktada, KKTC Hukukunda idarenin olağanüstü hallerde sahip olduğu yetkiler de kanuni idare ilkesine uygun olarak Anayasa ve kanunlar ile düzenlenmiştir. Bu kapsamda, çalışmada, AİHS ilkeleri ışığında KKTC Hukukunda idareye tanınan yetkilerin anayasal ve yasal boyutları incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

KKTC Hukukunda İdarenin Yetkileri, Olağanüstü Hallerde İdarenin Yetkileri, Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlanması, OHAL Rejimleri, İdarenin Yetkilerinde Kanunilik

Kaynakça

• Akıllıoğlu, Tekin (2017) “Temel Hakların Durdurulması”, Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Yargısı, C:33, S:1, s.61-82.
• Akyılmaz, Bahtiyar/Sezginer, Murat/Kaya, Cemil (2009) Türk İdare Hukuku, Ankara, Seçkin Yayınları.
• Akyılmaz, Bahtiyar/Sezginer, Murat/Kaya, Cemil (2021) Türk İdare Hukuku. 13. Baskı, Ankara, Savaş Yayınları.
• Altındağ, Halil (2016) İdarenin Yargısal Denetiminde Kanunilik Blokunun Genişlemesi, 1. Baskı, İstanbul, On İki Levha Yayınları.
• Balta, B. Tahsin (1968-1972) İdare Hukukuna Giriş, Ankara, Sevinç Matbaası.
• Ceylan, Mahmut (2021) İdari Yaptırımların Düzenlenmesinde ve Uygulanmasında Yetki, 1. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Çekiç, M. İsmail (2019) İdare Hukuku Açısından Ruhsat, 1. Baskı, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık.
• Çolak, Çağrı (2021) “Türkçe Kamu Yönetimi Terminolojisinde Kronik Bir Sorun: İdare/Yönetim Ayrımının Eksikliği”, Avrasya Terim Dergisi, C:9, S:2, s.27-37.
• Doğan, İlyas (2016) Devletler Hukuku, 3. Baskı, Ankara, Astana Yayınları.
• Dost, Süleyman (2017) Olağanüstü Hallerde İnsan Hakları ile İlgili Yükümlülüklerin Askıya Alınması ve Türkiye, İstanbul, Proceedings Book of 2nd International Scientific Researches Congress on Humanities and Social Sciences, ss.267-269. Edited by Hakan Kâhya, IBAD Preceeding.
• Ekinci, B. Eylem (2020) “1985 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Anayasası’na Göre Olağanüstü Durumların Kapsamı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:69, S:3, s.1327-1352.
• Ergül, Ergin (2015) “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 8’inci Maddesi Açısından Yabancıların Sınır Dışı Edilmesi”, Danıştay dergisi, 138, s.9-31.
• Erhürman Tufan (2012) İdari Yargılama Hukuku; Türk ve İngiliz Hukuk Sistemleriyle Karşılaştırmalı Bir İnceleme, 1. Baskı, Lefkoşa, Işık Kitabevi.
• Esen, Selin (2008) Karşılaştırmalı Hukukta ve Türkiye’de Olağanüstü Hal Rejimi, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Göckün, Muhammed (2017) İdari İşlemin Konu Unsuru, 1. Baskı, İstanbul, On İki Levha Yayınları.
• Gözler, Kemal (2003) İdare Hukuku, 1. Baskı, Bursa, Ekin Kitabevi.
• Gözler, Kemal (2016) Anayasa Hukukunun Genel Esasları, 9. Baskı, Bursa, Ekin Yayın Evi.
• Gözübüyük, A. Şeref (1999) Yönetim Hukuku, 13. Baskı, Ankara, Turan Kitabevi.
• Gözübüyük, A. Şeref (2016) Yönetim Hukuku, 34. Baskı, Ankara, Turhan Kitap Evi.
• Gözübüyük, A. Şeref/Gölcüklü, Feyyaz (2016) Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İnceleme ve Yargılama Yöntemi, 11. Baskı, Ankara, Turhan Kitap Evi.
• Gözübüyük, A. Şeref/Tan, Turgut (2003) İdare Hukuku, Ankara, Turan Kitabevi.
• Gözübüyük, A. Şeref/Tan, Turgut (2006) İdare Hukuku, 4. Baskı, Ankara, Turhan Kitabevi.
• Gözübüyük, A. Şeref/Tan, Turgut (2011) İdare Hukuku Cilt 1 Genel Esaslar, 8. Baskı, Ankara, Turhan Kitapevi.
• Günday, Metin (2017) İdare Hukuku, 11. Baskı, Ankara, İmaj Yayın Evi.
• Hasoğlu, Aynur (2018) “Danıştay Kararları Işığında Yetki ve Usulde Paralellik İlkesi”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl:9, S:33, s.123-142.
• Kaboğlu, İbrahim (1999) Özgürlükler Hukuku, 5. Baskı, İstanbul, AFA Yayınları.
• Kapani, Münci (2013) Kamu Hürriyetleri, 7. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Karahanoğulları, Onur (2018) İdarenin Hukukla Kavranması: Yasallık ve İdari İşlemler, 4. Baskı, Ankara, Turhan Kitabevi.
• Kaya, Cemil (2021) İdarenin Takdir Yetkisi ve Yargısal Denetimi, 1. Baskı, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık.
• Konuk, Mithat (2016) “Olağanüstü Hal Kapsamında Yayımlanan Kanun Hükmünde Kararnamelerin Özellikleri” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:65, S:4, s.2177-2194.
• Köküsarı, İsmail (2015) Anayasa Hukukunda Hukuki Güvenlik İlkesi, 1. Baskı, Ankara, Adalet Yayınları.
• Köse, Üzeyir (2021) “Olağanüstü Hal İlanını Gerektiren Durumların İslâm Hukuku Açısından Değerlendirilmesi”, UMDE Dini Tetkikler Dergisi-UMDE Journal of Religious Inquires, C:4, S:1, s.129-162.
• Mecek, Mehmet/Kocakula, Ö. Yıldırım (2020) “Yönetim-İdare Kavramlarının Yapısal İşlevsel Analizi ve Kavramsal Açıdan Tanımlanması”, Journal of Social and Humanities Sciences Research, C:7, S:54, s.1411-1425.
• Metin, Yüksel (2017) “Temel Hakların Sınırlandırılması ve Ölçülülük: Ölçülülük İlkesi Evrensel Bir Anayasal İlke Midir?” Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:7, S:1, s.1-74.
• Muhammed, Behçet (2014) “Olağanüstü Hal Uygulaması ve Teorik Temelleri”, Master Tezi (Yüksek Lisans), İstanbul Bilgi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Necatigil M. Zaim (2015) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Anayasa ve Yönetim Hukukunun Esasları. 1. Baskı, Lefkoşa, Işık Kitap Evi.
• Ömürgönülşen, Uğur (2013) “İdare Terimi Niçin Korunmalı ve Yaşatılmalıdır”, İdarecinin Sesi Dergisi, C:15, S:96, s.54-56.
• Önok, Murat (2016) “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Bağlamında Olağanüstü Hal Uygulamaları, KHK’ler Türkiye’sinde Savunma Hakkı Paneli”, Türkiye Barolar Birliği, Ankara, Şen Matbaa.
• Özbudun, Ergün (2010) Türk Anayasa Hukuku, 11. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Öztaş, Esma (2019) Türk Vergi Hukuku’nda Özel Usulsüzlük Cezaları ve Yargı Yolu, 1. Baskı, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık.
• Pekmez, T. Kelep (2015) Kolluğun Silah Kullanma Yetkisi, 1. Baskı, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık.
• Schmitt, Carl (2010) Siyasi İlahiyat. Ankara, Dost Yayınları.
• Sever, Çiğdem (2021) Anayasa Mahkemesi Işığında İdare Hukukunda Kanuna Dayanma İlkesi, 1. Baskı, Ankara, Turhan kitap Evi.
• Tandoğan N. Özbaykal (2020) “Tüketici Hakem Heyetlerinde İtirazın İptali Davası Sorunu ve 7063 Sayılı Kanun Sonrasında Verilen Yargı Kararlarının Değerlendirilmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C:26, S:1, s.467-486.
• The Administration of Jsutice During the State of Emergency. Human Rights in the Administration of Justice: A Manual on Human RightsforJudges, Prosecutors and Lawyer, s.819 <https://www.ohchr.org/Documents/Publications/training9chapter16en.pdf> s.e.t. 10.02.2023.
• Ulu, Güher (2012) İdari İşlemin Yetki Unsuru, 1. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Ülker, Gözde (2022) İdari İşlemin Yetki Unsur, 1. Basım, Ankara, Adalet Kitapevi.
• Yıldırım, Turan/Yasin, Melikşah/Kaman, Nur/Özdemir, H. Eyyüp./Üstün, F. Gül/Tekinsoy, O. Tekinsoy (2011) İdare Hukuku. 2. Baskı, İstanbul, On İki Levha Yayınları.
• Yokuş, Sevtap (1996) Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Türkiye’de Olağanüstü Hal Rejimine Etkisi, İstanbul, Beta.