YILDIRIM BAYEZİD HAN’IN DEVLET YÖNETİMİNE IŞIK TUTAN İKİ OSMANLICA MAKALE VE TAHLİLLERİ

Yıl 2016, YBHD 2016/1, 1 - 24, 19.02.2016

Ahmet Kılınç

Öz

Bu çalışma ile Yıldırım Bayezid Han dönemi ile ilgili olarak Tanzimat
döneminde yazılan iki Osmanlıca makale latinize edilmiş ve bu makalelerden
yola çıkarak kuruluş dönemi Osmanlı Devlet teşkilatı hakkında bilgilere
ulaşılmaya çalışılmıştır. İnceleme sonucunda varılan sonuçlar şu şekildedir.
Osmanlı araştırmalarında kitabelere gerekli önem verilmelidir. Sikke basımı
egemenliğin sembolü olduğu kadar, vergi toplamak, maaş ödemek için de
gerekli bir uygulamadır. İncelenen sikkeler, Orta Çağ’ın son dönemlerindeki
beyliklerde görülen sikkelerin karakteristik özelliklerini taşımaktadır. Yıldırım
Bayezid Han döneminde basılmış olan 4 adet sikkenin üzerindeki tarihin 792
şeklinde sabit olması, bu tarihin cülûs tarihi olduğunu göstermektedir. Bu
uygulamada Yıldırım Bayezid Han ile başlayan bir gelenek olmuştur. Tecdid-i
sikke uygulaması Yıldırım Bayezid Han dönemi ile başlamaktadır. Sikkelerde
yazının ve duanın tercih edilmesi, İslami ilkelere mümkün olduğunca uyulmak
istenmesine dayanmaktadır. Cülus merasimi Bayezid Han döneminde dahi
uygulanmaktadır. Reayanın şikâyetlerinin Padişaha ulaştığını o dönemde de
görmek mümkündür. Kadıların o dönemde ekonomik sıkıntı içerisinde yer
aldıkları görülmektedir. Padişah ilmiye sınıfındakileri dahi yargılayabilmiş ve
cezalandırabilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yıldırım Bayezid Han, Osmanlı, sikke, kadı, şikâyet, cülûs

Kaynakça

• Alper, Değer & Anbar, Adem (2010), ‘Osmanlı İmparatorluğu’nun İç Borçlanmada Kullandığı Yöntem ve Araçlar’, Maliye ve Finans Yazıları Dergisi, Sayı: 87, Sayfa Aralığı: 27-49.
• Avcı, Mustafa (2015),Türk Hukuk Tarihi Dersleri, 4. Baskı, Konya, Mi- moza Yayınları.
• Cin, Halil & Akyılmaz, Gül (2011), Türk Hukuk Tarihi, 4. Baskı, Konya, Sayram Yayınları.
• Cin, Halil& Akgündüz, Ahmed (2011),Türk Hukuk Tarihi, İstanbul, OSAV Yayınları.
• Demir, Abdullah(2010), Osmanlı Mahkemesi, İstanbul Yitik Hazine Yayınları.
• Dursun, Necla (2012), ‘Konya Etnografya Müzesinde Bulunan Osmanlı Klasik Dönemi Sikkelerinden Örnekler’, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Der- gisi, Sayı: 22, Cilt: 5, Sayfa Aralığı: 391-403.
• Devellioğlu Ferit (2007), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Anka- ra, Aydın Kitabevi Yayınları.
• Erdem, Ekrem (2006), ‘Osmanlı Para Sistemi ve Tağşiş Politikası: Dö- nemsel Bir Analiz’, Bankacılar Dergisi, Sayı: 56, Sayfa Aralığı: 10-27.
• İnalcık, Halil & Anhegger, R.(1956), Kanun-name-i Sulatni ber Meceb-i Örf-i Osmani, Ankara, TTK Yayınları.
• İnalcık, Halil (1951), ‘Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluş ve İnkişafı Devrinde Türkiye’nin İktisadi Vaziyeti Üzerine Bir Tetkik Münasebetiyle’, Bel- leten, Sayı: 60, Cilt: XV, Sayfa Aralığı: 629-684.
• Hammer, J. Von (2011), Osmanlı İmparatorluğu, I. Cilt, 5. Baskı, İstan- bul, İlgi Kültür Sanat Yayıncılık.
• Keskioğlu, Osman (1961), ‘İslâmda Tasvîr ve Minyatürler’, Ankara Üni- versitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı:1, Cilt: 9, Sayfa Aralığı: 11- 23.
• Ortaylı, İlber (1976), ‘Osmanlı Kadı’sının Taşra Yönetimindeki Rolü Üzerine’, TODAİE Amme İdaresi Dergisi, Sayı: 9/1, Sayfa Aralığı: 95-107.
• Özcan, Ruhi (2005), ‘Osmanlı Devleti’nde XVII. Yüzyılda Yapılan Sik- ke Tashihleri’, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı:17,Sayfa Aralığı: 237-266.
• Özcan, Tahsin (2003), ‘Osmanlı Para Tarihi Üzerine Asırlık Çalışmalar’ Türkiye Araştırma Literatür Dergisi, Sayı: 1, Cilt: 1, Sayfa Aralığı: 443-448.
• Pamuk, Şevket (2007), Osmanlı İmparatorluğu’nda Paranın Tarihi,4. Baskı, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Parlar, Gündegül (2012), ‘Orta Çağ’da Anadolu’da Hüküm Süren Bey- liklerin Sikkelerinin Karakteristik Özellikleri ‘ Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, 38. ICANAS, Uluslar arası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, Cilt: 5,Sayfa Aralığı: 2481-2490.
• Sami Şemsettin (2006), Kâmûs-ı Türkî, İstanbul, Çağrı Yayınları.
• Şakir, M. (1933), ‘Sinop Kitabelerinden Basılı Olmıyan Birkaç Metin’ Türk Tarih, Arkeologya ve Etnografya Dergisi, Sayı:1, Sayfa Aralığı: 157-159. www.envanter.gov.tr/files/belge/TAD1_0012.pdf> s.e.t: 05.01.2016.
• Tekin, Oğuz (2006), ‘Sikkeler, Devletler, Hükümdarlar: Eskiçağda Ana- dolu’da Paranın Siyasal, Kültürel ve Ekonomik Rolü’ Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi, http://www.obarsiv.com/e_voyvoda_0607.html s.e.t.: 04.01.2016.
• Tekin, Oğuz (2009), ‘Sikke’, TDVİA, Cilt: 37, Sayfa Aralığı:179-184.
• Tuzkaya, Emir(2010), ‘Kırklareli Müzesi’ndeki Osmanlı Dönemi Sikke- leri’, (Yüksek Lisans Tezi), Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1988), Osmanlı İlmiye Teşkilatı, 3. Baskı, Ankara, TTK Yayınları.
• Üçok, Çoşkun & Mumcu, Ahmet & Bozkurt, Gülnihal (2015), Türk Hukuk Tarihi’, 17. Baskı, Ankara, Turhan Yayınevi.
• Yılmaz, Fikret (1989), ‘1624 Sikke Tashihinin Amasya’daki Etki- leri’, Ege Üniversitesi Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt: IV, Sayfa Aralı- ğı:137-150.