KARAYOLUYLA GERÇEKLEŞTİRİLEN TAŞIMALARDA TTK’NIN TAŞIMA İŞLERİ KİTABI’NDA İHDAS EDİLEN HÜKÜMLERİN UYGULANMASI AÇISINDAN TAŞIT KAVRAMININ ETKİSİ

Yıl 2016, YBHD 2016/1, 299 - 318, 19.02.2016

Süleyman Kıran

Öz

Taşıma işinin taşıt ile gerçekleştirilmesi taşıma hukukunun odak noktasını
oluşturmaktadır. Denizyolu, havayolu, demiryoluyla yapılan ve multimodal
taşımalarda taşıma işinin taşıt ile gerçekleştirileceği hususunda şüphe
bulunmamaktadır. Ancak karayoluyla yapılan taşımalarda taşıma işinin taşıt
ile gerçekleştirilmemesi halinde TTK taşıma işleri kitabının uygulama alanı
kapsamında kabul edilip kabul edilemeyeceği hususu değerlendirilmelidir.
Zira TTK taşıma işleri kitabı bu konuda suskun kalmıştır. Bu halde mehaz kanunlardan
hareketle taşıma işinin taşıt ile gerçekleştirilmesi halinde söz konusu
taşıma işinin TTK taşıma işleri kitabının uygulama alanı kapsamında kaldığı
kabul edilmelidir. Ancak her türlü taşıtın değil, sadece motorlu taşıtların
bu kapsamda yer aldığı kabul edilmelidir. Bu değerlendirme ise; herhangi bir
taşıma işinde hangi kanun hükümlerinin uygulanacağını göstermesi bakımından
önem arz etmektedir. Taşıma işinin taşıt ile gerçekleştirilmesi gerektiği
tespitinden sonra, taşıma işinin herhangi bir taşıt ile gerçekleştirilip gerçekleş-
tirilemeyeceği değerlendirmeye değer diğer bir konudur. Taşıma işi her zaman
herhangi bir taşıt ile gerçekleştirilemeyecektir. Bazı taşımalarda, taşıma işinin
belli özellikleri haiz taşıt ile gerçekleştirilmesi zorunludur.

Anahtar Kelimeler

Türk Ticaret Kanunu (TTK), taşıma, karayoluyla taşıma, taşıt, motorlu taşıt

Kaynakça

• Adıgüzel, Burak (2012), Karayoluyla Yapılan Taşımalarda Taşıyıcının Zıya ve Hasardan Doğan Sorumluluğu, 2. Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi (Ka- rayolu).
• Adıgüzel, Burak (2015), Multimodal Taşımalarda Taşıyıcının (MTO) Sorumluluğu, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Arkan, Sabih (1979), ‘Karayolu İle Eşya Taşınmasına İlişkin Uluslararası Sözleşmenin Uygulanma Koşulları ve Taşıyıcının Sorumluluğunu Düzenleyen Hükümleri’, BATİDER, Cilt:X (Uygulanma Koşulları).
• Arkan, Sabih (1987), Demiryoluyla Yapılan Uluslararası Eşya Taşımala- rı, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayını.
• Arkan, Sabih (1982), Karada Yapılan Eşya Taşımalarında Taşıyıcının Sorumluluğu, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayını.
• Atabek, Reşat (1960), Eşya Taşıma Hukuku, İstanbul.
• Aydın, Alihan (2002), CMR’ye Göre Taşıyıcının Zıya, Hasar ve Gecik- meden Doğan Sorumluluğu, İstanbul, Arıkan Yayınevi.
• Erdil, Engin (2015), Karayoluyla Uluslararası Eşya Taşıma Hukuku, 2. Baskı, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
• Hepgürler, Ezgi (2011), Deniz Yoluyla Gerçekleştirilen Konteyner Taşı- macılığında Görev Alanların Hukuki Sorumluluğu, Ankara, Seçkin Yayınevi.
• Keçeci, Adnan, Türkiye’de Karayolu Taşımacılığı <http://www.mfa.gov. tr/turkiye_de-karayolu-tasimaciligi-.tr.mfa> s.e.t. 23.05.2015.
• Karan, Hakan (2011), CMR Şerhi, Ankara, Seçkin Yayınevi.
• Kıran, Süleyman (2015), Taşıma Hukukunda Karayoluyla Tehlikeli Eşya Taşıması, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Orbay Ortaç, Nurdan (2014), Havayolu ile Taşınan Yolcuların Ölümün- den veya Bedensel Bütünlüğünün İhlalinden Doğan Akdi Sorumluluk, Anka- ra, Turhan Yayınevi.
• Özdemir, Turkay (2014), Taşıma Hukuku ve Sigortaları Toplantı Notla- rı, İstanbul, İstanbul Barosu Yayınları.
• Özdemir, Turkay (2006), Uluslararası Eşya Taşıma Hukuku (Zıya ve/ veya Hasar Sorumluluğu), İstanbul, Vedat Kitapçılık.
• Sözer, Bülent (2014), Deniz Ticareti Hukuku - I, 3. Baskı, İstanbul, Ve- dat Kitapçılık.
• Topsoy, Fevzi (2014), ‘Taşınma Eşyaları Taşınmalarında Taşıyıcının Özel Yükümlülükleri’, Ankara Barosu Dergisi, S.72.
• Tüzüner, Özlem (2012), ‘Karayoluyla Eşya Taşıma Sözleşmesinin Hu- kukî Niteliği ve İş Görme Amacı Güden Sözleşmelerle İlişkisi’, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S.101.
• Ülgen, Hüseyin (1988), Uluslararası Taşımacılık ve Hukuki Sorunları, İstanbul, İstanbul Ticaret Odası Yayını.
• Yeşilova, Ecehan (2004), Taşıyıcının CMR Hükümlerine Göre Yardım- cı Şahıslarının ve Müteakip Taşıyıcıların Eylemlerinden Doğan Sorumluluğu, Ankara, Yetkin Yayınevi.
• Zeyneloğlu, Ahmet (1980), Uygulamalı Taşıma Hukuku, Ankara.