4721 SAYILI TÜRK MEDENİ KANUNUMUZA GÖRE AÇILAN TENKİS DAVASI İLE MİRASÇILARIN AÇABİLECEĞİ DİĞER DAVALARIN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2020, Sayı: 1, 341 - 364, 18.02.2020

Remzi Demir

https://doi.org/10.33432/ybuhukuk.633420

Cited By: 2

Öz

Miras hukukuna göre, gerçek bir kişinin
malvarlığı, onun ölümü ile bir bütün olarak kanunun belirlediği veya
mirasbırakan tarafından atanmış mirasçılara geçmektedir. Yasal mirasçılar, bazı
durumlarda mirasbırakanın ölüme bağlı tasarruflarına veya karşılıksız
sağlararası kazandırmalarına karşı, 4721 sayılı TMK.’nun Miras Kitabı’nda
öngörülen hakları kullanabilirler. Tenkis davası, genel olarak mirasbırakanın
tasarruf özgürlüğü sınırlarını aşması durumunda, saklı paylı mirasçılarının
başvurabileceği bir yoldur. Mirasbırakanın yapmış olduğu kazandırmalar sonucu,
saklı payları ihlal edilmiş olan mirasçılar, tenkis davası açabilecekleri gibi,
kendilerine karşı açılmış bir davada tenkis def’ini de ileri sürebilirler.   Mirasta denkleştirme, mirasbırakanın
sağlığında, yasal mirasçısına miras payına mahsuben yaptığı karşılıksız
kazandırmaların, mevcutsa aynen, değilse değerinin miras ortaklığına geri verilmesi
veya kazandırmayı alan mirasçının miras payına mahsup edilmesidir. Denkleştirme
müessesesinin amacı, mirasbırakandan sağlararası karşılıksız bir kazandırma
almış olan mirasçının, böyle bir kazandırma almamış olan mirasçılara nazaran
daha elverişli bir durumda olmasını önlemek ve mirasın paylaşılmasında yasal
mirasçılar arasında eşitliği ve hakkaniyeti sağlamaktır . Mirasçı,
mirasbırakanın ölümünden sonra el konmuş olan terekedeki parayı ve eşyayı kendi
mirasçılık sıfatına dayanan  miras
sebebiyle istihkak davası ile geri ister. Çalışmamızda, tenkis davasıyla sıkça
karıştırılan denkleştirme davası, miras sebebiyle istihkak davası ve ölüme
bağlı tasarrufun iptali davası arasındaki farklılıklar, öğretideki görüşler ve
Yüksek Yargı kararları ile ayrıntılı biçimde incelenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

miras hukuku, denkleştirme, tenkisdavası, saklı pay, saklı paylı mirasçı, sağlararası kazandırma, miras sebebiyle istihkak davası

THE COMPARISON BETWEEN THE LAWSUIT OF ACTION BY REDUCTION FILED ACCORDING THE TURKISH CIVIL LAW NUMBERED 4721 AND THE OTHER LAWSUITS THAT CAN BE FILED BY HEIRS

Öz

According to the law of inheritance, the estate of a real person passes plenary through with his death to the inheritors which has been determined by the law or the testator. In some cases legal heirs may exercise the rights provided by the Turkish Inheritance Civil Code No. 4721, against the testamentary legal disposition or unrequited benefits done by the testator. Action for reduction is a legal right in which the legal heirs with reserved portion may exercise in the event that the testator exceeds the limits of his freedom to dispose of saving in general. As a result of testator’s unrequited benefits, the inheritors whose reserved portions have been breach can open the case of action for reduction, as well as making of plea in a case against them. Hotchpot in heritage, is the returning of gratuitous savings to the account of heritage share of his/her legal inheritor in legator’s life in kind if any, if not its equivalent value to heritage partnership or deducting the saving from the heritage share of legator. The purpose of the hotchpot mechanism is to prevent legator taken a gratuitous saving from the inheritor to be in a more convenient position when compared to legators having no such saving and to provide equality and justice among legal inheritors. The heir, after the death of the inheritor, seized the money and the property confiscated after the death of the inheritance based on the title of inheritance because of the request for recall. In our study, the differences between the case of equilibrium, the inheritance due to inheritance and the cancellation of death-related savings, which are frequently confused with the criticism case, are examined in detail with the opinions in the doctrine and the decisions of the High Judiciary.

Anahtar Kelimeler

Inheritance Law, Action for Reduction, Forced Portion, Forced Heir, Inter Vivos Disposition, Hotchpot, Replevin Action Based Upon Inheritance

Kaynakça

• Akbıyık, Cem (2003) Miras Sebebiyle İstihkak Davası, İstanbul, Der Yayıncılık Antalya, O. Gökhan (2015) Miras Hukuku, 3. Baskı, İstanbul, Legal.
• Ayan, Mehmet (2016) Miras Hukuku, 9. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Aydın Ünver, Tülay (2011) “Miras Bırakanın Yasa Gereği Denkleştirmeye Tabi Olan Kazandırmaları”, Prof. Dr. Şener Akyol’a Armağan, İstanbul, Filiz Kitabevi.
• Başara, Gamze Turan (2013) Miras Hukukunda Denkleştirme, Ankara, Turhan Yayınevi. (Miras). Başara, Gamze Turan (2016) ''Ölüme Bağlı Tasarrufların Tenkisi ve Tenkis Davası'', Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, C: 7, S: 27, s. 365-407. (Tenkis).
• Başara, Gamze Turan (2009) Ölüme Bağlı Tasarrufların Hükümsüzlüğü, Ankara, Turhan Yayınevi. (Hükümsüzlük).
• Bayramoğlu, Necati Şükrü (2013) Türk Medeni Hukukunda Denkleştirme, (Yüksek Lisans), Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dural, Mustafa/Öz, Turgut (2015) Türk Özel Hukuku - Cilt IV - Miras Hukuku, 8. Bası, İstanbul, Filiz Kitabevi.
• Eren, Fikret (2016) "Miras Sebebiyle İstihkak Davası", Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Prof. Dr. Cevdet Yavuz'a Armağan, C: 22, S: 3, s. 1045-1061 (İstihkak). Eren, Fikret (1973) Türk Medeni Hukukunda Tenkis Davası, Ankara, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları (Tenkis).
• Gençcan, Ömer Uğur (2011) Miras Hukuku, 2. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Göktürk, Hüseyin Avni (1937) Miras Hukuku, Ankara, Devlet Basımevi.
• Gönensay, Samim/Birsen, Kemaleddin (1956) Miras Hukuku, İstanbul, Fakülteler Matbaası. Günay, Erhan (2016) Miras Hukukunda Ölüme Bağlı Tasarrufların İptali Davaları, Ankara, Seçkin. Güleş, Bedia (2018) "Türk Miras Hukukunda Denkleştirme", Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S: 134, s. 355 - 430.
• Güneri, Cemal (2018) Ölüme Bağlı Tasarrufların İptali, Ankara, Seçkin.
• Hatemi, Hüseyin (2018) Miras Hukuku, 8. Baskı, İstanbul, Onikilevha.
• İmre, Zahit/Erman, Hasan (2017) Miras Hukuku, 13. Basım, İstanbul, Der Yayınları.
• İnal, Nihat (2016) Miras Davaları, 5. Baskı, Ankara, Bilge.
• İnan, Ali Naim/Ertaş, Şeref / Albaş, Hakan (2019) Miras Hukuku, 10. Bası, Ankara, Seçkin Yayınevi. Kaçak, Nazif (2006) Miras Hukuku, 1. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Kazancı, İdil Tuncer/Apaydın, Bahar Öcal (2015) ''Mirasçıların Alacaklılarını Koruyan Davalar ile Tasarrufun İptali Davası İlişkisi'', İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Özel Sayı C: 2, s. 775-808.
• Karayalçın, Yaşar (2000) Mirasbırakanın Muvazaası Mı? Tasarruf Özgürlüğü ve Saklı Payın Korunması Mı? Bir Tartışma, Ankara, Turhan Kitabevi.
• Kılıçoğlu, Ahmet M. (2018) Miras Hukuku, 9. Bası, Ankara, Turhan Kitabevi.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip (1987) Miras Hukuku, 3. Bası, İstanbul, Filiz Kitapevi.
• Nar, Ahmet (2016) Türk Miras Hukukunda Tenkis, İstanbul, Oniki Levha Yayıncılık.
• Oral, Alkım (2018) " Miras Hukukunda Tenkis Davası", (Yüksek Lisans), Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Oğuzman, M. Kemal/Öz, Turgut (2015) Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C: 1, 13. Bası, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
• Ozanemre Yayla, Hatice Tolunay (2011) Mirasın Paylaşılması, Ankara, Turhan Kitabevi. Özdoğan, Nurcihan Dalcı (2017) " Sağlararası Kazandırma Konusu Taşınmazların Tenkisi", İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C: 8, S: 7, s. 363 - 393.
• Öztan, Bilge (2018) Miras Hukuku, 9. Baskı, Ankara, Turhan Kitabevi.
• Öztürkler, Cemal (2004) Mirasta Denkleştirme, Ankara, Seçkin.
• Özuğur, Ali İhsan (2016) Miras Hukuku, 4. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Petek, Hasan (2012) "Miras Sebebiyle İstihkak Davası ile Adi İstihkak Davası Yarışır mı?", Yaşar Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S: 1, s. 28-34.
• Ruhi, Canan / Ruhi, Ahmet Cemal (2015) Ölüme Bağlı Tasarruflar ve İptali, Ankara, Seçkin.
• Sarı, Suat (2018) Miras Hukuku, 7. Baskı, İstanbul, Filiz Kitabevi.
• Serozan, Rona / Engin, Baki İlkay (2018) Miras Hukuku, 5. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Tandoğan, Haluk (1995) ‘’Miras Sebebiyle İstihkak Davası’’, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C: 12, S: 1-2, s. 268-284.
• Turanboy, Nuri (2010) Mirasbırakanın Denkleştirme ve Tenkise Bağlı Sağlar Arası Hukuki İşlemleri, Ankara.
• Tüfek, K. Gültekin (1977) Miras Hukukunda Tenkis ve İade Davaları, Ankara, Olgaç Matbaası. Uyar, Talih (1971) ''Uygulamada Tereddüt ve İhtilaf Konusu Olan Üç Müessese: Mirasta Tenkis - İptal ve İade'', Ankara Barosu Dergisi, S: 3, s. 406-419.
• Yazar, İbrahim (2017) " Miras Hukukunda Tenkis", Yüksek Lisans Tezi, Kadir Has Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yavuz, Cevdet (1985) ''Miras Hukukunda Tenkisten Sonra Tenkis Konusu Geri Verme (İade) Yükümlülüğü'', İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C: LI. S: 1, s. 261-333.
• UYAP (Ulusal Yargı Ağı Projesi)