BULAŞICI HASTALIKLARA İLİŞKİN KARANTİNA TEDBİRLERİNE UYMAMANIN CEZA HUKUKU AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2021, Sayı: 1, 87 - 118, 31.01.2021

Hakan Gündüz

https://doi.org/10.33432/ybuhukuk.799087

Öz

Bulaşıcı hastalıklarla mücadele başta olmak üzere kamu sağlığının korunması görevini yürüten Devletin, aldığı tedbirlerin etkili ve caydırıcı olabilmesi için, hukuk düzeninin izin verdiği ölçüde kamu gücü kullanarak tedbirlerin uygulanmasını sağlaması; alınan tedbirlere aykırı davranılması durumunda ilgili mevzuat çerçevesinde yaptırımlar uygulayabilmesi gerekir. Kamu sağlığının sadece idare hukukuna özgü tedbirlerle korunması yetersiz olabilmektedir. Bu kapsamda, kamu sağlığının daha etkili ve caydırıcı olarak korunabilmesi için 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun “Topluma Karşı Suçlar” başlıklı Üçüncü Kısmının “Kamu Sağlığına Karşı Suçlar” adını taşıyan Üçüncü Bölümünde yer alan diğer suçlarla birlikte “Bulaşıcı hastalıklara ilişkin tedbirlere aykırı davranma” suçu düzenlenmiştir. Bu suç açısından ceza hukukunun ilgi alanına giren fiil; “Bulaşıcı hastalıklardan birine yakalanmış veya bu hastalıklardan ölmüş kimsenin bulunduğu yerin karantina altına alınmasına dair yetkili makamlarca alınan tedbirlere uymama” fiilidir. Bulaşıcı hastalıklardan birine yakalanmış veya bu hastalıklardan ölmüş bir kimsenin bulunduğu yerin yetkili makamlar tarafından karantina altına alınması ve bu kapsamda yetkili makamlarca alınan karantina tedbirlerine kasten uyulmaması “Bulaşıcı hastalıklara ilişkin tedbirlere aykırı davranma” suçunu oluşturacaktır.  

Anahtar Kelimeler

Bulaşıcı Hastalık, Karantina, Yetkili Makam, Tedbir, Kamu Sağlığı

EVALUATION OF THE INFRINGEMENT TO THE CARANTINE MEASURES FOR INFECTIOUS DISEASES IN TERMS OF PENALTY LAW

Öz

To ensure that the measures taken by the State, which carries out the duty of protecting public health, especially the fight against infectious diseases, to be effective and dissuasive, by using public force to the extent permitted by the legal order; in case of violation of the measures taken, sanctions should be applied within the framework of the relevant legislation. Protecting public health with measures specific to administrative law may be inadequate. In this context, in order to protect public health more effectively and as a deterrent, the crime of “act against infectious diseases” was regulated in the Third Part of the Turkish Criminal Code numbered 5237 titled “Crimes Against Society”. In terms of this crime, the verb that belongs to the criminal law; the prohibited act in this code is called as “breaching the quarantine measures enforced by the authorities when anyone has caught or died of an infectious disease in a specific area”. Entering an area of quarantine and intentionally breaching the quarantine measures enforced by the authorities in order to stop the spread of the disease constitute the crime of “breaching the measures for infectious diseases”.

Anahtar Kelimeler

Infectious Disease, Quarantine, Competent Authority, Measure, Public Health

Kaynakça

• Akbulut, Berrin (2019) Ceza Hukuku Genel Hükümler, 6. Baskı, Ankara, Adalet.
• Akyılmaz, Bahtiyar/Sezginer, Murat/Kaya, Cemil (2020) Türk İdare Hukuku, 12. Baskı, Ankara, Savaş.
• Atay, Ender Ethem (2016) İdare Hukuku, 5. Baskı, Ankara, Turhan.
• Bayzit, Tuğba, Lexpera, “Bulaşıcı Hastalıklara İlişkin Tedbirlere Aykırı Davranma Suçu (TCK m. 195)”, <https://blog.lexpera.com.tr/bulasici-hastaliklara-iliskin-tedbirlere-aykiri-davranma-sucu-tck-m-195/> s.e.t. 9.9.2020
• Çağlayan, Ramazan (2018) İdare Hukuku Dersleri, 6. Baskı, Ankara, Adalet.
• Çakmut Yenerer, Özlem (2014) “Bulaşıcı Hastalıklara İlişkin Tedbirlere Aykırı Davranma Suçu (TCK m. 195)”, Prof.Dr. Feridun Yenisey’e Armağan, C: 1 s. 543-553.
• Demirbaş, Timur (2019) Ceza Hukuku Genel Hükümler, 14. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Dönmezer, Sulhi/Erman, Sahir (1997) Nazarî ve Tatbikî Ceza Hukuku Genel Kısım, 12. Baskı, İstanbul, Beta.
• Erem, Faruk (1993) Türk Ceza Kanunu Şerhi Özel Hükümler, Ankara, Seçkin.
• Gerçeker, Hasan (2018) Yorumlu ve Uygulamalı Türk Ceza Kanunu, 4. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Gözler, Kemal (2019) İdare Hukuku, 3. Baskı, Bursa, Ekin.
• İçel, Kayıhan/Özgenç, İzzet/Sözüer, Adem/Mahmutoğlu, S. Fatih/Ünver Yener (1999) Suç Teorisi, İstanbul, Sebat.
• Kangal, Zeynel T. (2019) “Bulaşıcı Hastalıklara İlişkin Tedbirlere Aykırı Davranma”, Genel Tehlike Yaratan, Çevreye Karşı ve Kamunun Sağlığına Karşı Suçlar, C: V, İstanbul, onikilevha.
• Kasapoğlu Turhan, Mine (2019) “İdari Kolluk Yetkisi Bağlamında Zorunlu Aşı Uygulaması”, Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C: 9, S: 1, s. 1 – 40.
• Kaymaz, Seydi, İndependent Türkçe, “Salgın hastalıklarla mücadelede mevzuatımız yeterli değildir.”,<http://www.indyturkish.com/node/150986/t%C3%BCrkiyedensesler/salg%C4%B1nhastal%C4%B1klarla-m%C3%BCcadelede-mevzuat%C4%B1m%C4%B1z-yeterli-de%C4%9Fildir> s.e.t. 23.3.2020.
• Koca, Mahmut/Üzülmez, İlhan (2019) Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 12. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Önok, R. Murat (2020) “Bulaşıcı Hastalıklara İlişkin Tedbirlere Aykırı Davranma Suçu (TCK m. 195)”, Anayasa Hukuku Dergisi, C: 9, S: 17, s. 147-185.
• Özbek, Veli Özer/Doğan, Koray/Bacaksız, Pınar (2019) Türk Ceza Kanunu Genel Hükümler, 10. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Özgenç, İzzet (2020a) Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 16. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Özgenç, İzzet (2020b) (1. Bölüm Editörü) Türkiye Bilimler Akademisi, “Covıd-19 Salgını Dolayısıyla Ulusal Veya Uluslararası Alanda Ortaya Çıkan/Çıkabilecek Hukuki Sorunların Tespiti İle Bunların Çözümüne Yönelik Öneriler Raporu”, <http://www.tuba.gov.tr/files/images/2020/salg%C4%B1n%20hukuk/T%C3%9CBA%20Hukuk%20Raporu.pdf. > s.e.t. 13.9.2020.
• Sarıyıldız, Gülden, TDV İslâm Ansiklopedisi, “Karantina”, <https://islamansiklopedi si.org.tr/karantina> s.e.t. 25.3.2020.
• Toroslu, Nevzat (2005) Ceza Hukuku, Ankara, Savaş.
• Turhan, Engin (2020) “Salgın Dönemlerinde Ortaya Çıkabilecek Ceza Sorumlulukları - Korona Tecrübesi” Ceza Hukuku Dergisi, C: 13, S: 1, s. 197 – 222.
• Yayla, Yıldızhan (2009) İdare Hukuku, İstanbul, Beta.