BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU TARAFINDAN YAYIMLANAN “BANKALARDA İYİ ÜCRETLENDİRME UYGULAMALARINA İLİŞKİN REHBER”İN İŞ HUKUKU AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, Cilt: Prof. Dr. M. Fatih UŞAN'a Dekanlıkta 10. Yıl Anısına Teşekkür Armağanı Sayı: 2022-2, 1225 - 1266, 12.09.2022

Volkan Güneş

https://doi.org/10.33432/ybuhukuk.1104063

Öz

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Basel Komitesi’nin uluslararası ilke ve standartlarına uyum sağlanmasına yönelik olarak “iyi uygulama rehberleri” yayımlamaktadır. Bu rehberlerden birisi de “Bankalarda İyi Ücretlendirme Uygulamalarına İlişkin Rehber”dir. Bu Rehber’in amacı, bankalardaki ücretlendirme politika, süreç ve uygulamalarının sağlıklı ve etkin bir risk yönetimi anlayışı çerçevesinde oluşturulması ve yürütülmesinin sağlanması için bankalardan beklenen iyi uygulamaları açıklamaktır. Rehber, banka çalışanlarının ücretlendirilmesine yönelik genel esaslar ile “özellikli çalışanlar”ın ücretlendirilmesine yönelik esasları içermektedir. Bu esasları genel olarak şöyle saymak mümkündür:
- Değişken ücretlerin ödenmesi,
- Değişken ücretlerin bankanın riskleri dikkate alınarak bütçelenmesi,
- Değişken ücret tutarının belirlenmesinde bireysel performans yanında bankanın
nihai performansının da dikkate alınması,
- Değişken ücretlerin ertelenerek uzun vadede ödenmesi,
- Değişken ücretlerin ancak ödeme döneminde bankanın mali durumunun elverişli
olması koşuluyla ödenmesi,
- Değişken ücretlerin bir kısmının nakit dışı araçlarla ödenmesi,
- Değişken ücretlerin belirli şartlar altında iptal ve geri alma anlaşmalarına konu
edinmesi.
İş sözleşmesi ile çalışan banka çalışanları, Rehber’de belirlenen esaslar uyarınca ücretlendirildiklerinde, bu esaslar iş hukukunun ilke ve kurallarına aykırılıklar içerebilir. Özellikle değişken ücretlerin ertelenerek uzun vadede ödenmesi, bankanın mali durumunun elverişli olması koşuluyla ödenmesi, nakit dışı araçlarla ödenmesi ve değişken ücretlerin iptal ve geri alınmasına yönelik anlaşmalar bu niteliktedir.

Anahtar Kelimeler

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Bankalarda İyi Ücretlendirme Uygulamalarına İlişkin Rehber, ücret, değişken ücret, prim, bonus, ikramiye

AN EVALUATION OF “THE GUIDE ON GOOD REMUNERATION PRACTICES AT BANKS” PUBLISHED BY THE BANKING REGULATION AND SUPERVISION AGENCY IN TERMS OF LABOR LAW

Öz

The Banking Regulation and Supervision Agency publishes “good practice guides” to comply with the international principles and standards of the Basel Committee. One of these guides is “Guide to Good Remuneration Practices in Banks”. The purpose of this Guide is to explain the good practices expected from banks in order to ensure that remuneration policies, processes, and practices in banks are established and implemented within the framework of a healthy and effective risk management approach. The guide includes general principles for remuneration of bank employees and principles for remuneration of “specialized employees”. These principles can be listed as follows:
- Payment of variable wages,
- Budgeting of variable wages taking into account the bank’s risks,
- Considering the final performance of the bank as well as the individual performance
in determining the variable wage amount,
- Deferred and long-term payment of variable wages
- Payment of variable wages only on condition that the financial situation of the bank
is favorable during the payment period,
- Payment of some of the variable wages by non-cash instruments,
- Cancellation and refund agreements on variable wage under certain conditions
When bank employees working with an employment contract are remunerated in accordance with the principles set out in the Guide, these principles may contain violations of the principles and rules of labor law. Especially, deferred and long-term payment of variable wages, payment only on condition that the financial situation of the bank is favorable during the payment period, payment by non-cash instruments and agreements for cancellation and refund of variable wages are of this nature.

Anahtar Kelimeler

Banking Regulation and Supervision Agency, Guide to Good Remuneration Practices in Banks, wage, variable wage, premia, bonus, gratification

Kaynakça

• Akyiğit, Ercan (2021) İş Hukuku, 13. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Albrecht, Kathrin (2016) Prämien im Berufsfussball, Bern, Stämpfli Verlag.
• Alp, Mustafa (2009) “İşverene Tek Taraflı Ücret Değişikliği Yetkisi Veren Sözleşme Kayıtlarının Geçerlilik ve Denetim Ölçütleri”, Legal İHSGHD, S: 21, s.11-36.
• Astarlı, Muhittin (2017) “İş İlişkisinin Sona Ermesi ve Kıdem Tazminatı”: Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2015, İstanbul, s.279-384.
• Baş, Kadir (2021) Çalışanların Pay Sahipliği Yoluyla Anonim Şirketlere Katılımı, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık.
• Baycık, Gaye (2015) Türk – İsviçre Hukukunda İşçinin Hukuki Sorumluluğu, Ankara, Yetkin.
• Baycık, Gaye (2018) “İş İlişkisinin Kurulması, Hükümleri ve İşin Düzenlenmesi”, Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2016, İstanbul, s. 7-355.
• Bilgin Yüce, Melek (2019) “TBK m. 90 – İfa Zamanı”: Öz, M. Turgut/Acar, Faruk /Gökyayla, Emre/Develioğlu, H. Murat (Editörler), İstanbul Şerhi – Türk Borçlar Kanunu, C: 2, 3, 3. Baskı, İstanbul, Vedat Kitapçılık, s.757-787.
• Centel, Tankut (1988) İş Hukukunda Ücret, İstanbul.
• Cramer, Conradin (2007) Der Bonus im Arbeitsvertrag, Bern, Stämpfli Verlag.
• Çelik, Nuri/Caniklioğlu, Nurşen/Canbolat, Talat/Özkaraca, Ercüment (2021) İş Hukuku Dersleri, 34. Baskı, İstanbul, Beta.
• Çil, Şahin (2010) İş Hukukunda İşçinin Ücreti, Ankara, Turhan Kitabevi.
• Deich, Svenja (2004) Die rechtliche Beurteilung von Zielvereinbarungen im Arbeitsverhältnis, Berlin, Logos Verlag.
• Diepold, Markus (2003) Die Leistungsbezogene Vergütung, Berlin, Duncker & Humblot.
• Doğan, Sevil (2020) “İş Hukukunda İşyeri Uygulaması Olarak İkramiye”, Legal İHSGHD, S: 67, s.1013-1042.
• Doğan Yenisey, Kübra (2016) “Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyeliği ve İş Sözleşmesi”, İÜHFM, C. LXXIV, Özel Sayı (Prof. Dr. Fevzi Şahlanan’a Armağan – Cilt I), İstanbul, s. 313-336.
• Ekmekçi, Ömer (2009) “Türk Borçlar Kanunu Tasarısının İş Sözleşmesine İlişkin Belli Başlı Hükümleri”, Sicil, S: 13, s.19-28.
• Ekmekçi, Ömer/Yiğit, Esra (2020) Bireysel İş Hukuku Dersleri, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık.
• Eren, Fikret (2020) Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 25. Baskı, Ankara, Yetkin.
• Eyrenci, Öner/Taşkent, Savaş/Ulucan, Devrim/Baskan, Esra (2020) İş Hukuku, 10. Baskı, İstanbul, Beta.
• Feridun, Mete (2020) Küresel Bankacılık Düzenlemelerinin Dünü, Bugünü ve Yarını, İstanbul, Türkiye Bankalar Birliği Yayın No: 335.
• Geiser, Thomas (2009) “Boni zwischen Privatrecht und öffentlichem Interesse (Boni)”, recht – Zeitschrift für juristische Weiterbildung und Praxis, Vol: 27, N: 4, s.115-132.
• Greiner, Stefan (2015) “A70 Arbeitsentgelt”: Preis, Ulrich (Hrsg.), Der Arbeitsvertrag Handbuch der Vertragsgestaltung, 5. Aufl, Verlag Dr. Otto Schmidt, s.252-280.
• Güneş, Volkan (2021) İş Hukukunda Ücrete İlişkin Hedef Anlaşmaları, Ankara, Lykeion Yayıncılık.
• Heiden, Ralph (2007) Entgeltrelevante Zielvereinbarungen aus arbeitsrechtlicher Sicht, Köln, Nomos.
• Hirsiger, René (2011) Die Zielvereinbarung im Einzelarbeitsverhältnis – Gleichzeitig ein Beitrag zu erfolgs- und leistungsabhängigen Vergütungssystemen und Bonuszahlungen im schweizerischen Arbeitsrecht, Bern, Stämpfli Verlag.
• Kabakcı, Mahmut (2012) “Her Yıl İşverenin Takdirine Bağlı Olarak Değişen Tutarda Ödenen İkramiyenin İş Şartı Niteliği”, Sicil, S: 27, s.104-115.
• Kabakcı, Mahmut (2016) “İş Hukuku Uygulamasında Hedef Sözleşmeleri”: Centel, Tankut (Editör), İş Hukukunda Genç Yaklaşımlar II, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık s.211-232.
• Kayık Aydınalp, Aslıhan (2018) “İş Hukukunda Prim”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, S: 36, s.53-72.
• Kırca, İsmail (2000) Hukuki Yönüyle Borsa Opsiyon İşlemleri, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü.
• Krause, Rüdiger (2018a) “§60 Begriff, Grundlagen und Kontrolle des Arbeitsentgelts”: Kiel, Heinrich / Lunk, Stefan / Oetker, Hartmut (Herausgegeben von), Münchener Handbuch zum Arbeitsrecht Band 1, Indıvidualarbeitsrecht, 4. Aufl., München, Verlag C.H. Beck.
• Krause, Rüdiger (2018b) “§64 Arbeitsabhängige Leistungsentgelte”: Kiel, Heinrich / Lunk, Stefan / Oetker, Hartmut (Herausgegeben von), Münchener Handbuch zum Arbeitsrecht Band 1, Indıvidualarbeitsrecht, 4. Aufl., München, Verlag C.H. Beck.
• Linck, Rüdiger (2019) “§78 Sondervergütungen und Bonuszahlungen”: Schaub, Günter (Begründet von), Arbeitsrechts-Handbuch, Systematische Darstellung und Nachschlagewerk für die Praxis, 18. neu bearbeitete Aufl., München, Verlag C.H. Beck.
• Mollamahmutoğlu, Hamdi/Astarlı, Muhittin/Baysal, Ulaş (2014) İş Hukuku, Ankara, Turhan Kitabevi.
• Morf, Roger Peter (2011) Lohn und besondere Vergütungsformen im privatrechtlichen Arbeitsverhältnis, Bern, Stämpfli Verlag.
• Müller, Roland “Mitarbeiterbeteligung”: Ehrenzeller, Bernhard / Furer, Hans / Geiser, Thomas (Hrsg.), Die Mitwirkungen in den Betrieben, St. Gallen, Schriftenreihe des Instituts für Rechtswissenschaft und Rechtspraxis, s.60-103.
• Nomer, Haluk Nami (2020) Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 17. Bası, İstanbul, Beta.
• Pelzer, Sebastian (2008) Arbeitsrechtliche Zielvereinbarungen, Hamburg, Verlag, Dr. Kovac.
• Portmann, Wolfgang (2011) Basler Kommentar, Obligationenrecht I Art. 1- 529 OR, 5. Aufl., Helbing & Lichtenhahn Verlag.
• Portmann, Wolfgang/Stöckli, Jean-Fritz (2013) Schweizerisches Arbeitsrecht, 3. Aufl., Zürich, Dike Verlag.
• Preis, Ulrich (2015) “S40 Sonderzahlungen”: Preis, Ulrich (Herausgegeben von), Der Arbeitsvertrag Handbuch der Vertragsgestaltung, 5. Aufl., Verlag Dr. Otto Schmidt, s. 1200-1258.
• Preis, Ulrich (2021) “GewO § 107 Berechnung und Zahlung des Arbeitsentgelts”: Rudi Müller-Glöge, Ulrich Preis, Ingrid Schmidt (Herausgegeben von), Erfurter Kommentar zum Arbeitsrecht, 21. neu bearbeitete Auflage, München, Verlag C.H. Beck.
• Rehbinder, Manfred/Stöckli, Jean-Fritz (2010) Berner Kommentar, Der Arbeitsvertrag Art. 319–330b OR, Bern, Stämpfli Verlag.
• Rudolph, Roger (2011) “Fokus Arbeitsrecht: Neuere Entwicklungen im Bonusrecht”, TREX, S: 2/2011, s.92 vd.
• Senti, Christoph (2002) “Die Abgrenzung Zwischen Leistungslohn und Gratifikation”, AJP, S: 2002/6, s.669-681.
• Senti, Christoph (2011) “Leistungslohn oder Gratifikation, Stand der Diskussion und Versuch eines systematischen Ansatzes”, Zeitschrift für Arbeitsrecht und Arbeitslosenversicherung (ARV), Heft 1, s.1-10.
• Soyer, Polat (2012) “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda Yer Alan ‘Genel Hizmet Sözleşmesi’ne İlişkin ‘Bazı’ Hükümlerin İş Hukuku Açısından Önemi”: İş Hukukunda Güncel Sorunlar (2), İstanbul, Kadir Has Üniversitesi Yayınları, s.4-51.
• Staehelin, Adrian (2006) Zürcher Kommentar, Band V/2c, Der Arbeitsvertrag Art. 319-330a OR, 4. Aufl., Schulthess Verlag.
• Streiff, Ullin/Kaenel, Adrian v./Rudolph, Roger (2012) Arbeitsvertrag Praxiskommentar, 7. Aufl., Zürich, Schulthess Verlag.
• Süzek, Sarper (2020) İş Hukuku, Yenilenmiş 19. Baskı, İstanbul, Beta.
• Şahin, Barış (2020) “İşçinin Pay Sahipliğinin Esneklik Açısından Değerlendirilmesi: İngiltere Örneği”, ÇÜHFD, C: 5, S: 1 (Arş. Gör. Ceren Damar Şenel Armağanı), s.2861-2882.
• Uşan, M. Fatih (2003) İş ve Sosyal Sigorta Hukuku Uygulamasında Parça Başına Ücret, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Uşan, M. Fatih/Erdoğan, Canan (2020) İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku, Ankara, Seçkin Yayıncılık.