WORKPLACE AND ENTERPRISE IN THE DETERMINATION OF THE COMPETENCE OF COLLECTIVE LABOR AGREEMENT AND AN EVALUATION ON THE DETERMINATION OF THE UNITS CONNECTED TO THE WORKPLACE

Yıl 2022, Cilt: Prof. Dr. M. Fatih UŞAN'a Dekanlıkta 10. Yıl Anısına Teşekkür Armağanı Sayı: 2022-2, 1161 - 1198, 12.09.2022

Seracettin Göktaş , Gökhan Yılmaz

https://doi.org/10.33432/ybuhukuk.1108233

Öz

Collective labor agreement is the most important instrument to protect and improve the rights and interests of the members of the trade union. In this sense, the first aim of the trade union which commences organization in workplace or enterprise, is to sign in the shortest time a collective agreement.
Having considered that objection to determination of competence for the collective labor agreement ceases the competence process, it is important to determine competence in the most appropriate way.
In Turkish law, there is no competence condition for the employer to be able to conclude a collective labor agreement. In terms of the employee side, there are two thresholds that can be expressed as the branch of activity threshold and the workplace and enterprise threshold.
With the Trade Unions and Collective Labor Agreement Law No 6356, the provision requires more than half of the workers employed in the workplace still remain for the collective labor agreement, the majority that must be ensured in terms of enterprise collective labor agreement is regulated as forty percentage. Accordingly, it has gained great importance to determine whether more than one unit in the same branch of activity belonging to the employer is in the nature of a single workplace or enterprise.
It should be pointed that, particularly, to determine whether a unit is a connected to workplace or is an independent workplace, it is important to explain detailed the concept of workplace, in terms of “connected place” the meaning and content of the elements of legal dependence, unity in management and objective should be presented. In our study, this situation, which constitutes an important problem in practice, has been discussed and the current case law of Court of Cassation has been evaluated.

Anahtar Kelimeler

collective labor agreement, competence for the collective labor agreement, workplace, enterprise, factors of the workplace

TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ YETKİ TESPİTİNDE İŞYERİ VE İŞLETME KAVRAMLARI İLE İŞYERİNE BAĞLI YER NİTELİĞİNDEKİ BİRİMLERİN BELİRLENMESİNE İLİŞKİN BİR DEĞERLENDİRME

Öz

İşçi sendikasının, üyelerinin hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için sahip olduğu en önemli araç toplu iş sözleşmesidir. Bu anlamda bir işyeri yahut işletmede örgütlenme faaliyetini başlatan işçi sendikasının ilk amacı da en kısa sürede toplu iş sözleşmesini imzalamaktır.
Hukukumuzda toplu iş sözleşmesi yetki tespitine itiraz edilmesinin yetki işlemlerini durdurduğu gözetildiğinde, yetki tespiti işleminin isabetli bir şekilde yapılması oldukça önemlidir.
Toplu iş sözleşmesi yapabilme yetkisi için hukukumuzda işveren bakımından herhangi bir yetki koşulu bulunmamaktadır. İşçi tarafı bakımından ise işkolu barajı ile işyeri ve işletme barajı olarak ifade edilebilecek iki baraj söz konusudur.
6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun yürürlüğe girmesi ile birlikte işyeri toplu iş sözleşmesi yetkisinde yarıdan fazla çoğunluğun sağlanması gerektiği düzenlemesi devam etmiş ise de işletme toplu iş sözleşmesi yetkisi bakımından sağlanması gereken çoğunluk yüzde kırk olarak düzenlenmiştir. Buna göre işverene ait aynı işkolundaki birden fazla birimin tek bir işyeri niteliğinde mi yahut işletme niteliğinde mi olduğunun tespiti büyük önem kazanmıştır.
Belirtmek gerekir ki, özellikle bir birimin işyerine bağlı yer yahut bağımsız bir işyeri olup olmadığı konusunda işyeri kavramının ayrıntılı şekilde açıklanması, “bağlı yer” kavramı bakımından da hukuki bağlılık, yönetimde birlik ve amaçta birlik unsurlarının anlam ve kapsamının ortaya konulması gerekmektedir. Çalışmamızda uygulamada önemli bir sorun teşkil eden bu durum ele alınarak güncel Yargıtay uygulaması değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Toplu iş sözleşmesi, yetki tespiti, işyeri, işletme, işyerinin unsurları.

Kaynakça

• Akyiğit, Ercan (2020) Toplu İş Hukuku, 2. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Astarlı, Muhittin (2019) Türk Toplu İş Hukukunda İşkolu Kavramı, Ankara, Lykeion.
• Başbuğ, Aydın (2012) Toplu İş İlişkileri ve Hukuk, Ankara, Şeker-İş Yayınları.
• Başbuğ, Aydın (2016) “Alt İşveren ile Toplu İş Sözleşmesi Yapılması ve 6552 sayılı Kanunla Getirilen Üçlü Toplu İş İlişkisi Sistemi”, İş ve Hayat, C:2, S:3, s.119-129.
• Başbuğ, Aydın (2016) “Toplu İş Sözleşmesi Yapma Yetkisindeki Temel Sorunlar Ve Sendikal Haklara Olumsuz Etkisi”, İş ve Hayat, C:2, S:4, s.59-76.
• Başterzi, Süleyman (2016) Toplu İş Sözleşmesi Ehliyeti, İstanbul, Beta.
• Baycık, Gaye (2014) “6356 Sayılı Kanunun Uygulanması Bakımından Sendikal Örgütlenme Düzeyi Ve İşkolunun Belirlenmesi”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:5, S:2, s.209-258.
• Bozkurt Gümrükçüoğlu, Yeliz (2018) Toplu İş Sözleşmesinin Uygulanma Alanı, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
• Canbolat, Talat (2013) Toplu İş Sözleşmesinin Düzeyi ve Türleri, İstanbul, Beta.
• Çelik, Nuri/Caniklioğlu, Nurşen/Canbolat, Talat/Özkaraca, Ercüment (2021) İş Hukuku Dersleri, 34. Bası, İstanbul, Beta.
• Çenberci, Mustafa (1986) İş Kanunu Şerhi, 6. Bası, Ankara, Olgaç Matbaası.
• Demir, Fevzi (2016) İş Hukuku ve Uygulaması, 9. Baskı, İzmir, Albi Yayınları.
• Demircioğlu, Murat/Centel, Tankut/Kaplan, Hasan Ali (2019) İş Hukuku, 20. Bası, İstanbul, Beta.
• Doğan Yenisey, Kübra (2007) İş Hukukunda İşyeri ve İşletme, İstanbul, Legal.
• Doğan Yenisey, Kübra (2013) “Sendikal Örgütlenmede İşkolu Esası ve İşkolunun Belirlenmesi”, Çalışma ve Toplum, S:39, s.43-68 (İşkolu).
• Ekmekçi, Ömer (2022) Toplu İş Hukuku Dersleri, 4. Bası, İstanbul, On İki Levha.
• Ekmekçi, Ömer/Yiğit, Esra (2021) Bireysel İş Hukuku Dersleri, 3. Baskı, İstanbul, On İki Levha.
• Emir Şahin, Asiye (2016) “6356 Sayılı Kanun Bakımından İşkolunun Tespitine İlişkin Temel Esaslar”, İÜHFM, C:74, Prof. Dr. Fevzi Şahlanan’a Armağan Sayısı, s.1043-1067.
• Esener, Turhan/Bozkurt Gümrükçüoğlu, Yeliz (2017) Sendika Hukuku, 2. Bası, İstanbul, Vedat.
• Eyrenci, Öner (2013) “6356 sayılı Kanunda Toplu İş Sözleşmesi Türleri”, DEÜHFD, C:15, Özel Sayı, s.119-146.
• Eyrenci, Öner/Taşkent, Savaş/Ulucan, Devrim/Baskan, Esra (2020) İş Hukuku, İstanbul, Beta.
• Göktaş, Seracettin/Yılmaz, Gökhan (2021) 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Şerhi, Ankara, Seçkin.
• Günay, Cevdet İlhan (1991) Batı ve Türk Hukukunda Toplu İş Sözleşmesi Yapma Yetkisi, Ankara.
• Güven, Ercan/Aydın, Ufuk (2020) Bireysel İş Hukuku, 6. Baskı, Eskişehir/İstanbul, Nisan Kitabevi.
• Kılıçoğlu, Mustafa/Şenocak, Kemal (2013) İş Kanunu Şerhi, 3. Baskı, İstanbul, Legal.
• Kocagil Ersoy, İpek (2019) Avrupa Birliği İlkeleri Işığında Türk İş Hukukunda Toplu İş Sözleşmesi Yapma Yetkisi, İstanbul, On İki Levha.
• Köseoğlu, Ali Cengiz (2017) “4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu Uyarınca Toplu İş Sözleşmesinden Kaynaklanan Fiyat Farkının Ödenmesi ve Uygulamada Karşılaşılabilecek Sorunlar”, İş ve Hayat, C:3, S:5, s.290-316.
• Mollamahmutoğlu, Hamdi/Astarlı, Muhittin/Baysal, Ulaş (2022) İş Hukuku, 7. Baskı, Ankara, Lykeion.
• Narmanlıoğlu, Ünal (2014) İş Hukuku Ferdi İş İlişkileri, 5. Bası, İstanbul, Beta.
• Narmanlıoğlu, Ünal (2016) İş Hukuku II Toplu İş İlişkileri, 3. Baskı, İstanbul, Beta.
• Özkaraca, Ercüment (2017) “Toplu İş İlişkileri”, Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2014, İstanbul, On İki Levha.
• Özveri, Murat (2013) Türkiye’de Toplu İş Sözleşmesi Yetki Sistemi ve Sendikasızlaştırma (1963-2009), İstanbul, Legal.
• Senyen-Kaplan, E. Tuncay (2019) Bireysel İş Hukuku, 10. Baskı, Ankara, Gazi.
• Subaşı, İbrahim (2014) “6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na Göre Toplu İş Sözleşmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi Prof. Dr. Ali Rıza Okur’a Armağan Özel Sayısı, 2014, C:20, S:1, s.595-653.
• Sur, Melda (2022) İş Hukuku Toplu İlişkiler, 10. Bası, Ankara, Turhan.
• Süzek, Sarper (2020) İş Hukuku, 19. Baskı, İstanbul, Beta.
• Şahlanan, Fevzi (2020) Toplu İş Hukuku, İstanbul, On İki Levha.
• Şahlanan, Fevzi (1992) Toplu İş Sözleşmesi, İstanbul, Acar Matbaacılık (Sözleşme).
• Tuğ, Adnan (1996) Türk Hukukunda Toplu İş Sözleşmesi, Ankara, Minpa Matbaacılık.
• Tuncay, Aziz Can/Savaş Kutsal, Burcu (2019) Toplu İş Hukuku, 7. Baskı, İstanbul, Beta.
• Tunçomağ, Kenan/Centel, Tankut (2013) İş Hukukunun Esasları, 6. Baskı, İstanbul, Beta.
• Uşan, M. Fatih (1994) “Toplu İş Sözleşmesi Yapma Ehliyeti ve Yetkisi Açısından Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar (Yargıtay ile Öğreti Arasındaki Görüş Farklılıkları)”, Kamu İş, C:3, S:4, s.131-153.
• Yıldız, Gaye Burcu (2010) “Toplu İş Hukuku Açısından İdare Merkezi ile Fabrika İşyeri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi” Sicil, S:20, s.132-140.
• Yılmaz, Gökhan (2017) “Güncel Yargıtay Uygulaması Işığında İşkolu Kavramı ve İşkolu Tespiti”, Sicil, S:38, s.139-159.