A MORE ACTIVE FOREIGN POLICY: DOMESTIC FACTORS OF TURKEY’S MIDDLE EAST POLICY DURING SECOND TENURE OF THE JUSTICE AND DEVELOPMENT PARTY

Yıl 2017, Cilt: 15 Sayı: 3, 1 - 24, 30.09.2017

Samet Yılmaz Oğuzhan Özdemir

https://doi.org/10.11611/yead.321472

Öz

Turkey pursued a more active
foreign policy during the second tenure of the Justice and Development Party
between 2007 and 2011. In this period, Turkey increasingly involved itself in
issues concerning the Middle East. The Justice and Development Party government
tried to increase Turkey’s influence on Middle East politics. The reason for
why the government pursued a more active and assertive policy could be found in
Turkish domestic political developments. In the second tenure of the
government, Turkey’s national capacity increased, and so, the government sought
to convert it into influence in the region. Also, the government strengthened
its position within the state, thereby be easier to implement foreign policy
actions. The paper will elaborate on these developments along with the domestic
factors of Turkey’s Middle East policy referring to the auxiliary hypotheses of
neoclassical realism.

Anahtar Kelimeler

: Domestic factors, Foreign policy autonomy, the Justice and Development Party, Middle East

DAHA AKTİF BİR DIŞ POLİTİKA: ADALET VE KALKINMA PARTİSİ’NİN İKİNCİ İKTİDAR DÖNEMİNDE TÜRKİYE’NİN ORTA DOĞU POLİTİKASININ DÂHİLİ ETMENLERİ

Öz

Türkiye, Adalet ve Kalkınma Partisi’nin
2007-2011 yılları arasındaki ikinci iktidar döneminde daha aktif bir dış
politika izlemiştir. Bu dönemde Türkiye, artan ölçüde Orta Doğu’daki meselelere
dâhil olmuştur. Adalet ve Kalkınma Partisi Türkiye’nin Orta Doğu’daki
etkinliğini arttırmaya çalışmıştır. Hükümetin Orta Doğu’da daha aktif ve
iddialı bir dış politika izlemesinin sebepleri Türkiye’nin dâhili politikasında
ortaya çıkan gelişmelerle açıklanabilir. Hükümetin ikinci iktidar döneminde,
Türkiye’nin dâhili kapasitesi artmış ve hükümet bu artışı Orta Doğu’da etkiye
dönüştürmeye çalışmıştır. Bunun yanı sıra, hükümet dâhili politikadaki konumunu
güçlendirmiş ve bu durum hükümetin dış politikada daha serbest eylemde bulunabilmesini
sağlamıştır. Bu çerçevede makalede, Türkiye’nin dâhili politikasındaki
gelişmeleri ve bu gelişmelerin Orta Doğu politikasına olan etkileri, neo-klasik
realizmin yardımcı varsayımları temelinde analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Dış Politikada Özerklik, Adalet ve Kalkınma Partisi, Aktif Dış Politika

Kaynakça

• REFERENCES Aknur, M. (2010) “TSK’nın Dış Politika Üzerindeki Etkisi”, Ertan Efegil (ed.) Türkiye’nin Değişen Dış Politikası. Cüneyt Yenigün, Nobel Yayıncılık, Ankara: 127-151. Akşin, S. (2008) “Siyasal Tarih (1995-2003)”, Bülent Tanör, Korkut Boratav, Sina Akşin (eds.) Türkiye Tarihi: Bugünkü Türkiye 1980-2003, Cem Yayın Evi, İstanbul: 163-184. Ayman, S. G. (2012) "Türkiye-İran İlişkilerinde Kimlik, Güvenlik, İşbirliği ve Rekabet”, Faruk Sönmezoğlu, Nurcan Özgür Bakırcıoğlu, Özlem Terzi (eds.) 21. Yüzyılda Türk Dış Politikasının Analizi, Der Yayınları, İstanbul: 547-592. Aytürk, İ. (2012) "Türkiye-İsrail İlişkileri”, Faruk Sönmezoğlu, Nurcan Özgür Bakırcıoğlu, Özlem Terzi (eds.) 21. Yüzyılda Türk Dış Politikasının Analizi, Der Yayınları, İstanbul: 617-638. Bank, A. and Karadağ, R. (2013). “The ‘Ankara Moment’: the politics of Turkey’s regional power in the Middle East, 2007-2011”, The World Quarterly, 34(2): 287-304. Bila, F. (2007). Ankara’da Irak Savaşları: Sivil Darbe Girişimi ve Gizli Belgelerle 1 Mart Tezkeresi, Güncel Yayıncılık, İstanbul. Bölükbaşı, D. (2008) 1 Mart Vakası Irak Tezkeresi ve Sonrası, Doğan Kitap, İstanbul. Buzan, B.(2008) “The Timeless wisdom of realism?” Steve Smith, Ken Booth, Marysia Zalevski (eds.) International theory: positivism and beyond, Cambridge University Press, Cambridge: 47-66. Christensen, T. J. (1996) Useful Adversaries: Grand Strategy, Domestic Mobilization, And Sino-American Conflict 1947–1958, Princeton University Press, New Jersey. Davutoğlu, A. (2001) Stratejik Derinlik: Türkiye’nin Uluslararası Konumu, Küre Yayınları, İstanbul. Davutoğlu, A. (2008) “Turkey’s Foreign Policy Vision: An Assessment of 2007.” Insight Turkey, 10(1): 77-96. Davutoğlu, A. (2013) Teoriden Pratiğe Türk Dış Politikası Üzerine Konuşmalar, Küre Yayınları, İstanbul. Elman, C. (2007) “Realism”, Martin Griffiths (ed.) International Relations Theory for the Twenty-First Century, Routledge Press, New York: 11-21. Gözler, K. (2013) Türk Anayasa Hukuku Dersleri, Ekin Kitapevi Yayınları, Bursa. Hekimoğlu, M. M. (2009) Anayasa Hukukunda Karşılaştırmalı Demokratik Sistemler ve Türkiye, Detay Yayıncılık, Ankara. International Crisis Group (2008) “Türkiye Ve Irak Kürtleri: Çatışma mı İşbirliği mi?”, Ortadoğu Raporu, 81: 13-16. Jenkins, G. (2010) “Semboller ve Gölge Oyunu Ordu-AKP İlişkileri 2002-2004”, Hakan Yavuz (ed.) AK Parti Toplumsal Değişimin Yeni Aktörleri, çev., Bayram Sinkaya, Kitap Yayınevi, İstanbul: 235-258. Lobell, S. L. (2009) “Threat assessment, the state, and foreign policy: a neoclassical realist model”, Jeffrey W. Taliaferro, Steven E. Lobell ve Norrin M. Ripsman (eds.) Neoclassical Realism, The State, and Foreign Policy, The State, and Foreign Policy, Cambridge University Press, New York: 42-75. Miş, N. (2011) “Suriye.” Ortadoğu Yıllığı: 279-280. Oğuzlu, T. (2010) “Türkiye-Brezilya-İran Antlaşması’nın Türk Dış Politikası Bağlamında Değerlendirilmesi”, Ortadoğu Analiz 2(18): 79-85. Özcan, G. (2004) “Türkiye Dış Politikasında Algılamalar, Karar Alma ve Oluşum Süreci”, Faruk Sönmezoğlu (ed.) Türk Dış Politikasının Analizi, Der Yayınları, İstanbul: 829-895. Ripsman, N.M. (2002) Peace-Making By Democracies: The Effect of State Autonomy on The Post–World War Settlements, The Pennsylvania State University Press, Pennsylvania. Rose, G. (1998) “Neoclassical Realism and Theories of Foreign Policy.” World Politics, 51(1): 144-172. Schweller, R. L. (2003) “The Progressiveness of Neoclassical Realism”, Colin Elman, Miriam Fendius Elman (eds.) Progress in International Relations Theory Appraising the Field, The MIT Press, Cambridge: 311-349. Schweller, R. L. (2004) “Unanswered Threats: A Neoclassical Realist Theory of Underbalancing”, International Security, 29(2): 159-201. Taliaferro, J.W., Lobell, Steven. E. and Ripsman, N. M. (2009) “Introduction: Neoclassical Realism, The State, and Foreign Policy”, Jeffrey W. Taliaferro, Steven E. Lobell ve Norrin M. Ripsman (eds.) Neoclassical Realism, The State, and Foreign Policy, The State, and Foreign Policy, Cambridge University Press, New York: 1-42. Tanör, B. (2004) “Türkiye’de Dış İlişkilerin İç Hukuk Rejimi”, Faruk Sönmezoğlu (ed.) Türk Dış Politikasının Analizi, Der Yayınları, İstanbul: 809-829. Tepe, S. (2010) “İslami Eğilimli Bir Parti Olarak Adalet ve Kalkınma Partisi’nin Değişim Vaatleri, Çelişkileri ve Sınırları”, Hakan Yavuz (ed.) AK Parti Toplumsal Değişimin Yeni Aktörleri, çev., Bayram Sinkaya, Kitap Yayınevi, İstanbul: 141-183. Tuncel, G. (2011) Sivil Toplum ve Devlet, Bilsam Yayıncılık, Malatya. Tür, Ö. (2011) “2000’lerde Türkiye-Suriye İlişkilerinin Siyasi-Ekonomisi”, Ortadoğu Analiz, 3: 35-38. Tür, Ö. (2012) "Türkiye’nin Irak ve Suriye İlişkileri”, Faruk Sönmezoğlu, Nurcan Özgür Bakırcıoğlu, Özlem Terzi (eds.) 21. Yüzyılda Türk Dış Politikasının Analizi, Der Yayınları, İstanbul: 593-616. Uzgel, İ. (2006) “TDP’nin Uygulanması”, Baskın Oran (ed.) Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar Cilt 1: 1919-1980, İletişim Yayınları, İstanbul: 54-95. Ünsal, Ü. (2013) “Dönemin Bilançosu”, Baskın Oran (ed.) Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar Cilt III: 2001-2011, İletişim Yayınları, İstanbul: 13-249. Waltz, K. N. (1988) “The Origins of War in Neorealist Theory”, Journal of Interdisciplinary History, 18(4): 39-53. Waltz, K. N. (1992) “Realist Thought and Neorealist Theory”, Robert L. Rothstein (ed.) The Evolution of Theory in International Relations, University of South Carolina Pr, Columbia: 21-39. Wohlforth, W. C. (2010) "Realism”, Christian Reus-Smit, Duncan Snidal (eds.) The Oxford Handbook of International Relations, Oxford University Press, New York: 131-150. Yesilyurt, N. (2013) "Ortadoğu’yla İlişkiler”, Baskın Oran (ed.) Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar Cilt III: 2001-2011, İletişim Yayınları, İstanbul: 401-462. Yesilyurt, N. and Akdevelioğlu, A. (2013) "AKP Döneminde Türkiye’nin Ortadoğu Politikası” İlhan Uzgel, Bülent Duru (eds.) AKP Kitabı: Bir Dönüşümün Bilançosu, 3.baskı, Phoenix Yayınları, Ankara: 381-409. Özbağcı, Ş. Y. (2012) "Türkiye-ABD İlişkileri”, 21. Faruk Sönmezoğlu, Nurcan Özgür Bakırcıoğlu, Özlem Terzi (eds.) 21. Yüzyılda Türk Dış Politikasının Analizi, Der Yayınları, İstanbul: 323-350. Zakaria, F. (1998) From Wealth to Power: The Unusual Origins of America’s World Role, Princeton University Press, Jersey. NEWSPAPERS Kılıçdaroğlu, Başbakan’a sordu: Askeri müdahale mi olacak?, Milliyet, 10 Ağustos 2011. Birand, “Bizim Aşiret Reisleri Beyaz Sarayda” Hürriyet, 29.10.2008. Nefes kesen yarış. Yeni Şafak, 15.05.2000. Yönümüz demokrasi. Yeni Şafak, 16.06.2001. Akyol, Akyol. “AKP’nin arkasında ne var?” Milliyet, 17.10.2002, 20.10.2002 Genelkurmay’dan çok sert açıklama. Hürriyet, 07.04.2007. Seçimin ilk turu iptal, Sabah, 01.05.2007. Barzani’nin Babası da Hainmiş. Hürriyet, 22.10.2007. Erdoğan ulusa sesleniş konuşması yaptı. Hürriyet. 28.09.2008. Erdoğan'dan 2009'un hesap dökümü, Sabah, 30.12.2009. 2015 hedeflerine şimdiden ulaştık, Sabah, 30.06.2010. Başbakan Erdoğan Mübarek’e Seslendi, Habertürk, 01.02.2011. NATO’nun Ne İşi Var Libya’da? Sabah, 28.02.2011. Suriyeli Muhalifler İstanbul’da Toplandı, Habertürk, 23.08.2011. Beş çarpıcı açıklama, Hürriyet, 13.04.2015. Dışişleri Bakanı Davutoğlu: Arap Baharı Kaçınılmazdı, Cihan, 16.12.2011. Gül: Kürtler de Türkmenler de Bizim Akrabamız, Hürriyet, 13.01.2007. ELECTRONICAL SOURCES http://news.bbc.co.uk/ http://www.aljazeera.com.tr http://www.ekonomi.gov.tr http://www.haber7.com/ http://www.oecd.org/ https://www.akparti.org.tr www.worldbank.org/