RELATIONSHIP BETWEEN BIST100 STOCK PRICES AND ECONOMIC GROWTH

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 4, 428 - 443, 31.12.2018

Aytaç Pekmezci Koray Karayel

Öz

Because of the financial markets improve, the diversity and complexity of the financial tools increase day by day. Therefore, short or long term relationships between financial tools are being important for national and international investors. Also, financial tools have remarkable importance in terms of economy of the countries. The purpose of this study is to show whether there is a relationship between the objective of the Financial Development indicator BIST100 and the economic growth of the country (GDP) according to 1998: Q1-2015: Q3 data. Given the studies done in the literature, it is accepted that dependent variable is GDP. Stationary ratings were determined by Philips –Perron (PP) and Kwiatkowski – Phillips – Schmidt – Shin(KPSS) unit root tests. The ARDL (Autoregressive - Distributed Lag) bound test performed to determine the short-term and long-term relationship between the variables examined. It is observed that there is a cointegration relationship between the variables. When the long and short term coefficients of the variables are examined, it is revealed that there is a positive relation between them. It is also determined that the variables will move together after 3 periods using Error Correction Model (ECM).

Anahtar Kelimeler

Economic Growth, BIST, ARDL Cointegration Test, Causality Analysis

FİNANSAL GELİŞME İLE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN BIST100 ÜZERİNDEN ARDL ANALİZİ

Öz

Finansal piyasalar
sürekli gelişim gösterdiğinden finansal araçların çeşitliliği ve karmaşıklığı
gün geçtikçe hızlı bir şekilde artmaktadır. Bu durum ulusal ve uluslararası
yatırımcılar için finansal araçlar arasındaki kısa ve uzun dönemli ilişkileri önemli
hale getirmektedir. Bu çalışmanın amacı BIST100 Hisse Senedi Fiyatları ile
ülkenin ekonomik büyümesi (GSYH) arasında 1998:Q1–2015:Q3 dönemi verilerine
göre ilişki olup olmadığını ortaya koymaktır. Literatürde yapılan çalışmalar
dikkate alındığında bağımlı değişkenin GSYH olduğu kabul edilmiştir. Serilerin
durağanlık dereceleri Philips –
Perron (PP) ile Kwiatkowski – Phillips – Schmidt – Shin (KPSS) birim kök
testleri ile belirlenmiş ve durağanlık derecelerinin birbirinden farklı olduğu
görülmüştür. Bu yüzden incelenen değişkenler arasında kısa ve uzun dönemde
ilişkiyi tespit etmek için ARDL sınır testi yapılarak değişkenler
arasında eşbütünleşme ilişkisinin olduğu gözlenmiştir. ARDL yöntemi ile tahmin
edilen katsayılara bakıldığında iki değişken arasında pozitif bir ilişki olduğu
ortaya koyulmuştur. Ayrıca Hata Düzeltme Modeli (HDM) kullanılarak
değişkenlerin 3 dönem sonra beraber hareket edecekleri belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Büyüme, BIST, ARDL Eşbütünleşme Testi

Kaynakça

• Aktaş, M. (2006) “Türkiye’de sermaye piyasasının gelişme trend ve ekonomik büyüme ile ilişkisi”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (55), 47-54.
• Albeni, M. ve Demir, Y. (2005) “Makro ekonomik göstergelerin mali sektör hisse senedi fiyatlarına etkisi (İMKB uygulamalı)”, Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, (14), 1-18.
• Altıntaş, H. ve Tombak, F. (2011) “Türkiye’de hisse senedi fiyatları ve makro ekonomik değişkenler arasındaki ilişkinin Ekonometrik analizi: 1987-2008”, Anadolu Üniversitesi II. Ekonomi Kongresi., 1-21.
• Altıntaş, H. ve Ayrıçay, Y. (2010) “Türkiye’de finansal gelişme ve ekonomik büyüme ilişkisinin sınır testi yaklaşımıyla analizi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 71-98.
• Atmadja, A. S. (2005) “The granger causality tests for the five asean countries’ stock markets and macroeconomic variables during and post the 1997 asian financial crisis”, Jurusan Ekonomi Manajemen, Fakultas Ekonomi – Universitas Kristen Petra, (1), 1-21.
• Aydemir, O. (2008) “Hisse senedi getirileri ve reel sektör arasındaki ilişki: ampirik çalışma”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 10(2), 37-55.
• Bayar, Y., Kılıç, C. ve Arıca, F. (2014) “Türkiye’de cari açığın belirleyicileri”, Cumhuriyet Üniversitesi İ.İ.B. Dergisi, 15(1), 451-471.
• Belen, M. ve Karamelikli, H. (2016) “Türkiye’de hisse senedi getirileri ile döviz kuru arasındaki ilişkinin incelenmesi: ARDL yaklaşımı”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 45(1), 34-42.
• Demetriades, P. ve Hussein, K. (1996) “Financial Development and Economic Growth: Cointegration and Causality Tests for 16 Countries”, Journal of Development Economics, 51(2), 387-411.
• Dimson, E., Marsh, P. ve Staunton, M. (2004) “Global evidence on the equity risk premium”, Journal of Applied Corporate Finance, 15(4), 2-12.
• Duca, G. (2007) “The relationship between the stock market and the economy: experience from international financial markets”, Bank of Valletta Review, (36), 1-12.
• Elmas, B., Göçer, İ. ve Aksu, H. (2011) “İMKB performansı ile ekonomik büyüme oranı arasındaki ilişki”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(2), 152-167.
• Engle, R. F. ve Granger, C.W.J. (1987) Cointegration and Error Correction: Representation, Estimation and Testing. Econometrica, 55: 251-276.
• Enisan, A. ve Olufisayo, O. A. (2009) “Stock market development and economic growth: evidence from seven Sub-Sahara African countries”, Journal of Economics and Business, 61(2), 162–171.
• Erdoğan, A. (2015) “Gayri safi yurtiçi hasıla ve ticari dışa açıklık oranı ile doğrudan yabancı sermaye yatırımları arasındaki ilişkinin Türkiye için Ekonometrik analizi: ARDL sınır testi yaklaşımı”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(14), 15-38.
• Goldsmith, R. (1969) “Financial Structure and Development”, Yale University Press, New Haven.
• Gurley, J.G. ve Shaw, E.S. (1955) “Financial Aspects of Economic Development”, The American Economic Review, 45(4), 515-538.
• Güngör, B. ve Yılmaz, Ö. (2008) “Finansal piyasalardaki gelişmelerin iktisadi büyüme üzerindeki etkileri: Türkiye için bir VAR modeli”, Atatürk Ün. İ.İ.B.F. Dergisi, 22(1), 173-192.
• Johansen, S. ve Juselius, K. (1990) Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration with Applications to the Demand for Money. Oxford Bulletin of Economics and Statistic, 52(2):169-209.
• Kandır, S. Y., İskenderoğlu, Ö. & Önal, Y. B. (2007) “Finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin araştırılması”, Çukurova Ün. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 311-326.
• Kaya, A., Gülhan, Ü. ve Güngör, B. (2012) “Türkiye ekonomisinde finans sektörü ve reel sektör etkileşimi”, Akademik Bakış Dergisi, 5(8), 2-15.
• King, R.G. ve Levine, R. (1993) “Finance and Growth: Schumpeter Might be Right”, Quarterly Journal of Economics, 108: 717-737.
• McKinnon, R.I. (1973) Money and Capital in Economic Development, Washington: Brookings Institution Press.
• Mercan, M. (2013) “Kredi hacmindeki değişimlerin ekonomik büyümeye etkisi: Türkiye ekonomisi için sınır testi yaklaşımı”, Bankacılar Dergisi, (84), 54-71.
• Mercan, M. ve Peker, O. (2013) “Finansal gelişmenin ekonomik büyümeye etkisi: Ekonometrik bir analiz”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 8(1), 93-120.
• Patrick, H.T. (1966) “Financial Development and Economic Growth in Underdeveloped Countries”, Economic Development and Cultural Change, 14(2), 174-189.
• Pesaran, H. M. ve Shin, Y. (1999) “An autoregressive distributed lag modelling approach to cointegration analysis”, Econometrics and Economic Theory in 20th Century: The Ragnar Frisch Centennial Symposium, Cambridge University Press, 371-412.
• Pesaran, H. M., Shin, Y. ve Smith, R. J. (2001) “Bounds testing approaches to the analysis of level relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326. Ritter, J. R. (2005) “Economic growth and equity returns”, Pacific-Basin Finance Journal, (13), 489–503.
• Schumpeter, J.A. (1912) “The Theory of Economic Development”, Cambridge: Harvard University Press.
• Shahbaz, M., Ahmed, N. ve Ali, L. (2008) “Stock market development and economic growth: ARDL causality in Pakistan”, International Research Journal of Finance and Economics, (14), 182-195.
• Shaw, E.S. (1973) “Financial Deepening in Economic Development”, New York: Oxford University Press.
• Tükenmez, N. M. ve Kutay, N. (2016) “Ülke riskinin hisse senetleri getirileri üzerine etkisi: Türkiye ve Arjantin piyasaları için bir karşılaştırma”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2), 631-645.
• Yamak, R. ve Korkmaz, A. (2007) “Türk cari işlemleri açığı sürdürebilir mi? Ekonometrik bir yaklaşım”, Bankacılar Dergisi, (60), 17-32.