A SUGGESTION FOR QUALITY OF WORKING LIFE SCALE

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 3, 139 - 172, 25.09.2021

Cihan Durmuşkaya Ekrem Erdoğan

https://doi.org/10.11611/yead.987469

Öz

The purpose of this study is to develop an employee-oriented, valid and reliable scale that measures the quality of working life in Turkey. In this study, the components of the quality of working life thematically are limited to the ILO conventions/recommendations, the scales supported by the ILO and the practices in Asian, Middle Eastern and African countries, and also for applying our recommended scale, there is ona another limitaiton. This study is limited with the unionized workers working in the metal sector in Sakarya. It has been determined that there is an important theoretical and practical gap in measuring the quality of working life in Turkey with a valid and reliable scale in the standards of the International Labor Organization and in an employee-oriented manner. If we fulfill the deficiencies about quality of working life with the suggested scale, it is predicted that the quality of working life in Turkey will improve thematically or in general. In this study, quantitative research methodology was adopted. In the scale development process of the study; defining the structure to be measured, examining the scales in the literature and including the expressions suitable for the content in the draft form, creating the expression pool, determining the type of measurement, reviewing the draft form of the scale by experts and making the necessary adjustments, making the pilot application and eliminating the necessary expressions, making the field application of the scale, data analysis and finalization of the scale were followed. The findings obtained as a result of the scale development process were subjected to exploratory factor analysis. As a result of the factor analysis, a valid and reliable quality of working life scale proposal, consisting of 9 themes and 36 statements, was developed from the themes and parameters of the ILO conventions and existing scales.

Anahtar Kelimeler

Quality of Working life (QWL), Work Quality, Employment Quality, Job Quality

ÇALIŞMA HAYATI KALİTESİ ÖLÇEĞİ ÖNERİSİ

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de çalışma hayatı kalitesini ölçen çalışan odaklı, geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmektir. Bu çalışmada tematik açıdan çalışma hayatının kalitesinin bileşenleri ILO sözleşmeleri/tavsiye kararları, ILO tarafından desteklenen ölçekler ve Asya, Ortadoğu ve Afrika ülkelerindeki uygulamalarla ve uygulama açısından Sakarya İlinde metal sektöründe çalışan sendikalı işçilerle sınırlı tutulmuştur. Türkiye’de geçerli ve güvenilir bir ölçekle çalışma hayatı kalitesinin Uluslararası Çalışma Örgütü standartlarında ve çalışan odaklı bir biçimde ölçülmesi konusunda teorik ve pratik önemli bir boşluğun olduğu tespit edilmiştir. Önerilen ölçekle çalışma hayatı kalitesinde tespit edilen eksikliklerin giderilmesi halinde Türkiye’de çalışma hayatı kalitesinin tematik veya genel olarak iyileşme göstereceği öngörülmektedir. Bu çalışmada, kantitatif (nicel) araştırma metodolojisi benimsenmiştir. Çalışmada ölçek geliştirme sürecinde; ölçülmek istenen yapının tanımlanması, literatürdeki ölçeklerin incelenmesi ve içeriğe uygun olan ifadelerin taslak forma dahil edilmesi, ifade havuzunun oluşturulması, ölçüm türünün belirlenmesi, ölçeğin taslak formunun uzmanlar tarafından gözden geçirilmesi ve gerekli düzenlemelerin yapılması, pilot uygulamanın yapılması ve gerekli ifadelerin elenmesi, ölçeğin saha uygulamasının yapılması, verilerin analizi ve ölçeğin son halinin verilmesi adımları izlenmiştir. Ölçek geliştirme süreci sonucunda elde edilen bulgular açıklayıcı (exploratory – keşifsel) faktör analizine tabi tutulmuştur. Yapılan faktör analizi sonucunda 9 tema ve 36 ifadeden oluşan geçerli ve güvenilir, ILO sözleşmelerinden ve mevcut ölçeklerin temalarından ve parametrelerinden bir çalışma hayatı kalitesi ölçek önerisi geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çalışma Hayatı Kalitesi, Çalışma Kalitesi, İstihdam Kalitesi, İş Kalitesi

Kaynakça

• Aksu, G., Eser, M. T., Güzeller, C. O. (2017). Açımlayıcı ve Doğrulayıcı Faktör Analizi ile Yapısal Eşitlik Modeli Uygulamaları, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Yıldırım, E. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Bauman, Z. (2001). Bireyselleşmiş Toplum, (Çeviren, Yavuz Alogan), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bell, D. (1976). The Coming of Post-Industrial Society: A Venture in Social Forecasting (Reissue Edition), Basic Books.
• Blauner, R. (1964). Alienation and Freedom, Chicago University Press.
• Braverman, H. (1998). Emek ve Tekelci Sermaye, (Çeviren, Çiğdem Çıdamlı) İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Bustillo, R. M., Fernandez-Maciaz, E., Anton, J. I., Esteve, F., (2009). Indicators of Job Quality in the European Union, European Parliament Policy Department of Employment and Social Affairs.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Ankara: Pegem Akademi.
• Cherns, A. B., Davis, L. E. (1975). “Assessment of the State of the Art”, In: Davis, L. E., Cherns, A. B. (eds.), The Quality Of Working Life: Problems, Prospects, and the State of the Art, vol. 1, pp. 12-54, New York: Free Press.
• Churchill, G. A. (1979). “A Paradigm for Developing Better Measures of Marketing Constructs”, Journal of Marketing Research, 16(1), pp.64-73, doi:10.2307/3150876
• Comfrey, A. L., Lee, H. B. (1992). A First Course In Factor Analysis, Hillsdale New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
• Dahl S. A., Nesheim T., Olsen K. M. (2009). Quality of work – Concept and Measurement, Working Papers on the Reconciliation of Work and Welfare in Europe, Dissemination and Dialogue Centre, Edinburgh: RECWOWE Publication.
• DeVellis, R. F. (2012). Scale Development - Theory and Application, California: Sage Publications Inc.
• Dikeçligil, B. (2006). “Sosyal Bilimler Epistemolojisinde Sorunların Kaynağı: Ontolojiyi Unutmak”, Toplum Bilimleri, ss. 47-67.
• Dupuis G., Martel J. P. (2006). “Quality of Work Life: Theoretical and Methodological Problems, and Presentation of a New Model and Measuring Instrument”, Social Indicators Research, 77(2), pp. 333-368, doi:10.1007/s11205-004-5368-4.
• Eurofound (2002). Quality of Work and Employment In Europe: Issues and Challenges, Dublin: Eurofound.
• Eurofound (2012), Trends in Job Quality in Europe, Luxembourg: Publications Office of the European Union.
• Eurofound (2016), Sixth European Working Conditions Survey – Overview Report, Luxembourg: Publications Office of the European Union.
• Fornell C., Larcker D. F. (1981). “Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error”, Journal of Marketing Research, 18(1), pp.39-50, doi: 10.2307/3151312.
• Gallie, D. (2003). “The Quality of Working Life: Is Scandinavia Different?”, European Sociological Review, 19(1), pp. 61–79, doi: https://doi.org/10.1093/esr/19.1.61.
• Goode, D. A. (1989). “Quality of Life, Quality of Work Life”, In: Kiernan, W. E., Schalock, R. L. (eds.), Economics, Industry and Disability: A Look Ahead, pp. 337-349, Baltimore: Paul H. Brookes.
• Hull, F., Friedman, S., Rogers, T. (1982). “The Effect of Technology on Alienation from Work”, Work and Occupations, 9(1), pp. 31-57.
• Irwing, P., Booth, T., Hughes, D. J. (2018). The Wiley Handbook of Psychometric Testing A Multidisciplinary Reference on Survey, Scale and Test Development, Pondicherry: Wiley Blackwell.
• Johnson, R. L., Morgan, G. B. (2016). Survey Scales A Guide to Development, Analysis, and Reporting, New York: The Guilford Press.
• Kaiser, H. F. (1974). “An Index of Factorial Simplicity”, Psychometrika, 39(1), pp. 31-36.
• Kalaycı, Ş. (2014). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• Karagöz, Y. (2017). SPSS ve AMOS Uygulamalı Nitel-Nicel-Karma Bilimsel Araştırma Yöntemleri ve Yayın Etiği, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kohn, M. (1976). “Occupational Structure and Alienation”, The American Journal of Sociology, 82(1), pp. 111-130.
• Netemeyer, R. G., Nearden, W. O., Sharma, S., (2003). Scaling Procedures Issues and Applications, California: Sage Publications Inc.
• Neuman, W. L. (2012). Toplumsal Araştırma Yöntemler Nitel ve Nicel Yaklaşımlar 1, (Çeviren, Sedef Özge), Ankara: Yayın Odası Toplumbilim Dizisi.
• Özdamar, K. (2016). Ölçek ve Test Geliştirme Yapısal Eşitlik Modellemesi, Eskişehir: Nisan Kitabevi.
• Punch, K. F. (2011). Sosyal Araştırmalara Giriş Nicel ve Nitel Yaklaşımlar, (Çeviren, Dursun Bayrak, H. Bader Arslan, Zeynep Akyüz), Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Schmitt, N., Bedian, A. G. (1982). “A Comparison of LISREL and Two-Stage Least Squares Analysis of a Hypothesized Life-Job Satisfaction Reciprocal Relationship”, Journal of Applied Psychology, v.67, pp.806-817.
• Senneth, R. (2015). Yeni Kapitalizmin Kültürü, (Çeviren, Aylin Onocak), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Shepard, J. (1977). “Technology, Alienation, and Job Satisfaction”, Annual Review of Sociology, v. 3, pp. 1-21.584.
• Staines, G. L. (1980). “Spillover Versus Compensation: A Review of the Literatüre on the Relationship Between Work and Nonwork”, Human Relations, 33(2), pp.111-129.
• Standing, G. (2017). Prekarya Yeni Tehlikeli Sınıf, (Çeviren, Ergin Bulut), İstanbul: İletşim Yayınları.
• UNECE (2015). Handbook on Measuring Quality of Employment A Statistical Framework, Prepared by the Expert Group on Measuring Quality of Employment, Geneva.
• Vallas, S. P. (1988). “New Technology, Job Content and Worker Alienation”, Work and Occupations,15(2), pp.148-178.
• Wood, A. J., Lehdonvirta, V. ve Graham, M. (2018). “Workers of the Internet Unite? Online Freelancer Organisation Among Remote Gig Economy Workers in Six Asian and African Countries”, New Technology, Work and Employment, 33(2), 95-112.
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). “Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46(0), pp.74-85.