İŞ GÖRÜŞMELERİNDE YAPAY ZEKA

Yıl 2022, Cilt: 20 Sayı: 1, 513 - 529, 22.03.2022

Emine Kambur

https://doi.org/10.11611/yead.976034

Öz

Yapay zeka, organizasyonların insan sermayesine nasıl ulaştığını, onu nasıl seçtiğini ve çektiğini önemli ölçüde etkileme potansiyeline sahiptir. Organizasyonlar da işe alım süreçlerinde yapay zeka destekli teknolojileri kullanmaktadır. Ancak, adayların yapay zeka destekli iş başvuru sistemlerini nasıl gördükleri ve bu durumun başvuruda bulunma olasılıklarını etkileyip etkilemediği hakkında oldukça az şey bilinmektedir. Bu çalışmada da genel olarak iş başvuru sürecinde yapay zeka kullanımına yönelik tutumlar ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Bu tutumun teknoloji kullanım becerisi ile iş görüşmelerinde yapay zeka arasındaki ilişkiye aracılık edip etmediği, başvuru sürecinde oldukça etkili duygusal durum olan anksiyetenin düzenleyici rolü olup olmadığı araştırılmıştır. Hayes (2013) tarafından geliştirilen Process Makro ile yapılan analizler neticesinde teknoloji kullanım becerisinin, iş görüşmelerinde yapay zekaya yönelik düşünceleri etkilediği, yapay zekaya yönelik tutumun, teknoloji kullanım becerisi ile iş görüşmelerinde yapay zeka arasındaki ilişkiye aracılık ettiği tespit edilmiştir. Ayrıca teknoloji kullanım becerisinin, iş görüşmelerinde yapay zeka üzerindeki etkisinde cinsiyetin düzenleyici rolü olduğu ve teknoloji kullanım becerisinin, yapay zekaya yönelik tutum vasıtasıyla iş görüşmelerinde yapay zeka üzerindeki dolaylı etkisinde anksiyetenin düzenleyici etkisi olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Teknoloji Kullanım Becerisi,, Yapay Zekaya Yönelik Tutum,, Anksiyete,, İş Görüşmelerinde Yapay Zeka

ARTIFICIAL INTELLIGENCE IN JOB INTERVIEWS

Öz

Artificial intelligence has the potential to significantly impact how organizations access, select and attract human capital. Organizations also use artificial intelligence supported technologies in their recruitment processes. However, little is known about how candidates view AI-powered job application systems and whether this affects their likelihood of applying. In this study, it has been tried to reveal attitudes towards the use of artificial intelligence in the job application process in general. It was investigated whether this attitude mediates the relationship between technology use skills and artificial intelligence in job interviews, and whether anxiety, which is a very effective emotional state, has a moderator role in the application process. As a result of the analyzes made with Process Macro, it has been determined that technology use skill affects thoughts about artificial intelligence in job interviews, and attitude towards artificial intelligence mediates the relationship between technology use skill and artificial intelligence in job interviews. In addition, it has been found out that gender has a moderator role in the effect of technology use skill on artificial intelligence in job interviews and anxiety has a moderator effect on the indirect effect of technology use skill on artificial intelligence in job interviews through attitude towards artificial intelligence.

Anahtar Kelimeler

Technology Use Skills, Attitude Towards Artificial Intelligence, Anxiety, Artificial Intelligence in Job Interviews

Kaynakça

• Aaker, J., Vohs, K.D. ve Mogilner, C.(2010) “Nonprofits are Seen as Warm and for-profits as Compenent: Firm Stereotypes Matter”, Journal of Consumer Research, 37(2): 224-237.
• Aksoy, C. (2018) “Teknoloji Kullanım Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenilirliğinin Ölçülmesi: Üniversite Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma”, Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15): 1-22.
• Black, J. S. ve Esch, P. (2020) “AI-enabled Recruiting: What is it and How should a Manager Use it?”, Business Horizons, 63(2): 215-226.
• Brahmana, R. K. ve Brahmana, R. (2013) “What Factors Drive Job Seekers' Attitude in Using E-recruitment?”, South East Asian Journal of Management, 123–134.
• Cheryan, S., Drury, B.J. ve Vichayapai, M. (2013) “Enduring Influence of Stereotypical Computer Science Role Models on Women's Academic Aspirations”, Psychology of Women Quarterly, 37(1): 72-79.
• Cooper, J. (2006) “The Digital Divide: The Special Case of Gender”, Journal of Computer Assisted Learning, 22: 320-334.
• Durmuş, B., Yurtkoru, E.S. ve Çinko, M. (2016) “Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi”, İstanbul: Beta Yayınları.
• Erbil, N., Kahraman, N. A. ve Bostan, Ö. (2006) “Hemşirelik Öğrencilerinin İlk Klinik Deneyim Öncesi Anksiyete Düzeylerinin Belirlenmesi”, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 9(1): 10-16.
• Feldman, D.C., Beaden, W.O. ve Hardesty, D.M.(2006) “Varying the Content of Job Advertisements: The Effect of Message Specificity”, J. Advert. 35(1): 123-141.
• Galanaki, E. (2002) “The Decision to Recruit Online: A Descriptive Study”, Career International Development, 7(4): 243-251.
• Girard, A. ve Fallery, B. (2009) “E-recruitment: New Practices, New Issues. An Exploratory Study”, Human Resource Information System, 39-48.
• Gürbüz, Ş. ve Şahin, F. (2017) “Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri”, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Gürbüz, S. (2019) “Sosyal Bilimlerde Aracı, Düzenleyici ve Durumsal Etki Analizleri”, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Haşıloğlu, S.B., Baran, T. ve Aydın, O.(2015) “Pazarlama Araştırmalarındaki Potansiyel Problemlere Yönelik Bir Araştırma: Kolayda Örnekleme ve Sıklık İfadeli Ölçek Maddeleri”, Pamukkale İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi, 2(1): 19-28.
• Hayes, A.F. (2013) “Introduction to Mediation, Moderation and Conditional Process Analysis: A Regression-Based Approach”, New York: Guilford Press.
• Helbig, N., Gil-García, J. R. ve Ferro, E. (2009) “Understanding the Complexity of Electronic Government: Implications from the Digital Divide Literature”, Government Information Quarterly, 26(1): 89-97.
• https://www.isgorusmelerindeyapayzekadokunusu.com, (25.06.2021).
• https://www.thebalancecareers.com/coping-skills-for-anxious-job-seekers-4589454, (25.06.2021).
• Huffman, A. H., Whetten, J. ve Huffman, W. H. (2013) “Using Technology in Higher Education: The Influence of Gender Roles on Technology Self-efficacy”, Computers in Human Behavior, 29: 1779-1786.
• Insights Deloitte (2018) “The Rise of Social Enterprise”, 2018 Deloitte Global Human Capital Trends.
• Kabakçı, I. ve Odabaşı, H. F. (2004) “Teknolojiyi Kullanmak ve Teknogerçekçi Olabilmek”, Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1): 19-27.
• Kambur, E.(2020) “Yapay Zekanın İnsan Kaynakları Süreçlerinde Yaratabileceği Değişikler ve Algılanma Düzeyleri”, Doktora Tezi, Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bandırma.
• Karaaslan, İ.(2019) “İş Başvurusu Sırasında Akılcı Olmayan Özdeğerlemesine İlişkin Alan Araştırması”, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Koçak, O. ve Solmaz, U. (2018) “Çalışma Hayatında Mobbing Kavramı ve Anksiyete Düzeyine Etkisi, Journal of Social Work, 2(2): 1-17.
• Lebekwe, M. ve Güran, R. (2018) “Türkiye’de Elektronik İşe Alım Kullanımına Yönelik Bir Araştırma”, Marmara İktisat Dergisi, 2(1): 89-104.
• Özdamar, K. (2015) “Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi”, Ankara: Nisan Kitabevi Yayınları.
• Sanders, N.M.(2014) “Gender Differences in Computer Frustration Reactions with Online Applications”, Master Thesis, Xavier University, Louisiana.
• Schumacher, P. ve Morahan-Martin, J. (2001) “Gender, Internet and Computer Attitudes and Experiences”, Computers in Human Behavior, 17: 95-110.
• Van Esch, P., Black, J.S. ve Arli, D. (2021) “Job Candidates Reactions to AI-enabled Job Application Processes”, AI and Ethics, 1:119-130.
• Van Esch, P., Black, J.S. ve Franklin, D. ve Hader, M. (2020) “AI-enabled Biometrics in Recruiting: Insights from Marketers for Managers”, Australasian Marketing Journal (Anzmac), 1-10.
• Van Esch, P., Black, J.S. ve Ferolie, J.(2019) “Marketing AI Recruitment: The Next Phase in Job Application and Selection”, Computers in Human Behavior, 90(2019): 215-222.
• Van Esch, P., Morthey, G., Heller, S., Duffy, S. ve Striluk, M.(2018) “The Moderating Influence of Country Origin Information Seeking on Homophily and Product Satisfaction”, Journal of Promotion Management, 24(3): 332-348.
• Whitley, B. E. (1997) “Gender Differences in Computer-related Attitudes: It Depends on What you Ask”, Computers in Human Behavior, 12(2): 275-289.
• Winterich, K.P. ve Haws, K.L.(2011) “Helpful Hopefulness: The Effect of Future Positive Emotions on Consumption”, Journal of Consumer Research, 38: 505-524.