Yapıbozumcu Çağdaş Sanat Pratikleri

Yıl 2019, Sayı: 21, 21 - 31, 28.01.2019

Meryem Uzunoğlu

https://doi.org/10.17484/yedi.418434

Cited By: 3

Öz

ÖZ

 

Postmodernizmin
eleştirel söylemi olan yapıbozum, felsefi bir konum olmaktan ziyade pek çok
disiplinin bir araya geldiği ortak bir düşünce düzlemini ifade eder.
Post-yapısalcı düşünür Jacques Derrida'nın geliştirdiği bu yöntem, ikili
karşıtlıklar üzerine kurgulanmış tüm yapılardaki çelişkileri deşifre ederek
çökertmeyi hedeflemektedir. Yapıbozum yöntemi, feminist kuramın önünü açmış ve
1960’lardan itibaren erkek egemen sanat tarihine alternatif okuma yöntemleri
geliştirilmiştir. Öte yandan bu yöntem, çağdaş sanat pratikleri üzerinde de
etkili olmuş ve hem sanat yapıtında dilin kurgulanma süreçlerine odaklanarak
gösterge gösteren gösterilen arasındaki ilişkileri tersyüz etmeye, hem de toplumsal
yaşamın içindeki ikilemleri ortaya çıkartmaya yönelik yapıbozumcu eserler üretilmiştir.

 

Bu çalışmada, yapıbozumcu bir tavırla, gerek
yaşam gerekse sanat alanındaki ikili karşıtlıkları deşifre etmeye yönelik çok
katmanlı eserler üreten Jasper Johns, Kezban Arca Batıbeki, Ardan Özmenoğlu,
Şakir Gökçebağ, Judy Chicago ve Gülsün Karamustafa’ya ait birer eserin
çözümlemesi yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Derrida, Yapıbozum, Çağdaş Sanat, Çoğul Anlam, Feminist Teori

Kaynakça

• Altuğ, T. (2001). Dile Gelen Felsefe, İstanbul:Yapı Kredi Yayınları.
• Bircan,U. (2015). “Saussure’de Dil, Dilbilim ve Göstergebilim”, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 13 (25) s. 43-66.
• Çalıkoğlu, L. (2008). Çağdaş Sanat Konuşmaları-3 90’lı yıllarda Türkiye’de Çağdaş Sanat, İstanbul:YKY
• Erdemci, F., Germaner, S., Koçak, O., Germaner, Semra., Öndin, Nilüfer., Öztürk, Rana., Pelvanoğlu, Burcu., Rona, Zeynep., Yayıntaş, Arzu., Yıldız, Esra.(2008).
• Modern ve Ötesi: 1950-2000 (Genişletilmiş 2. Baskı). (LizAmado, Nazım Dikbaş, VictoriaHolbrook Çev.) İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi
• Fineberg, J. (2014). 1940’tan Günümüze Sanat (Simber Atay Eskier, Göral Erinç Yılmaz Çev.). İzmir: Karakalem
• Fırıncı Orman, Türkan (2015), “Jacques Derrida Düşüncesinde “Dil”, Kilikya Felsefe Dergisi, (1) s. 61-81.
• Hançerlioğlu, O. (1973). Felsefe Sözlüğü (2. Baskı). İstanbul:Remzi
• Harvey, D. (1999). Postmodernliğin Durumu (2. Baskı) (Sungur Savran Çev.). İstanbul: Metis
• Heinrich, B. (2007). Gülsün Karamustafa: Güllerim Tahayyüllerim, İstanbul:YKY
• Hekman, Susan (1999) Bilgi Sosyolojisi ve Hermeneutik (Bekir Balkız Çev.). İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Sarup,M. (2004). Post-Yapısalcılık ve Postmodernizm, (2. Baskı) (Abdülbaki Güçlü Çev.). Ankara: Bilim Sanat Yayınları
• Saussure, Ferdinand de (2001). Genel Dilbilim Dersleri, (Çev. Berke Vardar). İstanbul: Multilingual.
• Selvi, Y. (2014). Feminist Teori ve Sanat Üzerinde Derrida Etkisi: Yapıbozum. İdil, 3 (11), s.79-98.
• Söylemez, Meltem (2011). Feminist Sanat ve Yapısöküm Kadın İmgeleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (8) s. 1-10
• Ward, G. (2014). Postmodernizmi Anlamak (Tufan Göbekçi Çev.). İstanbul: Optimist
• Zariç, Mahfuz (2014). Göstergebilim ve Yapıbozumdan Postmodernist Yapısal Eleştiriye. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, (9) s. 751-767.