A Closer Look to Recent History from the Stage: The Song That Writes Itself

Yıl 2021, Sayı: 25, 147 - 158, 18.01.2021

Uğur Akıncı

https://doi.org/10.17484/yedi.764438

Öz

It is known that the extraordinary situations in our history played a decisive role in the development or decline of the Turkish theater. These events and periods remain not only reminders of important transformations in our country, but also widely designate the stages of Turkish playwriting and the content of plays. In Turkey, novel has become the first literary genre that specifically converts the military coup attempts to the theme of a work of art. Over forty novels from the 70s to the 2000s have directly addressed this historical period. It didn’t take much time for playwrights as well to address a process that caused major social traumas such as March 12, which is also the subject of some stories and poems. This study is a review of first ever theatre play that reflects March 12 from the stage, Kendini Yazan Şarkı (The Song That Writes Itself) from Adalet Ağaoğlu, the author of Bir Düğün Gecesi (A Wedding Night), which is also considered to be the cornerstone of the novels about March 12. From this aspect, it can be said that Kendini Yazan Şarkı has a historical value in terms of our playwriting. With some general remarks on the seven other plays that follow this play to address the same period, it will be revealed whether our literature reckons with our recent history or not. 

Anahtar Kelimeler

March 12, playwriting-dramaturgy, Adalet Ağaoğlu, The Song That Writes Itself.

Sahneden Yakın Tarihe Bir Bakış: Kendini Yazan Şarkı

Öz

Türk tiyatrosunun gelişiminde ya da gerilemesinde tarihimizdeki olağanüstü durumların belirleyici bir rol oynadığı bilinmektedir. Bu olay ve süreçler ülkemiz açısından önemli dönüşümleri anımsatmanın dışında, neredeyse Türk oyun yazarlığının aşamalarını ve oyunların malzemesini de büyük ölçüde belirlemektedir. Türkiye’de özellikle ordunun yönetime el koyma girişimlerini bir sanat ürününün konusuna dönüştüren ilk yazınsal tür roman olmuştur. 70’li yıllardan 2000’li yıllara kadar kırkı aşkın roman bu tarihsel süreci doğrudan konu edinmiştir. Kimi öykülere ve şiirlere de konu olan 12 Mart gibi büyük toplumsal sarsıntılara yol açan bir süreci, oyun yazarlarının ele alması da gecikmeyecektir. Bu çalışma 12 Mart’ı ele alan romanların mihenk taşı sayılan Bir Düğün Gecesi’nin yazarı Adalet Ağaoğlu’nun, yine 12 Mart’ı sahneden yansıtan ilk oyun olan Kendini Yazan Şarkı üzerine bir incelemedir. Bu özelliğiyle Kendini Yazan Şarkı’nın oyun yazarlığımız açısından tarihsel bir değere sahip olduğu da söylenebilir. Bu oyunu takip eden ve aynı süreci ele alan diğer yedi oyun üzerine kimi genel saptamalarla birlikte, yazarlığımızın yakın tarihimizle bir hesaplaşma yaşayıp yaşamadığı da ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

12 mart, oyun yazarlığı-dramaturgi, Adalet Ağoğlu, Kendini Yazan Şarkı

Kaynakça

• Ağaoğlu, A. (1977). Kendini yazan şarkı/Evcilik oyunu (2 oyun). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• And, M. (1983). Cumhuriyet dönemi türk tiyatrosu. İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Andaç, F. (2005). Adalet Ağaoğlu kitabı (Söyleşi). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Belge, M. (1994). Edebiyat üstüne yazılar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kayalı, K. (1994). Ordu ve siyaset (27 Mayıs 12 Mart). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Naci, F. (1999). Yüzyılın 100 romanı. İstanbul: Adam Yayınları.
• Moran, B. (2003). Türk romanına eleştirel bir bakış-3. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Nutku, Ö. (1985). Dünya tiyatrosu tarihi, Cilt 2. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Türkeş, Ö. (2006, 21 Nisan). 12 Mart’ın masumları. Radikal Kitap. Erişim adresi: http://www.radikal.com.tr/kitap/12-martin-masumlari-858187/
• Şener, S. (2000). Cumhuriyet’in 75. yılında türk tiyatrosu. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Yüksel, A. (2000). Sahneden izdüşümler (1975-2000). İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.