Feminist Aktivizmin Temsil Alanı Olarak Sanat: Guerrilla Girls

Yıl 2021, Sayı: 26, 131 - 144, 09.07.2021

Deniz Reka

https://doi.org/10.17484/yedi.900063

Öz

Sanat alanındaki üretim süreçlerinden, piyasanın işleyiş dinamiklerine, sanatçının yaratım süreçlerinden kazandığı kimliğin etkisine bütünsel bir yaklaşım olarak ele alındığında feminist teori; dönemin siyasi aktivizminden de etkilenerek sanatı bir protesto aracı olarak kullanmıştır. Feminist aktivizmin önemli bir temsilcisi olarak sanatçı grubu Guerrilla Girls, 1980’lerin ortalarından beri cinsiyet ve ırk eşitsizliğini üretimlerinin temel noktası haline getirdikleri çalışmaları ve mizahi eylem biçimleriyle feminist bir karşı kültür oluşturmuştur. Bu bağlamda çalışma, sanat dünyasındaki cinsiyet eşitsizliğine dikkat çeken bağımsız feminist sanatçı grubu Guerrilla Girls’ün eserlerini, feminist aktivizmin sanat alanındaki temsili bağlamında ortaya koyma amacı taşımaktadır. Sanat piyasasının dışlayıcı tutumları nedeniyle galeri mekanlarında kendine yer bulamayan sanatçıların afiş, poster, billboard, etiket ve çıkartmalarla kamusal alanda sergiledikleri eserler, aktivizmle ilişkisi çerçevesinde yorumlanmıştır. Literatürde kadının sanatçı kimliğiyle sanat dünyası içerisindeki konumunu ele alan çalışmaların sayısı az olduğundan çalışmanın sanat iktidarını aşmada ve cinsiyet eşitsizliğine getirilen eleştirinin özgürce ortaya konabilmesinde zorunlu olarak kullanılan kamusal alana dikkat çekmesi nedeniyle önem taşıdığı düşünülmektedir. Panofsky’nin ikonografik ve ikonolojik çözümleme yöntemi ile incelenen beş çalışmanın doğal, uzlaşımsal ve içeriksel anlamları eril bakışın kadınlara atfettiği unsurlar ve grubun mizahi söylemleri bağlamında incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

feminist sanat, aktivizm, kamusal alan, guerrilla girls

Art as the Representation Field of Feminist Activism: Guerrilla Girls

Öz

Feminist theory is considered as a holistic approach to the pro-duction processes in the field of art, to the dynamics of the func-tioning of the market, to the effect of the identity the artist gains from the creative processes; influenced by the political activism of the period, he used art as a means of protest. As an important representative of feminist activism, the artist group Guerrilla Girls has created a feminist counterculture since the mid-1980s with their work and humorous forms of action that have made gender and racial inequality the main point of their production. The study aims to reveal the works of Guerrilla Girls, an inde-pendent feminist artist group that draws attention to gender inequality in the art world, in the context of the representation of feminist activism in the field of art. The works such as posters, billboards, labels and stickers exhibited by the artists who cannot find a place in the gallery spaces due to the exclusionary attitude of the art market have been interpreted within the framework of their relation-ship with activism. In the literature, the number of studies dealing with the artist identity of women and their posi-tion in the art world is very few. In addition, it is thought that the study is important because it draws attention to the public sphere used in overcoming the power of art and expressing the criticism against gender inequality freely. The natural, conven-tional, and intrinsic meanings of five work which were examined with Panofsky's iconographic and iconological analysis method, were examined in the context of the elements attributed to wom-en by the masculine view and the humorous discourse of the group. 

Anahtar Kelimeler

Feminist art, activism, public sphere, Guerrilla Girls

Kaynakça

• Ak, B. (2012). Kamusal alan ve sanat. Mimarlık Dergisi, 364 [Mart-Nisan]. Erişim adresi: http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=378&RecID=2902
• Antmen, A. (Ed.). (2014). Sanat/Cinsiyet: Sanat tarihi ve feminist eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Arruzza, C., Bhattacharya, T. ve Fraser, N. (2019). %99 için feminizm: Bir manifesto (U. Özmakas, Çev.). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Bourdieu, P. (1999). Sanatın kuralları (N. K. Sevil, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Davidoff, L. (2002). Feminist tarihyazımında sınıf ve cinsiyet (Z. Ateşer, S. Somuncuoğlu, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Donovan, J. (2014). Feminist teori: Entelektüel gelenekler (A. Bora, M. A. Gevrek, F. Sayılan, Çev.) [8. Baskı]. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ercan, M. A. (2013). Kamusal sanatın ‘kamusallığı’: Erişim, aktör, fayda yaklaşımı. İdealkent, 10(4), 220-255.
• Fraser, N. (2009). Feminizm, kapitalizm ve tarihin oyunu (G. Kurtsoy, Çev.). Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar, 9. Erişim adresi: http://www.feministyaklasimlar.org/sayi-09-ekim-2009/feminizm-kapitalizm-ve-tarihin-oyunu/
• Garfield, S. (2020). Tam benim tipim: Bir font kitabı [8. Baskı]. İstanbul: Domingo Yayınları.
• Guerrilla Girls. (t.y.-a). Guerrilla Girls: Reinventing the 'f' word: feminism. Erişim adresi: https://www.guerrillagirls.com/about
• Guerrilla Girls. (t.y.-b). 1991 projects. Erişim adresi: https://www.guerrillagirls.com/1991-projects/1991guerrillagirls-ivebegged
• Guerrilla Girls. (t.y.-c). The Guerrilla Girls' complete chronology. Erişim adresi: https://www.guerrillagirls.com/chronology-exhibitions
• Guerrilla Girls. (1986). Dearest art collector [Poster]. Tate Modern, London.
• Guerrilla Girls. (1988). The advantages of being a woman artist [Poster]. Tate Modern, Londra.
• Guerrilla Girls. (1989a). Do women have to be naked to get into the met. Museum? [Poster]. Tate Modern, Londra. Erişim adresi: https://www.guerrillagirls.com/naked-through-the-ages
• Guerrilla Girls. (1989b). The advantages of being a woman artist [Poster]. Art Metropole, Toronto. Erişim adresi: https://artmetropole.com/shop/585
• Guerrilla Girls. (1991). First they want to take away a woman's right to choose... Now they're censoring art [Açıkhava tasarımı]. Public Art Fund, New York. Erişim adresi: https://www.publicartfund.org/exhibitions/view/first-they-want-to-take-away-a-womans-right-to-choose-now-theyre-censoring-art/
• Guerrilla Girls. (2006). The future for Turkish women artists as revealed to the Guerrilla Girls [Poster]. Whitney Amerikan Sanatı Müzesi, New York.
• Guerrilla Girls_Artist. (t.y.). PosterMostra. Erişim adresi: https://www.postermostra.com/en/portfolio_page/guerrilla-girls/
• Habermas, J. (1995). Kamusal alan: Ansiklopedik bir makale. Birikim Dergisi, 70, 62-66. Erişim adresi: https://birikimdergisi.com/dergiler/birikim/1/sayi-70-subat-1995/2269/kamusal-alan-ansiklopedik-bir-makale/4966
• Hall, T. & Robertson, I. (2001). Public art and urban regeneration: Advocacy, claims and critical debates. Landscape Research, 26(1), 5–26.
• Hooks, B. (2012). Feminizm herkes içindir (E. Aydın, B. Kurt, Ş. Özgün ve A. Yıldırım, Çev.). İstanbul: BGST Yayınları.
• Ingres, J. D. (1814). La Grande Odalisque [Tuval üzerine yağlı boya]. Louvre Müzesi, Paris.
• Karakaşoğlu, Y. (2017). Türkiye’deki kadın hareketlerinin farklı şehirlerde karşılaştırılması araştırma projesi raporu. Universität Bremen. Erişim adresi: https://www.uni-bremen.de/fileadmin/user_upload/fachbereiche/fb12/fb12/pdf/A-IB/Forschungsergebnisse/I.Karakasoglu_TR.pdf
• Kızılkaya, E. (2018). Sanatta yeni toplumsal stratejiler ve pratikler: Yeni tip kamusal sanat (Yüksek lisans tezi) Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Erişim adresi: https://acikerisim.isikun.edu.tr/xmlui/handle/11729/1327?locale-attribute=en
• Mulvey, L. (1997) Görsel haz ve anlatı sineması (N. Abisel, Çev.). 25. Kare, 21, 38-46.
• Nochlin, L. (1971/2014). Neden hiç büyük kadın sanatçı yok? Antmen, A. (Ed.), Sanat/Cinsiyet: Sanat Tarihi ve Feminist Eleştiri (s. 119-156) içinde. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Öğüt, H. (2009). Kadın filmleri ve feminist karşı sinema. Cogito: Feminizm, 58[Bahar], 202-218.
• Öztürk, Ş. (Ed.). (2009). Feminizm. Cogito Dergisi, 58[Bahar], 5-11.
• Panofsky, E. (2012). İkonografi ve ikonoloji: Rönesans sanatının incelenmesine giriş (O. Düz, Çev.), İstanbul: Pinhan Yayınları.
• Peterson, T. G. ve Mathews, P. (2014). Sanat tarihinin feminist eleştirisi. Antmen, A. (Ed.), Sanat/Cinsiyet: Sanat Tarihi ve Feminist Eleştiri (s. 13-75) içinde. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Rochefort, F. (2020). Feminizmler tarihi (Ö. Altun, Çev.). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Salomon, N. (2014). Sanat-tarihi kanonu: Dışlama günahları. Antmen, A. (Ed.), Sanat/Cinsiyet: Sanat Tarihi ve Feminist Eleştiri (s.161-187) içinde. İletişim Yayınları, İstanbul.
• Saygılıgil, F. ve Berber, N. (Ed.). (2020). Modern Türkiye’de siyasî düşünce Cilt 10 Feminizm. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sullam, B. (2005). 1960 sonrası kamusal alanda sanat ve geçicilik (Sanatta yeterlik tezi). Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İstanbul. Erişim adresi: https://www.e-skop.com/skopbulten/tezler-1960-sonrasi-kamusal-alanda-sanat-ve-%E2%80%9Cgecicilik%E2%80%9D/2343
• Taş, İ. (2019). Kamusal sanat aktivizmi: Stüdyo 21 Lefkoşa (Yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Erişim adresi: https://tezarsivi.com/kamusal-sanat-aktivizmi-studyo-21-lefkosa
• Tate Kids. (t.y.). Who are the Guerrilla Girls? Erişim adresi: https://www.tate.org.uk/kids/explore/who-is/who-are-guerrilla-girls
• The Art Story. (t.y.). The Guerrilla Girls Artworks. Erişim adresi: https://www.theartstory.org/artist/guerrilla-girls/artworks/
• Thompson, D. (2012). Sanat mezat: 12 milyon dolarlık köpekbalığı çağdaş sanatın ve müzayede evlerinin tuhaf ekonomisi (R. Akman, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınevi.
• Xsights. (2019). Türkiye’nin kültür sanat bankaları. Erişim adresi: https://www.xsights.co.uk/tr/turkiyenin-kultur-sanat-bankalari-9197/
• Ulusoy, D. (1999). Plastik sanatlarda toplumsal cinsiyet. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 16(2), 47-73.
• Vargı, E. (2009). Guerilla Girls- Gerilla Kızlar. Fotografya, 22. Erişim adresi: http://www.fotografya.gen.tr/TR,1818/guerilla-girls---gerilla-kizlar.html