İç Mekân Tekstil Tasarımında Özgün Değer Yaratımı: Frigya Kültürü Örneği

Yıl 2024, Sayı: 31, 97 - 113, 29.01.2024

A. Seçil Tekin Akbulut Yüksel Şahin

https://doi.org/10.17484/yedi.1329627

Cited By: 1

Öz

Tekstil tasarımında, özgün ürün ortaya çıkartabilmek için tasarımcıya ilham kaynağı olabilecek değerler incelendiğinde birçok çıkış noktasının dikkate alınabileceği görülmüştür. Bu çalışmada, iç mekân tekstil tasarımında özgün değer yaratımı konusu çıkış noktası olarak belirlenmiş olup, yapılan literatür taramaları sonucunda kültürel bellek, ulusal kimlik ve sanat akımları/stiller gibi unsurlar üzerinden tasarım önerileri geliştirilebileceği yönünde bulgulara ulaşılmıştır. Özgün değer yaratımında başvuru kaynağı olarak tanımlanabilecek bu çıktılar ile temellendirilen çalışmada belirlenen unsurlar bazı örnekler ile açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmada, özgün iç mekân tekstil tasarım önerileri geliştirilmesi amacıyla araştırma evreninin belirlenmesine gereksinim duyulmuştur. Araştırmanın yapıldığı il (Eskişehir), araştırma evreni olarak belirlenmiş, böylece Eskişehir’in sahip olduğu değerler alanyazın taramaları ile gözden geçirilmiştir. Eskişehir’in coğrafi sınırları içinde yer alan Frig Uygarlığı’nın kentin kültürel belleğinde önemli bir yere sahip olduğu varsayımı ile temellendirilmiştir. Frigya kültürü özelinde kültürel bellek teması ele alınarak özgün değer taşıyan iç mekân tekstil tasarım önerileri geliştirilmesine karar verilmiş ve tekstil yüzey tasarımları yapılmıştır. Tasarım yöntemi ile temellendirilen bu çalışmada, Frig Uygarlığı’ndan günümüze kadar ulaşmış, uluslararası tanınırlığa sahip Yazılıkaya ve Areyastis Anıtları örnekleminde özgün tasarım önerileri geliştirilmiş ve çalışmada sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İç mekân, Özgün değer, tekstil tasarımı, Frigya kültürü

Creating Originality While Designing Interior Textile: The Case of the Phrygian Culture

Öz

In the study of textile design, it was found that there are many starting points to consider when examining the values that can inspire the designer to create original products. In this study, the issue of original value creation in interior textile design was identified as a starting point, and as a result of the contemporary literature review, it was found that design proposals can be developed based on elements such as cultural memory, national identity and art movements/styles. The elements identified in the study based on these findings, which can be defined as a potential source of reference in original value creation, have been illustrated with some examples. In the study, it was considered necessary to determine the boundaries of the current research universe in order to develop original proposals for interior textile design. The province (Eskişehir) where the research was conducted was determined as the research universe, so the values of Eskişehir were verified with literature reviews. The study was based on the assumption that the Phrygian civilization, which is located between the geographical borders of Eskişehir, has an important place in the cultural memory of the city. It was decided to develop interior textile design proposals with original value, taking into account the theme of cultural memory, particularly to the Phrygian culture, and textile surface designs were made. In this study, which is based on the design method, original design proposals have been developed and presented using the example of the internationally recognised monuments of Yazılıkaya and Areyastis, which have survived from the Phrygian civilization to the present day.

Anahtar Kelimeler

Interior design, originality, textile design, Phrygian culture

Kaynakça

• Acar, S. (2013). Jack Lenor Larsen: iç mekân tekstili tasarımında bir öncü. Inonu University Journal of Art and Design, 3(7), 81-91.
• Akurgal, E. (2000). Anadolu uygarlıkları (7. Basım). Net Turistik Yayınları.
• Algan, E. (t.y.). [Areyastis Anıtı]. Ertuğrul Algan Arşivi.
• Apalak, A. ve Yaşar, N. (2021). Yüzyıldır tekstil tasarımıyla yaşayan sanatçı: Lyubov Popova. Uluslararası Troy Sanat ve Tasarım Dergisi. 8 Mart özel sayısı, 147-165.
• Antmen, A. (2017). Sanatçılardan yazılar ve açıklamalarla 20. yüzyıl batı sanatında akımlar (8. Basım). Sel Yayıncılık.
• Assman, J. (2018). Kültürel bellek (3. Basım, A. Tekin, Çev.). Ayrıntı yayınları. Angwin, B. (2019). The Omega Workshops and the modern artistic interior on the British stage, 1914–1918, with special reference to The Wynmartens (1914). Interiors, 10(1-2), 7-38.
• Bauhaus Archiv Museum. (2023, 01 Ekim). https://www.bauhaus.de/en/sammlung/highlights/207_textil/
• Bal, A. A. (2014). Arkaik imge, güncel temsil. Dokuz Eylül Üniversitesi 2014 DEÜ Sanat Tasarım Kongresi Bildiriler Kitabı, 120-125.
• Ballard, M., Burke, B. ve Simpson, E. (2013). Gordion dokumaları Gordion Textiles. T. Tüfekçi Sivas, H. Sivas (Ed.) Frigler: Midas'ın ülkesinde, anıtların gölgesinde Phrygians içinde. 360-375. Yapı Kredi Yayınları.
• Bayazit, N. (2004). Investigating design: A review of forty years of design research. Design issues, 20 (1), 16-29.
• Bedir-Erişti, S. D. (2017). Görsel araştırma yöntemleri. S. D. Bedir-Erişti (Ed.). Görsel Araştırma Yöntemleri: Teori, Uygulama ve Örnek (s. 11-14) (2. Baskı) içinde. Pegem Akademi.
• Bellinger, L. (1962). Textiles from Gordion. Bulletin of the needle and bobbin club, 46(5), 5-33.
• Bilgi, H. ve Zanbak, İ. (2012). Sadberk Hanım Müzesi koleksiyonundan Osmanlı işlemeleri…el emeği göz nuru. Vehbi Koç Vakfı Sadberk Hanım Müzesi. Mas Matbaacılık.
• Bozdayı, A. M. ve Onaran, B. S. (2004). İç mekân ve tekstil. Ajansmat Matbaacılık.
• Briscoe, S. (2020). The book of boro: Techniques and patterns inspired by traditional japanese textiles. David and Charles.
• Cevizci, A. (1999). Felsefe sözlüğü (3. Basım). Paradigma Yayınları.
• Durand, G. (2017). Sembolik imgelem (2. Basım, A. Meral, Çev.). İnsan Yayınları.
• Eliade, M. (2018). İmgeler ve simgeler (3. Basım, M. A. Kılıçbay, Çev.). Doğu Batı Yayınları.
• Encyclopaedia Britannica. (2020, 13 Kasım). https://www.britannica.com/
• Er, F. D. (2011). Sümerbank İzmir Halkapınar Basma Sanayii Müessesesi'ne ait desen albümlerinin incelenmesi, arşivlenmesi ve korunması (Tez No. 293279) [Sanatta yeterlik tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Gombrich, E. H. (1997). Sanatın öyküsü. Remzi Kitabevi.
• Güvenç, B. (1991). İnsan ve kültür (5. Basım) Remzi yayınevi.
• Hançerlioğlu, O. (2002). Felsefe sözlüğü (13. Basım). Remzi Kitabevi.
• Haviland, W.A., Prins, H.E.L., Walrath, D. ve McBride, B. (2006). Kültürel antropoloji (1. Basım). Kaknüs Yayınları.
• Homlong, S. (2006). The language of textiles description and judgement on textile pattern composition. Uppsala Universitet Acta Universitatis Upsaliensis Upsala.
• International Quilt Museum. (2021). https://www.internationalquiltmuseum.org/exhibition/amish-quilts
• İnalcık, H. (2008). Türkiye tekstil tarihi üzerine araştırmalar. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• İrgin, S. (2017). Sanat ve felsefe terimleri sözlüğü (1. Basım). Sokak Kitapları Yayınları.
• Japan Society. (2020, 09 Kasım). https://www.japansociety.org/page/programs/gallery/boro-textiles
• Jorayev, Ö. E. ve Temir Gökçeli, Ş. R. (2020). Tarihi bağlamda Rus tekstilleri ve sanatçı Andrey Madekin. Uluslararası Sanat ve Estetik Dergisi, 3(5), 56-82.
• Kandinsky, W. (2010). Sanatta ruhsallık üzerine (G. Ekinci, Çev.). Altıkırkbeş Yayınları.
• Keser, N. (2009). Sanat sözlüğü (2. Basım) Ütopya Yayınevi.
• Kuçuradi, İ. (2016). İnsan ve değerleri (6. Basım) Türkiye Felsefe Kurumu. Türk Felsefe Dizisi: 6.
• Lynch, J. (2002). The perfectly acceptable practice of literary theft: Plagiarism, copyright, and the eighteenth century. Colonial Williamsburg: The Journal of the Colonial Williamsburg Foundation, 24(4), 51-54.
• Marks, A.S. (2012). A sign and a shop sign: The Ω and Roger Fry's Omega Workshops. The British Art Journal, 13(1), 18-36.
• Massey, A. (2020). Interior design since 1900 (4. Basım). Thames&Hudson.
• Museum für Ostasiatische Kunst, Köln. (2023, 01 Ekim). https://museum-fuer-ostasiatische-kunst.de/BORO
• Özay, S. (2001). Dünden bugüne dokuma resim sanatı. T.C. Kültür Bakanlığı sanat eserleri dizisi 322.
• Özkan, B. (t.y.). [Midas Anıtı, Yazılıkaya]. Bülent Özkan Arşivi.
• Pile, J. ve Gura, J. (2014). A history of interior design (4. Basım). John Wiley & Sons, Inc.
• Rowe, T. (2009). Interior textiles: Design and developments. Woodhead publishing limited.
• Smith, A.D. (1994). Milli kimlik. İletişim Yayınları.
• Sennett, R. (2013). Zanaatkâr (M. Pekdemir, Çev.) (2. Basım). Ayrıntı Yayınları.
• Şahin, Y. (2019). Geleneksel tekstil sanatları örneğinde geleneksel bilgi ve becerinin aktarımı üzerine bir değerlendirme. 9. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi 2018. Maddi Kültür. Ana Yayın Numarası: 3623-5. 441-448. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. Dumat Ofset Matbaacılık.
• Taşdelen, A. (2023, 01 Ekim). Yarım Asrı Aşkın Sümerbank Desenleri. https://www.alpertasdelen.com/yarim-asri-askin-sumerbank-desenleri/
• Tekin Akbulut, A.S. ve Şahin, Y. (2022). Özgün iç mekân tekstil tasarım çalışmalarında tasarım yöntemi uygulama önerisi. Sanat ve İnsan Dergisi, 1-12.
• Tekin Akbulut, A. S. (2022). İç mekân tekstil tasarımında özgün değer yaratımı: Frigya kültürü örneği (Tez No. 809626) [Sanatta yeterlik tezi, Anadolu Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Turani, A. (2010). Dünya sanat tarihi. Remzi Kitabevi.
• Tüfekçi Sivas, T. (1997). Eskişehir-Afyonkarahisar-Kütahya il sınırları içinde Phryg kaya anıtları (Tez No. 64537) [Doktora tezi. İstanbul Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Türk Dil Kurumu. (2020, 10 Aralık). https://www.tdk.gov.tr
• Wada, Y. I. (2004). Boro no bi: Beauty in humility-repaired cotton rags of old Japan. Textile Society of America Symposium. University of Nebraska.
• Wetenhall, T. (2010). Woven blooms of nationalism: Russian handwoven tapestry-technique shawls 1825-1855. Textile Society of America Symposium Proceedings. 1-6. University of Nebraska.
• Yaşar, N. (2016). Lif sanatının öncülerinden Ed Rossbach. Inonu University Journal of Arts and Design, 6(14), 1-16.
• Yıldırım, L. (2011). Sanat-zanaat buluşması ve Wiener Werkstätte tekstilleri. Sanat ve Tasarım Dergisi, 8, 105-122.