Deconstructivist Readings in Sculpture: A Study on the Works of Cengiz Çekil

Yıl 2025, Sayı: 50.Yıl Özel sayısı, 109 - 119

Şeyma Müge İba

https://doi.org/10.17484/yedi.1726340

Öz

This study examines the deconstructivist aesthetic influences observed in Cengiz Çekil’s sculptural practice. Drawing on Jacques Derrida’s theory of deconstruction, the article explores how the fragmentation of form, meaning, and textual structures manifests in Çekil’s sculptural language. This approach enables a critique of established formal conventions while opening up multilayered interpretive possibilities for the viewer. The artist’s use of everyday objects and his subversion of traditional sculptural norms are interpreted as an aesthetic stance that resists fixed meaning. Within this framework, the study aims to offer a contextual interpretation of material, form, and conceptual relationships through an analysis of three selected works by Çekil. It also proposes alternative readings of the relationship between sculpture and space, situating the artist’s practice within both formal and intellectual dimensions. Constructed through a hermeneutic approach, the study combines descriptive and interpretive methods. The conceptual framework that Çekil deconstructs consists of the assumptions of modernist aesthetics—such as representation, unity, and singular meaning—which he challenges and displaces. Accordingly, this article aims to make visible the formal and conceptual projections of the deconstructivist approach through the lens of Çekil’s artistic practice.

Anahtar Kelimeler

Deconstructivism , deconstruction , Cengiz Çekil , contemporary sculpture

Heykelde Dekonstrüktivist Okumalar: Cengiz Çekil İşleri Üzerine Bir İnceleme

Öz

Bu çalışma, Cengiz Çekil'in heykel pratiğinde gözlemlenen dekonstrüktivist estetik etkileri ele almaktadır. Jacques Derrida’nın yapıbozum (deconstruction) kuramından hareketle biçim, anlam ve metin yapılarının parçalanması üzerinden şekillenen bu yaklaşım; Çekil’in heykel dilinde hem kurulu biçimsel düzenin sorgulanmasına hem de izleyiciye açık, çok katmanlı okuma olanaklarının oluşmasına imkân tanımaktadır. Sanatçının özellikle gündelik nesneleri kullanarak geleneksel heykel normlarını ters yüz eden üretimleri, anlamın sabitlenmesini reddeden bir estetik tavrın taşıyıcısı olarak değerlendirilmiştir. Bu çerçevede çalışma, Çekil’in üç seçili eseri üzerinden malzeme, biçim ve kavram ilişkilerini konu bağlamında yorumlamayı amaçlamaktadır. Aynı zamanda heykel ve mekân ilişkisine dair alternatif okuma yolları önererek, sanatçının pratiğini hem biçimsel hem de düşünsel düzlemde çözümlemektedir. Hermenötik bir yöntemle yapılandırılan çalışma, betimleyici ve yorumlayıcı bir yaklaşımı bir arada sunmaktadır. Çekil’in sanatında bozuma uğrattığı kavramsal çerçeve ise, modernist estetiğin temsil, bütünlük ve tekil anlam gibi ön kabulleridir; sanatçı bu kabulleri sorgulayarak yerinden eder. Bu bağlamda makale, Cengiz Çekil’in sanat pratiği üzerinden dekonstrüktivist yaklaşımın biçimsel ve düşünsel izdüşümlerini görünür kılmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dekonstrüktivizm , yapıbozum , Cengiz Çekil , çağdaş heykel

Kaynakça

• Avşar, V. (2013). Harun Atalayman'ın Atölyesi. Cengiz Çekil Okulu içinde (s. 56–59). Ofset Yapımevi.
• Avşar, V. (2019). Atatürk Kültür Merkezi. Cengiz Çekil Okulu içinde (s. 11). Ofset Yapımevi.
• Baldaccini, C. (1965–1980). Le Pouce. https://journalmamater.fr/2022/02/09/connaissez-vous-le-pouce-de-cesar/
• Beuys, J. (1981). Terremoto. Artists Rights Society (ARS), New York / VG Bild-Kunst, Bonn. https://www.guggenheim.org/artwork/389
• Derrida, J. (1994). Göstergebilim ve Gramatoloji: Jacques Derrida ile Julia Kristeva Arasında Söyleşi (T. Akşin, Çev.). Afa Yayıncılık.
• Duchamp, M. (1917). Fountain. https://tr.wikipedia.org/wiki/Fountain_(Duchamp)#/media/Dosya:Marcel_Duchamp,_1917,_Fountain,_photograph_by_Alfred_Stieglitz.jpg
• Giacometti, A. (2018). Guggenheim Müzesi'ndeki Sergi. https://gnessinka.ru/ru/tvorcheskie-proekty/stili-v-iskusstve/skulptura-postmodernizma/?SetPic=2
• Kapoor, A. (2016). Dirty Corner. https://www.archpaper.com/2017/07/anish-kapoor-blackest-black/
• Kosuth, J. (1965). One and Three Chairs. en.wikipedia.org/wiki/One_and_Three_Chairs#/media/File:Kosuth_OneAndThreeChairs.jpg
• Pelikoğlu, F. E. (2016). Yanlış zamanda doğru şeyler söyleyen sanatçı figürü olarak Cengiz Çekil. Sanat Dünyamız, (151), 94–105.
• Quinn, M. (2006). Self. https://www.tumblr.com/categorized-art-collection/61115698182/marc-quinn-self-ongoing-series-1991-present
• Serra, R. (1994–2005). Zamanın Maddesi Sergisinden. https://www.thenorthernmyth.com/2013/09/21/sculpture-that-invites-a-punch-and-a-whack-richard-serras-fulcrum-liverpool-street-station-london/
• Sönmez, N. (2008). Bir Tanık / A Witness. Yapı Kredi Yayınları.
• Yıldırım, A. (2012). Différance’ın serüveni. Felsefe Dünyası, (58), 241–253.