DELİ DUMRUL ve İBRAHİM PEYGAMBER HİKÂYELERİNDE ALTERNATİF VARLIK ALANI TANIMI ve ÇAĞIN ALAN PROBLEMİNE TÜRKLERE ÖZGÜ BİR TEKLİF

Yıl 2014, Cilt: 6 Sayı: 12, 261 - 283, 20.07.2014

İmran Gür

Öz

Türkler, yeryüzünün işleyişine müdahale eden fakat insana müdahale etmeyen bir yeryüzü modelinin mucididirler. Türk medeniyetini oluşturan tüm diğer unsurları etrafında toplayan ve Türklerin en eski yaşama biçimi olan “töre” kavramında sembolleşen bu teklifte, postmodern çağın en önemli meselelerinden biri olan “alan problemi” Türk düşüncesinde özgün bir bakış açısıyla çözümlenmiştir. Bu bakış açısının temelinde “yasa” ya da “töre”, denilen insanlar arası ilişkileri düzenleyen kamu hukuku bulunmaktadır. Yöneten, yönetilen ilişkisinden başlayarak tam bir eşitlik ve düzenin adaletle devamına dayanan yasa, töre , etiği insanlar arası ilişkilerde etkin faktör olarak tanımlamakta ve uygulanmasında toleransı reddetmektedir. Bu etiğin açık göstergesi olan “töre”, Türklerin kendilerine özgü inanç, insan ve yaşam ilişkisi modelinden kaynaklanan işlevsel etiktir. Türklerin dışındaki medeniyetlerde insanın kendi doğasına müdahale anlamına gelen, yine bu medeniyetlerin tamamında sınıf düşüncesini yaratan özsel etiği kamu hukukunun dışında bırakan bu teklif tarihte sadece İbrahim’in alan tanımıyla özdeşleşmektedir. Özsel etik, insanın “özsel varlık alanı”nın kamu hukukuna açılması, belirli bir inanç ya da düşünce sisteminin kamusal alanda insanın somut varlığının üstünde ve üzerinde tanımlanmasıyla oluşturulan kamu hukuku modelidir. Tarihte ve bugün sınıf düşüncesini yaratan eşitlik dengesinin, adaletin sağlanmasının mümkün olamadığı bu kamu hukuku modeli Türklerin dışındaki medeniyetlerin hemen tamamında karşımıza çıkmaktadır. Türk medeniyet ve tarihini diğer medeniyetlerin yeryüzü modelinden ayıran özsel etik işlevsel etik ayrımının en iyi örneği Dede Korkut Hikâyeleri arasında yer alan Deli Dumrul hikâyesidir. Deli Dumrul’un özsel alan arayışı ile örtüşen tarihteki diğer örnek ise İbrahim’in özsel alan arayış ve tanımını ortaya koyan hikâyesidir. Deli Dumrul ve İbrahim hikâyelerindeki özsel alan işlevsel alan tanımıyla insanın varlık alanı problemi insanlığın geçmişten bugüne kadar devam eden yaygın uygulamalarının dışında orijinal biçimde ortaya konulmaktadır

Anahtar Kelimeler

Özsel etik, İşlevsel etik, varlık alanı problemi, Deli Dumrul, İbrahim

AN INDIGENOUS OFFER OF THE TURCS FOR THE TIME’S AREA PROBLEM AND THE DESCRIPTION OF THE AREA OF THE ALTERNATIVE ASSETS IN THE IBRAHIM PROPHETESS AND THE DELI DUMRUL STORIES

Öz

The Turks are the inventors of a model of the universe that interfere in the functioning of the Earth but does not interfere in human. The form of the Turkish civilization that had been gathered around of all the other elements and the Turks most ancient way of the life was the “Customs” which was symbolized the concept of this proposal and as one of the most important issues of the postmodern life, is "The area problem" that had been analyzed from the perspective of the original Turkish thinking. On the basis of this perspective, there are the public laws that had been called as the "Law" or the "Customs" that was regulating the relations between the people. The commencing from the relations of the governing and the managed is based on the order of justice and the full equality and the continuation of the "Law" and the "Customs" ethics are being the active factors and to identify the relations between the people and on the implementation to reject the tolerance. The "Law" and the "Customs" are the clear indication of the functional ethics of the Turks and was born in their own faith and from the life model of their relationship between the human. In the civilizations of other than the Turks, which means that to intervene in the human’s own nature and again, in all of these civilizations essentially had created the idea of the self-ethics class, which offers to exclude it from the public laws, thus the definition of encompasses only with the Ibrahim’s area definition in the history. The selfethics is to open the man’s “self assets area" to the public laws, in a particular belief or in a system of thoughts on the public sphere personality and over on the concrete existence of the human and is a public law model of the definition of the created. In the history and even at the present, the provisions of justice is not making it possible to create the idea of the class balance equation by this model of the public laws and it emerges in almost of all the civilizations other than the Turks. The Deli Dumrul story, which had been existed in the Dede Korkut Stories proves that the Turkish civilization and the history is a model to the other civilizations of the universe on the separation of the functional ethics and the self-ethics. The another example in the history is laying down in the definition of the story of the Deli Dumrul's search of his self-area is encompasses with the quest of the Ibrahim’s self-area search. By the definitions of the functional area and the self-area in the Deli Dumrul and in the stories of Ibrahim is laid down in the original format of the problem of the human being's assets area, along the history of mankind of which is in continuing upto the date besides the common practices

Anahtar Kelimeler

Self-ethics, functional-ethics, assets area problems, Deli Dumrul, Ibrahim

Kaynakça

• Altındağ, Ramazan, Harranilerin Teolojisinde Tanrı Tasavvuru, I. Uluslararası Katılımlı Bilim, Din Ve Felsefe Tarihinde Harran Okulu Sempozyumu, Şelale Matbaası, Konya, 2006, Ss.120-132, S.123.
• Arsal, Sadri Maksudi, Türk Tarihi Ve Hukuk, İstanbul, 1947.
• Bauman, Zygmunt, Postmodern Etik, (Çev. Alev Türker), İstanbul, 2011
• Bayram, Mikail, Ahi Evren Mevlana Mücadelesi, Yeni Zamanlar Dağıtım, İstanbul, 2005
• Cin, Halil, Akgündüz, Ahmet, Türk Hukuk Tarihi, C. I, Kamu Hukuku, Konya, 1989.
• Çığ, Muazzez İlmiye, Kur’an İncil Ve Tevrat’ın Sümer’deki Kökenleri, Kaynak Yayınları, İstanbul, 2002
• Çığ, Muazzez İlmiye, İbrahim Peygamber, Kaynak Yayınları, İstanbul, 2007
• Donuk, Abdülkadir; Eski Türkler’de Hükümdarın Vazifeleri Ve Vasıfları, Türk Dünyaları Araştırma Dergisi, Nisan 1982, No: 17, S. 103-152.
• Eco, Umberto, Yorum Aşırı Yorum, Can Yayınları, İstanbul, 1996, Ss. 33-55
• Ekinci, A. (2006). Harran Ve Harran Okulunu Etkileyen Siyasi, Dini, Coğrafi Ve İlmi Unsurlar, A. Bakkal, (Ed.) I. Uluslararası Katılımlı Bilim, Din Ve Felsefe Tarihinde Harran Okulu Sempozyumu, Konya: Şelale Matbaası.
• Elkatmış, Metin, Demirtaş Murat, “Ahi Evranı Velinin Düşüncelerinin Demokrasi Kültürüne Yansımaları”, Turkish Studies -International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic, Volume 8/3, Winter 2013, P. 719-728
• Ergin, Muharrem, Dede Korkut Kitabı, 45. Basım, Boğaziçi Yayınları, İstanbul, 2011
• Ergin, Muharrem, Orhun Kitabeleri, Boğaziçi Yayınları, İstanbul:2012
• Etienne Gilson, Ortaçağ Felsefesinin Ruhu, (Çev. Şamil Öcal), Açılım Yayınları, İstanbul, 2003
• Gür, İmran, 2013, “Mevcut Varoluştan Alternatif Varoluşa Dönüşüm Sürecinde Postmodern Özne: İmge Bilinci”, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, Yıl:5, S.9, Ocak-Temmuz 2013e, Ss.33-56
• Gür, İmran, 2012, “Postmodern Öznenin Sonu, Yeni İnsanın Alternatif Varoluşu Vahiy Bilinci, Kendinde Şey, Tanrı Parçacığı”, İtobiad, The Journal Of The Human And Social Science Research, Volume:1, İssue:4, October-November, December, Ss. 98-131
• İnalcık, Halil; Osmanlı’da Devlet, Hukuk, Adalet, İstanbul, 2000. Kafesoğlu, İbrahim; Eski Türkler’de Devlet Meclisi – Toy, Birinci Millî Türkoloji Kongresi, İstanbul, 1980, S. 205-209.
• Koca, Saim; Eski Türkler’de Devlet Geleneği Ve Teşkilâtı, C. Iı, Ankara, 2002.
• Kur’an, Muhammed Esed, (Çev. Cahit Koytak), İşaret Yayınları, İstanbul 2002, A.En’am:74-83, B. 51-69, C. Bakara:124- 133, D. Bakara:258
• Laurance, Richard; Charles Richard, Platt, Ruthertford H., İdris Peygamber’in İki Kitabı, (Çev. Eser, Oğuz), İdil Yayıncılık, İstanbul 2012
• Ögel, Bahaeddin; Devlet Meclisi Ve Kurultay, C. Iı, Ankara, 2002.
• Ögel, Bahaeddin; Türk Kültürünün Gelişme Çağları, C. Iı, İstanbul, 1971.
• Ögel, Bahaeddin, Türk Mitolojisi, Cilt Iı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2006
• Tunagöz, Tuna, “Mevlana’da İlahi Sıfatlar”, Turkish Studies -International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic, Volume 8/3, Winter 2013, P. 583-608, Ankara-Turkey
• Tutar, Adem; İslâm Öncesi Türk Devlet Geleneğinde Adalet Anlayışı, C. Ii, Ankara, 2002, S. 868
• Ulutürk, M. (2010) İslam Düşüncesinde Tercüme Faaliyetleri: Hermeneutik Ve Bibliyografik Bir Katkı, İ.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(2), 249-288.
• Vergara, Francisco, Liberalizmin Felsefi Temelleri Liberalizm Ve Etik, (Çev. Bülent Arıbaş), İletişim Yayınları, İstanbul 2006
• Yusuf Has Hacip, Kutadgu Bilig, (Çev. Reşit Rahmeti Arat), Ankara, 1986