Göktürklerde Yönetim Düşüncesi

Yıl 2016, Cilt: 8 Sayı: 16, 16 - 28, 01.07.2016

Feyzullah Eroğlu

Öz

İnsanlar, ne kadar ilerlemiş ve gelişmiş olsalar bile bireysel ve toplumsal varlıklarını sürdürebilmek için başka insanların yardımı ile diğer kaynakların desteğine ihtiyaç duyma hali devam etmektedir. Bu bağlamda, belirli yöntemler aracılığıyla ve başka insanlar kanalıyla belirli etkinlikleri yürütme sürecine yönetim adı verilmektedir. Her yönetim süreci, kendinden beklenen amaçları gerçekleştirmek üzere bir takım ‚değerler‛, bazı alt ‚kurumlar‛ ve ‚gelenekler‛ oluşan bir sistem niteliğindedir. Toplumsal veya örgütsel düzlemde yaşanılan sorunların çözümüne katkıda bulunmak üzere oluşturulan yönetim sistemlerinde yer alan ‚değerlerin‛, ‚kurumların‛ ve ‚geleneklerin‛, belirli bir denge ve tutarlılık içerisinde olması beklenir. Göktürklerin oluşturduğu yönetim sistemi, Türk yönetim düşüncesinin ortaya koymuş olduğu en dengeli ve tutarlı yönetim sistemi olarak dikkat çekmektedir. Bu anlamda, Göktürk yönetim sisteminin, Türklerin daha sonraki çağlarda kurdukları yönetim mekanizmalarına referans olma niteliği bulunmaktadır

Anahtar Kelimeler

Yönetim Sistemi, Kut ve Töre, Liyakat ve Ehliyet, Kurultay, Direnme Hakkı

Management Thought in Gokturks

Öz

Although people were advanced and sophisticated, it continues to need help of other people and support of other sources to maintain personal and social assets. In this context, the executive process of certain activities through particular methods and with different people is called management. Each management process consist of a system to achieve the expected goals a set of ‚values‛, some inferior ‚institutions‛ and "customs"."Values", "institutions" and "customs" that take part in management systems are expected to be within a certain stability and consistency as they are constituted for the solution of social or organizational problems. Management system which was established by Gokturks is well-balanced and consistent one compared to other Turkish management systems. In this sense, Gokturk management system was taken as a reference for the following management mechanisms established by Turks

Anahtar Kelimeler

Management System, Kut and Mores, Assembly, Merit and Capability, Right of Resistance

Kaynakça

• AYDOĞAN, Metin (2013), Antik Çağdan Küre- selleşmeye Yönetim Gelenekleri ve Türkler, I. Cilt, 9. Basım, Resse Yayınla- rı, İstanbul
• BAŞER, Sait (2009), ‚TürkAnlama ve İnanma Modeline Dair‛, Haberakademi, 19 Ni- san 2009, http://www.haberakademi.net/default.a sp?inc=makaleoku&hid=9320, Erişim Tarihi, 27.01.2011;http://www.haberiniz.com.tr /yazilar/haber27120- Turk_Anlama_ve_Inanma_Modeline_D air.html, Erişim tarihi:02.02.2015
• BİLGİSEVEN, Amiran Kurtkan (1992), Sosyo- lojik Açıdan İslâmiyet ve İslâmî Kav- ramlar, Filiz Kitabevi, İstanbul
• BIÇAK, Ayhan (2004), ‚Modern Devletin Olu- şumu ve Sorunları‛, Kutadgu Bilig, Felsefe Bilim Araştırmaları Dergisi, Sa- yı:5, , İstanbul, ss.59-89
• BIÇAK, Ayhan (2009),Türk Düşüncesi-I, Kö- kenler, Dergâh Yayınları:429, İstanbul
• DİVİTÇİOĞLU, Sencer (1987), Kök Türkler (Kut, Küç ve Ülük), Ada Yayınları, İs- tanbul.
• EROĞLU, Feyzullah (2013), Davranış Bilimleri, Gözden Geçirilmiş 13. Basım, Beta Ya- yın No:2998, İstanbul
• GEZGİN, Ali Galip (2014), ‚Türk-İslam Devlet- lerinde Şurâ‛, www.tarihtarih.com/? Syf=26 ve Syz=367499, Erişim Tari- hi:12.12.2014
• GİRAUD, Rene (1999), Gök Türk İmparatorlu- ğu, Çev. İsmail Mangaltepe, Ötüken Yayınları, İstanbul
• GÖKALP, Ziya(2001), Türkçülüğün Esasları, Kum Saati Yay.2001
• GÜLTEPE, Necati (2009), Mührün Gücü, İlk Türk-İslâm Devletlerinde ve Osmanlı- larda Bürokrasi, Ötüken Yayın Nu:777, İstanbul
• KÖSOĞLU, Nevzat(2013), Hukuka Bağlılık Açısından Eski Türkler’de - İslâm’da ve Osmanlı’da Devlet, Ötüken Yayın No:361, İstanbul
• ÖGEL, Bahaeddin (1988), Dünden Bugüne Türk Kültürünün Gelişme Çağları, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Ya- yınları:46, İstanbul
• TAŞAĞIL, Ahmet (2012),Gök-Türkler I-II- III,Türk Tarih Kurumu Yayınları IV/A- I.I. Dizi-Sayı:21,Ankara