Delilik Kurgusunda Erkek-lik: Mirat-ı Cünûn

Yıl 2016, Cilt: 8 Sayı: 16, 105 - 120, 01.07.2016

Bahar Gökpınar

Öz

Yüzlerce yıla yayılan Osmanlı yazınının tüm yapısını belirleyenler erkekler olduğuna göre ve bu edebiyatı büyük bir rahatlıkla ‘erkek edebiyat’ olarak tanımlamak mümkün ise, Osmanlı yazınında erkekler hakkında her şeyin apaçık bir şekilde ortada olması gerekir. Ancak maalesef böyle olmamıştır. Erkekler de, belki kadınlar gibi edilgenleştirildikleri için değil ama bizzat kendi eğilimleri doğrultusunda zaman zaman gizlenmeyi tercih etmişler ve/ya erkek-lik algısı bağlamında değişime uğramışlardır. Bu yazının amacı, 19. yüzyıl şairi Yenişehirli Avnî’nin Mir’at-i Cünûn isimli eserinden yola çıkarak, erkek bir sanatçının kendi özelinde ve toplumsal bağlamda erkekliği nasıl algıladığını ve kurguladığını anlamaya çalışmaktır

Anahtar Kelimeler

Yenişehirli Avnî, Mir’at-i Cünûn, delilik, erkek-lik

Masculinity in Fiction of Madness: Mir’at-i Cünûn

Öz

In Ottoman literature, everything about Ottoman men has to be blindingly obvious if we accept that Ottoman men created centuries old Ottoman literature, and if it is possible to describe this literature as ‘masculine literature’. However, this is not what it looks like. Men preferred to hide themselves although to a lesser extent than women who were desubjectified. They underwent changes depends on perception of masculinity. The purpose of this work is to understand a male poet’s, Yenişehirli Avnî’s personal and social fiction and perception of masculinity by using his work Mir’at-i Cünûn in 19th century

Anahtar Kelimeler

Yenişehirli Avnî, Mir’at-i Cünûn, madness, masculinity

Kaynakça

• BALKAYA, Adem. ‚Mekân Poetikası Bağlamında Âşık Kahvehaneleri ve Âşık Üzerinde Kimi Fonksiyonları.‛ Turkish Studies (vol.8/1) 2013, 881-889.
• BUDAK, Ali. Batılılaşma ve Türk Edebiyatı. İstanbul: Bilge Kültür Sanat, 2008.
• DÜZBAKAR, Ömer. ‚Osmanlı Toplumunda Çok Eşlilik: 1670-1698 Yılları Arasında Bursa Örneği.‛ Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi OTAM 23.23 (2008): 85-100.
• ENDERUNLU FÂZIL. Hûbanname ve Zenannâme. Ercümend Muhib (haz.) İstanbul: Yeni Şark Kitabevi, 1945.
• FOUCAULT, Michel. Deliliğin Tarihi. M. A. Kılıçbay (çev.) Ankara: İmge Kitabevi, 2006.
• KORTANTAMER, Tunca. ‚17. Yüzyıl Şâiri Atâyî’nin Hamsesinde Osmanlı İmparatorluğu’nun Görüntüsü.‛ Eski Türk edebiyatı: Makaleler. Vol. 23. Akcag Yaynları, 1993, 61-105.
• HATTOX, Ralph S. Kahve ve Kahvehaneler-Bir Toplumsal İçeceğin Yakındoğu’daki Kökenleri. İstanbul: tarih Vakfı Yurt yayınları, 1998.
• QUATAERT, Donald. Osmanlı İmparatorluğu 1700-1922. Ayşe Berktay (çev.) İstanbul: İletişim Yayınları, 2004.
• TURAN, Lokman. ‚Yenişehirli Avnî Bey’in Mir’at-i Cünûn’u.‛ Turkish Studies (vol.3/2) 2008, 680-736.
• ZEYBEKOĞLU, Ö. ‚Toplumsal Cinsiyet Rolleri Bağlamında Türk Toplumunun Erkeklik Algısı.‛ Ethos: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar. Sayı 3/1 Ocak 2010.