Yabancılara Yapılan Gayrimenkul Alım ve Satım İşlemlerinin Cari Açık Üzerine Olumlu ya da Olumsuz Etkileri

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 22, 72 - 91, 22.07.2019

Mesut Mezkit

Öz

Ülkemizin iktisadi yapısında son yıllarda en çok tartışılan ekonomik meselelerinden birisi de cari açıktır.Cari açık probleminin önemi Türkiye için finansal serbestleşme yılları olan 1990’lardan sonra daha da netleşmiştir. Cari açık, başta ekonomik büyüme ve istikrar olmak üzere ülkemizin makro ekonomik göstergeleri açısından daha fazla önem arz etmeye başlamıştır. Genel ekonomik politikalarının nihai amacı bir ülke ekonomisinde “iç denge” ile “dış denge”nin sağlanmasıdır. Kabul edilemez ve sürdürülemez nitelikte cari açıkların dış dengeden gittikçe daha fazla uzaklaşma anlamına gelmektedir. Ekonomi politikasını yönetenler zaman zaman cari açığın azaltılmasına yönelik tedbirler almaya çalışmaktadır. Alınan önlemler arasında ithalatın azaltılmasına ilişkin kısa vadeli olanlar daha çok dikkat çekmektedir. Oysa Türkiye’de ithalat aynı zamanda ihracatın ve ekonomik büyümenin belirleyicisi olduğundan, ithalatın azalması hem ihracatı hem de büyüme rakamlarını geriletmektedir. Cari açığa yol açan birçok unsur olmakla birlikte, özellikle 2000’li yıllardan itibaren Türkiye ekonomisinde, ara ve sermaye mallarında ve enerjide dışa bağımlılık, ihracatın düşüklüğü ve yapısı, tasarruf açığı, borçlanma imkanları, döviz kuru politikaları, kısa vadeli sermaye akımları, ekonomik istikrarsızlık gibi birçok yapısal faktör Türkiye’nin cari açık sorununda rol oynamaktadır. Bu çalışmada yabancılara yapılan gayrimenkul alım ve satış işlemlerinin cari açık üzerine olumlu ya da olumsuz etkileri analiz etmek için Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Yabancı Dairesi Başkanlığı’ndan alınan 2010-2018 yılları arası yabancı satışlarının cari açığı olumlu ya da olumsuz etkilerini analiz edilmesi amaçlanmaktadır. Çalışmanın amacı Türkiye’de cari açığın sürdürülebilir olup olmadığı, özellikle 2012 yılından itibaren kaldırılan tekabüliyet kanunu ile iç denge-dış denge temininde ne kadar etkili olduğunu tespit etmek, sürdürülebilir bir cari açığının mümkün olup olmadığına katkı sağlamaktır. Söz konusu analiz için 2010-2018 dönemleri incelenmiş olup, seriler arasında bütün dönemlerde eş-bütünleşme ilişkisinin olduğu ve her ne kadar kısadönemde sapmalar olsa da uzun dönemde söz konusu sapmaların ortadan kalktığısonucuna ulaşılmıştır. Ekonometrik modelimize göre Türkiye’nin cari açık problemizayıf bir şekilde sürdürülebilmektedir

Anahtar Kelimeler

Cari Açık, Finansman Kalitesi, Sürdürülebilirlik, Yabancılara taşınmaz satışı, Tapu kanunu, Mülkiyet

The Positive or Negative Effects of Real Estate Purchasing and Sales Transactions to Foreigners

Öz

In the economic structure of our country in recent years one of the most debated economic issues of importance current account deficit. Current account deficit problems after the 1990 liberalization of the financial year for Turkey has been further clarified. The current account deficit has become more important for Turkey's macroeconomic indicators, particularly economic growth and stability. The ultimate aim of general economic policies is to achieve “internal balance” and “external balance isinde in a country's economy. Unacceptable and unsustainable current account deficits mean more and more distancing from the external balance. From time to time, those who manage economic policy try to take measures to reduce the current account deficit. Among the measures taken, the short-term ones related to the reduction of imports attract more attention. Yet at the same time in Turkey's exports and imports is the determinant of economic growth, reduction of exports and imports are down both growth figures. Although there are many factors that led to the current current account deficit, especially in Turkey's economy since the 2000s, intermediate and capital goods in and energy import dependency, impairment and structure of exports, savings deficit, borrowing facilities, exchange rate policy, short-term capital flows, economic instability many structural factors, such as play a role in Turkey's current account deficit. In this study, it is aimed to analyze the positive or negative effects of the current account deficit of foreign sales between 2010-2018 obtained from the General Directorate of Land Registry and Cadastre General Directorate of Land Registry and Cadastre in order to analyze the positive or negative effects of real estate purchases and sales transactions to foreigners. The aim of this study current account deficit in Turkey, where sustainable or not, especially since the year 2012 removed to determine how to be effective in providing internal dengeexternal balance with correspondence law is to contribute whether it is possible a sustainable current account deficit. For the said analysis, the 2010-2018 periods were examined and it was concluded that there was a cointegration relationship between the series in all periods and although there were short-term deviations, these deviations disappeared in the long term. Turkey's current account deficit problem, according to our econometric model can poorly maintained

Anahtar Kelimeler

Current Account Deficit, Financing Quality, Sustainability, Immovable Sale

Kaynakça

• AKDİS, Muhammet(2006), Cari Açık Kriz Habercisi http://makdis.pau.edu.tr/currentdef icit.htm mi?
• ALTUNÖZ, Utku, (2014): “Cari Açık Soru- nunun Temel Nedenleri ve Sürdü- rülebilirliği: İGÜSBD Cilt: 1 Sayı: 2 Ekim /October 2014 Örneği”
• BEGG, D., FISCHER, S., DORNBUSH, R. (2010), İktisat (Çev. Editörü.Vildan Serin), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınlarıı, İstanbul.
• ÇAK, Murat (2013): Türkiye’de Cari Açık, Beşir Kitabevi, İstanbul.
• DORNBUSCH, Rudiger. FISCHER, Stan- ley(1998): Makroekonomi, McGraw- Hill Akademi.
• EDWARDS, Sebastian. “The End of Large Current Account Deficits, 1970-2002: Are There Lessons For The United Sta- tes?”, NBER Working Paper Series. No: 11669, September 2005, 1-67.
• ERDOĞAN, S., BOZKURT, H. (2009), Tür- kiye’de Cari Açığın Belirleyicileri, Mgarch Modelleriyle İnceleme, Ma- liye Finanas Yazıları.
• EŞİYOK, B. A., (2012): Türkiye Ekono- misinde Cari Açık Sorunu ve Çözüm Önerileri,İktisat ve Top- lum Say: 16.
• FREUND, Caroline and Frank War- nock. “Current Account Deficit in Industrial Countries: The Bigger They Are, The Harder They Fall?”, NBER Working Paper Series. No: 11823, December 2005, 1-39.
• KADERLİ, Yusuf; KÜÇÜKKAYA, Hatice (2012): “2008 Dünya Finansal Krizi Sonrası Türkiye Ekonomisinde Ya- şanan Gelişmelerin Bazı Ülkelerle Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bi- limler Enstitüsü Dergisi Sayı 12, 2012.
• KAYA, Mehmet (2016): “Türkiye’de Cari Açık Sorunu ve Nedenleri” Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilim- ler Fakültesi Dergisi, C: 6, S: 10, 2016 (51-75) 52).
• LABONTE, Marc. “Is the U.S. Current Acco- unt Deficit Sustainable?”, CRS Report for Congress. April 2010, 1-13.
• MEZKİT, Mesut (2015): “Medeni Kanunun 1007. Maddesinin Tapu Hizmetleri Çalışanları Yüksek Lisans Tezi, Yeni Fikir Der- gisi, Sayı: 15, Cilt: 1. Etkileri” Razin. “Current-Account Sustainabi- lity”, Princeton Studies in Internati- onal Finance. No:81, October 1996, 1-78.
• PEKER, Osman. HOTUNLUOĞLU, Hakan (2009): “Türkiye’de Cari Açığın Ne- denlerinin Ekonometrik Analizi”, Ata- türk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23:3, 2009, 221-237.
• SARIOĞLU, Fatih (2017): “Cari Açık Tar- tışmaları Bağlamında Türkiye’de Vergi Reformu”, Akademik Hassa- siyetler, Cilt 4, Sayı 7.
• SEYİDOĞLU, Halil (2013): Uluslararası Fi- nans, İstanbul: Beta Yayınevi.
• ŞAHİN, E. B. (2011): “Türkiye’nin Cari Açık Sorunu” Ekonomi Bilimler Dergisi, 2, 50-54, 2011.
• TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜR- LÜĞÜ (TKGM) (2019) Yabancı Dai- re Başkanlığı’ndan; Adnan Mende- res Üniversitesi (ADÜ) Nazilli İkti- sadi İdari Bilimler Fakültesi’nin 07.03.2019 tarih ve E.4077 sayılı veri talebi yazısına istinaden edinilen 03.04.2019 tarihli Resmi Yabancı Sa- tış verileri.
• TELATAR, Erdinç, (2011): “Türkiye’de Cari Açık Belirleyicileri Ve Cari Açık- Krediler İlişkisi”, Bankacılar Dergi- si, Sayı: 78, 2011.
• VOLCKER, Paul A., (1984). Facingup to the twin deficits. Challenge 27(1), 4-9.
• YELDAN, E., (2010): “Türkiye ekonomi- sinde Dış Açık Sorunu ve Yapısal Nedenleri” (Editörler: Turan Suba- şat, Hakan Yetkiner), Küresel Kriz Çerçevesinde Türkiye’nin Cari Açık Sorunsalı, Elif Kitabevi.
• YENTÜRK, N., (2008): Körlerin Yürüyüşü: Türkiye Ekonomisi ve 1990 Sonrası Krizler, http://www.obarsiv.com/pdf/Nurha nYenturk_NB.pdf,E.T.
• YILDIRIM, Kemal, KARAMAN Doğan, TAŞDEMİR Murat (2010): Makro Ekonomi, Eskişehir: Seçkin Yayıne- vi.
• YİĞİT, Hamiyet: “Türkiye’de Cari İşlemler Açığı Sorunu: Nedenleri, Ekonomi- ye Etkileri Ve Çözüm Önerileri”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Te- zi, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Çorum, 2018.
• YURDAKUL, F., CEVHER, E., (2015): De- terminants of Current Account De- ficit in Turkey: The Conditionaland Partia lGranger Causality Approach, Procedia 26,92–100. Finance
• YÜCEL, Fatih, YANAR, Rüstem. “Türki- ye’de Cari İşlem Açıkları Sürdürülebilir mi? Zaman Serileri Perspektifinden Bir Bakış”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitü- sü Dergisi. 14:2, 2005, 483-492. Diğer Kaynakça
• ATEŞ, H. vd., TYEC Project,Türkiye’de Kamu Hizmetlerinde Yolsuzluğun Önlenmesi İçin Etik Projesi“ Tapu Hizmetlerinde Araştırma Raporu” Araştırma No: 6, Mayıs-2009.
• https://www.tkgm.gov.tr/sites/default/files/ icerik/ekleri/2015- 2_1764_sayili_genelge.pdf Tarihi: 12.03.2019/16.24 Erişim
• https://mevzuat.tkgm.gov.tr/BelgeGoruntul e.aspx 2013/15 genelge no Erişim Tarihi: 12.03.2019/16.25
• https://mevzuat.tkgm.gov.tr/BelgeGoruntul 2012/13 e.aspx 12.03.2019/16.26 Tarihi: arin-tasinmaz-edinim-rehberi şim Tarihi:,12.03.2019/15:27 Eri- https://mevzuat.tkgm.gov.tr/BelgeGoruntul e.aspx Erişim Tarihi: 12.03.2019 saat:16.28 (https://www. tkgm.gov.tr/sites/default/files/icerik /ekleri/2015- 2_1764_sayili_genelge.pdf) Tarihi: 15.05.2019 /09:50 Erişim
• Tapu Kanunu, Kanun No: 2644, Tarih: 22/12/1934.
• Tapu Sicil Tüzüğü, No: 2013/5150, Kararı- nın Tarihi: 22/7/2013,Dayandığı Ka- nunun Tarihi: 22/11/2001, No: 4721
• https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa _2018.pdf Erişim Tarihi: 04.04.2019 saat:10.59
• https://www.tkgm.gov.tr/tr/sayfa/teskilat- semasi Erişim Tarihi: 06.05.2019 saat:12:30
• http://tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=teme list Erişim Tarihi:20.05.2019:13.12
• https://www.tkgm.gov.tr/tr/icerik/mart- 2019-konut-satis-istatistikleri- aciklandi Erişim Tarihi: 26.04.2019 saat:16.03
• https://www.tkgm.gov.tr/tr/icerik/tapu- harci-geliri-11-milyar-tlyi-asti şim Tarihi:06.0.5.2019 saat:14:37) Eri
• https://www.tkgm.gov.tr/sites/default/files/ icerik/ekleri/2018- 14_genelge_ek.pdf Erişim Tarihi: 20.05.2019 :16.31