Derleme
BibTex RIS Kaynak Göster

Two Driving Forces of Change: Systematic Literature Analysis on Aging and Technology

Yıl 2025, Sayı: 18, 443 - 464, 30.06.2025
https://doi.org/10.55609/yenimedya.1541198

Öz

The differentiation in age demographics and significant developments in technology are among the fundamental driving forces of change that have occurred in the twenty-first century. With the development of modern medicine, life expectancy has increased worldwide, and with the development of digital devices and developments in communication and information systems, technology has become a part of everyday life. Gerontology studies that emerged in relation to health sciences and technology studies that emerged in relation to engineering have gained an interdisciplinary nature over time and have become the study area of social sciences. With gerontology becoming a field of interest in social sciences, the concept of socio-gerontology and the concepts of socio-gerontechnology have emerged with the meeting of social and demographic changes with technology. This study is a compilation of articles published in the field of technology, digitalization and aging studies. It was conducted to try to understand the momentum of studies on technology, digitalization and aging in Turkish literature. With the systematic literature analysis conducted on TR Index, the literature was systematically scanned using keywords related to technology, digitalization and aging in the period covering the years 2010-2023. Fifty-five articles that met the research criteria were identified. According to the research findings, the most intensive publications in the context of technology, digitalization and aging are made in the basic fields of social, economic and human sciences; communication sciences accounts for more than half of all publications; studies related to the field have increased and diversified in recent years; several authors are on the path to specialization in the field; studies on ageism and the need for socialization and social network usage have increased after the Covid-19 pandemic was declared, and this topic is an article theme with potential for publication in journals indexed in Ulakbim.

Proje Numarası

-

Kaynakça

  • Açıkdilli, G., Atalay, K. D., Kurtulmuşoğlu, F. B., & Çıdam, E. (2018). Yaşlı pazarının sosyal medya kullanımlarının satın alma davranışları üzerindeki etkisinin teknoloji kabul modeli kapsamında incelenmesi: 55 yaş üstü kadınlara yönelik bir çalışma. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(20), 317-336.
  • Akçakaya, E. Y., & Him, M. S. (2021). Yaşlıların sosyal ağlarının afet riski bağlamında değerlendirilmesi. Senex: Journal of Aging Studies, 4, 3-16. https://doi.org/10.24876/senex.2021.28
  • Akyazı, A. (2018). Dijitalleşen ticaret: Yaşlı dostu e-ticaret siteleri üzerine bir araştırma. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 8(4), 602-614. https://doi.org/10.7456/10804100/002
  • Akyazı, E., & Kara, T. (2017). Bilişim çağının haber kaynağı olarak internet gazetelerinin yaşlı dostu web sitesi kriterleri açısından karşılaştırmalı analizi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(4), 1352-1363.
  • Askım Kurt, A., Günüç, S., & Ersoy, M. (2013). The current state of digitalization: Digital Native, Digital Immigrant and Digital Settler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 46(1), 1-22. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000001271
  • Ay, F., & Başıbüyük, G. (2020). Yaşlı bireylerde sanal ortam yalnızlığı, internet bağımlılığı ve yaşam doyumu. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 13(1), 27-35. https://doi.org/10.46414/yasad.696356
  • Babadağ Savaş, B. (2020). Active aging, older age and technology. Türkiye klinikleri Journal of Health Sciences, 5(2), 361-369. https://doi.org/10.5336/healthsci.2019-71157
  • Baybaş, B. K., & Şahin, S. (2018). Teknoloji üzerine diyalog geliştirmeye dayalı kuşaklar arası bir odak grup çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 5(2), 82-97.
  • Bayram, M. N., & Arıcı, A. (2021). Yaşlılıkta dijital çağı yakalamak. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 21(2), 367-390. https://doi.org/10.54961/uobild.1038126
  • Becerikli, S. Y. (2013). Kuşaklararası iletişim açısından yeni iletişim teknolojilerinin kullanımı: İleri yaş grubu üzerine bir değerlendirme. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 1(44), 19-31.
  • Beneito-Montagut, R., Santesmases, A. G., & López-Gómez, D. (2021). Technological ageism in a sheltered housing for older adults. İçinde A. Rosales, M. Fernández-Ardèvol & J. Svensson (Editörler), Digital Ageism: How It Operates and Approaches to Tackling It (ss. 172-191). Routledge.
  • Bennett, S., Maton, K., & Kervin, L. (2008). The ‘digital natives’ debate: A critical review of the evidence. British Journal of Educational Technology, 39(5), 775-786. https://doi.org/10.1111/j.1467-8535.2007.00793.x
  • Bischof, A., & Jarke, J. (2021). Configuring the older adult: How age and ageing are re-configured in gerontechnology design. İçinde A. Peine, B. Marshall, W. Martin & L. Neven (Editörler), Socio-gerontechnology: Interdisciplinary Critical Studies of Ageing and Technology (ss. 197-212). Routledge.
  • Breen, L. (1970). The discipline of gerontology. İçinde A. M. Hoffman (Ed.), The Daily Needs and Interests of Old People (ss. 5-24). Charles C. Thomas Publisher.
  • Castells, M. (1999). The information age, Volumes 1-3: Economy, Society and Culture (Information Age Series). Wiley-Blackwell.
  • Castells, M. (2010). The rise of the network society (2. bs). Wiley-Blackwell.
  • Cerimovic, E., Wurth, M., & Brown, B. (2020, Nisan 2). Bosnia and Herzegovina’s Coronavirus Curbs on Children and Older People Are Ill-Conceived. Balkan Insight.
  • Cıngı, Y., & Cıngı, M. (2022). 65 yaş ve üzeri bireylerin korona virüs sürecinde sosyal medya kullanım alışkanlıklarına yönelik nitel bir araştırma. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(4), 574-595.
  • Council of Europe. (2020, Mayıs 20). Lessons to be drawn from the ravages of the COVID-19 pandemic in long-term care facilities. Council of Europe, Commissioner for Human Rights. https://www.coe.int/en/web/commissioner/-/lessons-to-be-drawn-from-the-ravages-of-the-covid-19-pandemic-in-long-term-care-facilities#:~:text=These%20include%20the%20lack%20of,often%20just%20as%20much%20in
  • Çalışır Kundakçı, Ş. (2023). Yaşlı bakımında yapay zekâ kullanımı. Doğu Karadeniz Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(2), 77-87. https://doi.org/10.59312/ebshealth.1318150
  • Çataloğlu, S. (2018). Yaşlılık, değer ve teknoloji. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 1(1), 27-35. https://doi.org/10.35235/uicd.434005
  • Daştan, B., & Hintistan, S. (2021). Yaşlı bakımında ortam destekli yaşam teknolojilerinin kullanımı: Geleneksel derleme. Türkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences, 13(4), 1005-1013. https://doi.org/10.5336/nurses.2021-81726
  • Demir Erbil, D., & Hazer, O. (2021a). Kuşaklararası dayanışma açısından yaşlıların dijital okuryazarlık deneyimleri üzerine nitel bir çalışma. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. https://doi.org/10.11616/basbed.vi.897599
  • Demir Erbil, D., & Hazer, O. (2021b). Yaşlıların günlük yaşam aktivitelerinin ve sosyal ağlarının başarılı yaşlanmaya etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(80), 1846-1857. https://doi.org/10.17755/esosder.867218
  • Ekici, S. K., & Gümüş, Ö. (2016). Yaşlılıkta teknolojinin kullanımı. Ege Tıp Dergisi, 55(0). https://doi.org/10.19161/etd.344199
  • Ersözlü, M. (2023). Yapay zekâ ve teknolojinin yaşlı bakımında rolü: Robot & Frank filmi bağlamında bir inceleme. İnönü University International Journal of Social Sciences (INIJOSS). https://doi.org/10.54282/inijoss.1365019
  • Ertner, M., & Lassen, A. J. (2021). Fragile robots and coincidental innovation: Turning socio-gerontechnology towards ontology. İçinde A. Peine, B. Marshall, W. Martin & L. Neven (Editörler), Socio-gerontechnology: Interdisciplinary Critical Studies of Ageing and Technology (ss. 43-55), Routledge.
  • Freeman, J. T. (1960). The first fifty years of geriatrics (1909-1959). Geriatrics, 15(3), 216-218.
  • Gökçen, Ö., & Bahadır Ünal, Z. (2023). Yaşlılık ve giyilebilir teknolojiler. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 11(1), 89-98. https://doi.org/10.29130/dubited.953407
  • Gönüllü, C. (2023). Sosyal medyada linç kültürü ve yaşlı ayrımcılığı. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 23(60), 563-583. https://doi.org/10.21560/spcd.vi.1146185
  • Görgün-Baran, A., & Öztekin Alpaydın, M. (2020). A qualitative study on skills of elders to use digital technology products from digital divide perspective. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 13(2), 107-122. https://doi.org/10.46414/yasad.788412 ITU. (2021). Ageing in a digital world – from vulnerable to valuable. https://www.itu.int/dms_pub/itu-d/opb/phcb/D-PHCB-DIG_AGE-2021-PDF-E.pdf
  • Joebges, S., & Biller-Andorno, N. (2020). Ethics guidelines on COVID-19 triage—an emerging international consensus. Critical Care, 24(1), 201. https://doi.org/10.1186/s13054-020-02927-1
  • Kalınkara, V., Başıbüyük, G. Ö., & Ay, F. (2016). Yaşlıların geronteknolojik ürünleri kabule yönelik tutumlar. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi (YSAD), 9, 1-9.
  • Kalınkara, V., & Sarı, İ. (2018). Yaşlıların bilgi teknolojileri kullanımı ve yaşam doyumu potansiyel ve engeller, ergonomik yaklaşım. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 6(0), 1-13. https://doi.org/10.21923/jesd.367367
  • Kalınkara, V., & Sarı, İ. (2019). Yaşlılarda sosyal ağ kullanımı ve yalnızlık ilişkisinin belirlenmesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 12(1), 8-19.
  • Kalınkara, V., & Sarı, İ. (2023). Yaşlı bireylerin sosyal medya kullanımı ve yaşlanma algısı. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 27(1), 87-102.
  • Karasoy, G., & Yıldırım, B. (2023). Yaşlılara yönelik dijital teknolojiler ve sosyal hizmet uygulamaları geronteknolojik sosyal hizmet uygulamasını doğurabilir mi? Toplum ve Sosyal Hizmet, 34(3), 727-742. https://doi.org/10.33417/tsh.1084299
  • Kırca, K., Kutlutürkan, S., & Sözeri, E. (2021). Yaşlı yetişkinlerde mobil uygulamaların kullanımındaki engeller ve çözüm önerileri. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 14(1), 40-44. https://doi.org/10.46414/yasad.776872
  • Küçük, O., & Koçak, M. (2019). İleri yaş grubu kişilerin internet kullanma alışkanlıkları: Trabzon örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(65), 1162-1168. https://doi.org/10.17719/jisr.2019.3525
  • Metin, B. (2023). Demografik yaşlanma ve teknoloji ilişkisi: gümüş ekonomide yenilik odaklı geronteknoloji uygulamalarının yaşlı refahı açısından değerlendirilmesi. 3. Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 58(3), 2231-2248. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2179
  • Morkoç, N., & Erkoç, B. (2023). Engelliler, yaşlılar ve bilişim erişebilirliği. Sosyal Politika ve Sosyal Hizmet Çalışmaları Dergisi, 4(2), 248-260. https://doi.org/10.61861/spshcd.1368586
  • Mulley, G. (2012). A history of geriatrics and gerontology. European Geriatric Medicine, 3(4), 225-227. https://doi.org/10.1016/j.eurger.2012.06.007
  • Neven, L., & Peine, A. (2017). From triple win to triple sin: how a problematic future discourse is shaping the way people age with technology. Societies, 7(3), 26. https://doi.org/10.3390/soc7030026 Nisbet, L. (2022). Yaşlılara yönelik hak ihlâllerinin sosyal medyaya yansımaları. Senex: Yaşlılık Çalışmaları Dergisi, 5(2), 60-85.
  • Orimo, H., Ito, H., Suzuki, T., Araki, A., Hosoi, T., & Sawabe, M. (2006). Reviewing the definition of “elderly”. Geriatrics & Gerontology International, 6(3), 149-158. https://doi.org/10.1111/j.1447-0594.2006.00341.x
  • Öktem Özgür, A., & Demirbilek, T. (2020). Endüstri 4.0 ve yaşlı çalışanların istihdam edilebilirliği. İzmir İktisat Dergisi, 35(1), 61-76. https://doi.org/10.24988/ije.202035105
  • Özbek, Ç., Ulubey, Ö., Adnan, M., & Kocatürk Kapucu, N. (2023). Yaşlılara yönelik dijital yetkinlik envanterinin geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 57, 98-122.
  • Özkan, Y., & Purutçuoğlu, E. (2020). Yaşlılıkta teknolojik yeniliklerin kabulünü etkileyen sosyalizasyon süreci. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 50, 43-59.
  • Öztürk, F. E. (2021). Salgınla yayılan nefret: Twitter’da 65 yaş üstü bireylere yönelik nefret söylemi. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Düşünceler Hakemli E-Dergisi, 15, 143-159.
  • Peine, A., Marshall, B. L., Martin, W., & Neven, L. (2021). Socio-gerontechnology: Key themes, future agendas. İçinde A. Peine, B. L. Marshall, W. Martin, & L. Neven (Editörler), Socio-gerontechnology: Interdisciplinary Critical Studies of Ageing and Technology (ss. 1-23). Routledge.
  • Peine, A., & Neven, L. (2019). From intervention to co-constitution: new directions in theorizing about aging and technology. The Gerontologist, 59(1), 15-21. https://doi.org/10.1093/geront/gny050
  • Peine, A., & Neven, L. (2021). The co-constitution of ageing and technology – a model and agenda. Ageing and Society, 41(12), 2845-2866. https://doi.org/10.1017/S0144686X20000641
  • Purssell, E., & McCrae, N. (2020). How to perform a systematic literature review. Springer.
  • Quan-Haase, A., Williams, C., Kicevski, M., Elueze, I., & Wellman, B. (2018). Dividing the grey divide: Deconstructing myths about older adults’ online activities, Skills, and Attitudes. American Behavioral Scientist, 62(9), 1207-1228. https://doi.org/10.1177/0002764218777572
  • Robert, L., & Labat-Robert, J. (2017). Comments on the history of medical–biological studies of aging, the birth of scientific gerontology. Current Research in Translational Medicine, 65(1), 44-47. https://doi.org/10.1016/j.retram.2016.08.004
  • Russell, H. (2012). Later life ICT learners ageing well. International Journal of Ageing and Later Life, 6(2), 103-127. https://doi.org/10.3384/ijal.1652-8670.1162103
  • Sarı, İ., & Özer, İ. (2018). Yaşlı bireyler için web sayfaları tasarımının ergonomik açıdan incelenmesi. Ergonomi, 1(3), 148-155. https://doi.org/10.33439/ergonomi.471595
  • Schulz, R., Wahl, H.-W., Matthews, J. T., De Vito Dabbs, A., Beach, S. R., & Czaja, S. J. (2015). Advancing the aging and technology agenda in gerontology. The Gerontologist, 55(5), 724-734. https://doi.org/10.1093/geront/gnu071
  • Schwennesen, N. (2021). Between repair and bricolage. Içinde Socio-gerontechnology (ss. 175-188). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780429278266-15
  • Seçer, İ. (2021). Dijital oyunları ileri yaşlı bireylerin bilişsel işlevlerini artırır mı? Psikoloji Çalışmaları / Studies in Psychology, 41(1), 35-60. https://doi.org/10.26650/sp2020-0050
  • Selçuk, N. (2022). Sosyoloji yazınında gerontoloji: Türkiye’de yazılan lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Ekev Akademi Dergisi, 26(91). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2390280
  • Selwyn, N., Gorard, S., Furlong, J., & Madden, L. (2003). Older adults’ use of information and communications technology in everyday life. Ageing and Society, 23(5), 561-582. https://doi.org/10.1017/S0144686X03001302
  • Serin, E., & Aktaş, H. (2021). Instagram’da sembolik şiddet modası: Covid-19 pandemisi sürecinde Türkiye’de 65 yaş üzeri insanlara uygulanan sembolik şiddet örneklerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (İNİF E-Dergi), 7(1), 10-31. https://doi.org/10.47107/inifedergi.887630
  • Sinav, A. (2020a). Genç-yaşlı, orta-yaşlı ve ileri-yaşlı bireylerin sosyal medya kullanım davranışlarının karşılaştırmalı analizi: Eskişehir ili örneği. Etkileşim, 3(5), 116-145. https://doi.org/10.32739/etkilesim.2020.5.87
  • Sinav, A. (2020b). Sosyal medya ve yaşlı kullanıcılar: kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı çerçevesinde bir araştırma. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(1), 97-125.
  • So, L., Tanfani, J., Cocks, T., & Kelly, T. (2020, Mart 20). Coronavirus spreads fear, isolation, death to elderly worldwide. Reuters. https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-elderly-insight/coronavirus-spreads-fearisolation-death-to-elderly-worldwide-idUSKBN2172N8/
  • Sparrow, A. (2020, Mart 15). Coronavirus: UK over-70s to be asked to stay home “within weeks”, Hancock says. The Guardian. https://www.theguardian.com/world/2020/mar/15/coronavirus-uk-over-70s-to-be-asked-to-self-isolate-within-weeks-hancock-says
  • Suarez-Gonzalez A, Jordi A Matias-Guiu, & Comas-Herrera A. (2020, Ağustos 9). Impact and mortality of the first wave of COVID-19 on people living with dementia in Spain. LTCcovid, International Long-Term Care Policy Network, CPEC-LSE. https://ltccovid.org/wp-content/uploads/2020/08/Impact-of-COVID-19-on-people-living-with-dementia-in-Spain-10-August.pdf
  • Şahin, B., & Yıldırım, A. (2019). Yaşlı bireylerde internet kullanımı ile yaşam doyumu, algılanan sosyal destek ve umutsuzluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi (YSAD), 12(2), 97-106.
  • Şamilova, A., & Ayhan, N. (2022). Kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı çerçevesinde yaşlı bireylerin sosyal medya kullanım davranışı örüntüleri. Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi, 7(2), 106-122.
  • Şeker, M., & Taşan, R. (2021). Kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı perspektifinden yaşlıların sosyal medya kullanım motivasyonları: Tazelenme üniversitesi örneği. İNİF E-Dergi. https://doi.org/10.47107/inifedergi.831155
  • Tamkoç, B., Karakaya, Ş., & Kök, H. (2023). Dijital çağda yaşlanma: Teknoloji kullanımının yerinde yaşlanmaya etkisi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(2), 63-78. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.1097031 T.C. Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı. (2024). ÜAK 2024 Mart Dönemi Doçentlik Başvuru Şartları. T.C. Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı. T.C. Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı
  • Tekedere, H., & Arpacı, F. (2016). Orta yaş ve yaşlı bireylerin internet ve sosyal medyaya yönelik görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20(2), 377-392.
  • Terkeş, N., & Bektaş, H. (2016). Yaşlı sağlığı ve teknoloji kullanımı. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(4), 153-159. http://www.deuhyoedergi.org
  • Tezel, E. (2015). Yaşlıların akıllı ev teknolojileriyle ilgili tutumları: destek teknolojileriyle ilgili bulgular ve öneriler. Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), 285-292.
  • Tibbits, C. (Ed.) (1960). Handbook of social gerontology: Societal aspects of aging. University of Chicago Press.
  • Tuna Uysal, M. (2020). Yaşlı bireylerin sosyalleşmesinde dijital teknolojinin rolü: Dijital yaşlılar üzerine bir çalışma. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 50, 43-59.
  • Tuna Uysal, M., & Zengin, Ş. (2023). Yaşlı bireylerin dijital alanda sosyalleşmesi üzerine bir çalışma. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 59, 59-71.
  • Turgut, Z. N., Danışan, T., Güven, E., & Eren, T. (2023). Yaşlı bireyler için giyilebilir teknolojilerinin kullanımı ve değerlendirilmesi. Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi, 8(3), 167-178. https://doi.org/10.46578/humder.1327118 Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı. (2020, Kasım 10). İstanbul ve Ankara’da 65 yaş kısıtlaması getirildi. Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı. https://www.icisleri.gov.tr/istanbul-ve-ankarada-65-yas-kisitlamasi-getirildi#:~:text=%C4%B0stanbul%20Valili%C4%9Fi%20yeni%20d%C3%BCzenlemeyi%20%2265,16.00%20olarak%20yeniden%20d%C3%BCzenlenmi%C5%9Ftir%22%20ifadeleri
  • United Nations Department of Economic and Social Affairs. (2023). World Social Report 2023. United Nations. https://doi.org/10.18356/9789210019682
  • United Nations Department of Economic and Social Affairs Population Division. (2023). World population ageing 2023: Challenges and opportunities of population ageing in the least developed countries. https://www.un.org/development/desa/pd/sites/www.un.org.development.desa.pd/files/undesa_pd_2024_wpa2023-report.pdf
  • Ustamehmetoğlu, G. (2021). Akıllanan dünyada yaşlı bakım uygulamaları. Fenerbahçe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(1), 53-61.
  • Vasovic, A. (2020, Mart 17). Serbia imposes night curfew, orders elderly indoors. Reuters. https://www.reuters.com/article/world/serbia-imposes-night-curfew-orders-elderly-indoors-idUSKBN2143VU/
  • Wanka, A., & Gallistl, V. (2021). Age, actors and agency: what we can learn from Age Studies and STS for the development of Socio-gerontechnology. İçinde A. Peine, B. L. Marshall, W. Martin, & L. Neven (Editörler), Socio-gerontechnology: Interdisciplinary critical studies of ageing and technology (ss. 24-39). Routledge.
  • Webster, Frank. (2006). Theories of the information society. Routledge.
  • WHO. (2020a, Mart 11). WHO Director-General’s opening remarks at the media briefing on COVID-19 – 11 March 2020. World Health Organization. https://www.who.int/director-general/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---11-march-2020
  • WHO. (2020b, Kasım 3). Weekly epidemiological update - 3 November 2020. World Health Organization. https://www.who.int/publications/m/item/weekly-epidemiological-update---3-november-2020
  • WHO. (2021). Global report on ageism. https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/340208/9789240016866-eng.pdf?sequence=1
  • Worldometer. (2024a). Life expectancy of the world population. Worldometer. https://www.worldometers.info/demographics/life-expectancy/
  • Worldometer. (2024b, Mayıs 29). Current world population. Worldometer. https://www.worldometers.info/world-population/
  • Yıldırım, E. (2022). Dijital nöropsikoloji: Yaşlı bireylerin bilişsel işlevlerinin değerlendirilmesinde kullanılan teknolojik yaklaşımlar. Psikoloji Çalışmaları / Studies in Psychology, 42(1), 43-69. https://doi.org/10.26650/SP2021-963370
  • Yıldız Durak, H., & Tekin, E. (2020). Investigation of social media use of adults above 50 years old. Bartın University Journal of Faculty of Education, 9(2), 427-439. https://doi.org/10.14686/buefad.618138

Değişimin İki İtici Gücü: Yaşlılık ve Teknoloji Üzerine Sistematik Literatür Analizi

Yıl 2025, Sayı: 18, 443 - 464, 30.06.2025
https://doi.org/10.55609/yenimedya.1541198

Öz

Yaş demografisindeki farklılaşma ve teknolojideki önemli gelişmeler yirmi birinci yüzyılda meydana gelen temel değişim itici güçleri arasındadır. Modern tıbbın gelişmesiyle birlikte dünya genelinde yaşam süreleri uzamış, dijital cihazların gelişmesi ve iletişim ve bilgi sistemlerindeki gelişmelerle birlikte teknoloji gündelik yaşamın bir parçası haline gelmiştir. Sağlık bilim dallarıyla ilişkili olarak ortaya çıkan gerontoloji çalışmaları ve mühendislik alanıyla ilişkili ortaya çıkan teknoloji çalışmaları zaman içerisinde disiplinler arası bir nitelik kazanarak sosyal bilimlerin de çalışma alanı haline gelmiştir. Gerontolojinin, sosyal bilimlerin çalışma alanı ilgi konusu olmasıyla birlikte sosyo-gerontoloji kavramı, sosyal ve demografik değişimlerin teknolojiyle buluşmasıyla sosyo-geronteknoloji kavramları ortaya çıkmıştır. Bu çalışma teknoloji, dijitalleşme ve yaşlılık çalışmaları alanında yayınlanan makalelerle ilgili bir derlemedir. Türkiye yazınında teknoloji, dijitalleşme ve yaşlılıkla ilgili çalışmaların ivmesini anlamaya çalışmak amacıyla yapılmıştır. TR Dizin üzerinde gerçekleştirilen sistematik literatür analizi ile 2010-2023 yıllarını kapsayan dönemde teknoloji, dijitalleşme ve yaşlılık ile ilişkili anahtar kelimeler kullanarak literatür sistematik birşekilde taranmıştır. Araştırma kriterlerine uygun elli beş makale tespit edilmiştir. Araştırma bulgularına göre teknoloji, dijitalleşme ve yaşlılık bağlamında en yoğun yayının sosyal, iktisadi ve beşerî bilimler temel alanında yapıldığı; iletişim bilimlerinin tüm yayınların yarısından fazlasına denk geldiği; son yıllarda alanla ilgili çalışmaların artış ve çeşitlenme gösterdiği; birkaç yazarın alanda uzmanlaşma yolunda ilerlediği; Covid-19 pandemi ilanı sonrası yaşlı ayrımcılığı ve sosyalleşme ihtiyacı ile sosyal ağ kullanım temalı çalışmaların arttığı ve bu konunun Ulakbim’de dizinlenen dergiler için yayınlanma potansiyeli taşıyan makale teması olduğu yapılan saptamalar arasındadır.

Etik Beyan

Makale derleme olduğu için etik beyana gerek bulunmamaktadır

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

  • Açıkdilli, G., Atalay, K. D., Kurtulmuşoğlu, F. B., & Çıdam, E. (2018). Yaşlı pazarının sosyal medya kullanımlarının satın alma davranışları üzerindeki etkisinin teknoloji kabul modeli kapsamında incelenmesi: 55 yaş üstü kadınlara yönelik bir çalışma. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(20), 317-336.
  • Akçakaya, E. Y., & Him, M. S. (2021). Yaşlıların sosyal ağlarının afet riski bağlamında değerlendirilmesi. Senex: Journal of Aging Studies, 4, 3-16. https://doi.org/10.24876/senex.2021.28
  • Akyazı, A. (2018). Dijitalleşen ticaret: Yaşlı dostu e-ticaret siteleri üzerine bir araştırma. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 8(4), 602-614. https://doi.org/10.7456/10804100/002
  • Akyazı, E., & Kara, T. (2017). Bilişim çağının haber kaynağı olarak internet gazetelerinin yaşlı dostu web sitesi kriterleri açısından karşılaştırmalı analizi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(4), 1352-1363.
  • Askım Kurt, A., Günüç, S., & Ersoy, M. (2013). The current state of digitalization: Digital Native, Digital Immigrant and Digital Settler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 46(1), 1-22. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000001271
  • Ay, F., & Başıbüyük, G. (2020). Yaşlı bireylerde sanal ortam yalnızlığı, internet bağımlılığı ve yaşam doyumu. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 13(1), 27-35. https://doi.org/10.46414/yasad.696356
  • Babadağ Savaş, B. (2020). Active aging, older age and technology. Türkiye klinikleri Journal of Health Sciences, 5(2), 361-369. https://doi.org/10.5336/healthsci.2019-71157
  • Baybaş, B. K., & Şahin, S. (2018). Teknoloji üzerine diyalog geliştirmeye dayalı kuşaklar arası bir odak grup çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 5(2), 82-97.
  • Bayram, M. N., & Arıcı, A. (2021). Yaşlılıkta dijital çağı yakalamak. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 21(2), 367-390. https://doi.org/10.54961/uobild.1038126
  • Becerikli, S. Y. (2013). Kuşaklararası iletişim açısından yeni iletişim teknolojilerinin kullanımı: İleri yaş grubu üzerine bir değerlendirme. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 1(44), 19-31.
  • Beneito-Montagut, R., Santesmases, A. G., & López-Gómez, D. (2021). Technological ageism in a sheltered housing for older adults. İçinde A. Rosales, M. Fernández-Ardèvol & J. Svensson (Editörler), Digital Ageism: How It Operates and Approaches to Tackling It (ss. 172-191). Routledge.
  • Bennett, S., Maton, K., & Kervin, L. (2008). The ‘digital natives’ debate: A critical review of the evidence. British Journal of Educational Technology, 39(5), 775-786. https://doi.org/10.1111/j.1467-8535.2007.00793.x
  • Bischof, A., & Jarke, J. (2021). Configuring the older adult: How age and ageing are re-configured in gerontechnology design. İçinde A. Peine, B. Marshall, W. Martin & L. Neven (Editörler), Socio-gerontechnology: Interdisciplinary Critical Studies of Ageing and Technology (ss. 197-212). Routledge.
  • Breen, L. (1970). The discipline of gerontology. İçinde A. M. Hoffman (Ed.), The Daily Needs and Interests of Old People (ss. 5-24). Charles C. Thomas Publisher.
  • Castells, M. (1999). The information age, Volumes 1-3: Economy, Society and Culture (Information Age Series). Wiley-Blackwell.
  • Castells, M. (2010). The rise of the network society (2. bs). Wiley-Blackwell.
  • Cerimovic, E., Wurth, M., & Brown, B. (2020, Nisan 2). Bosnia and Herzegovina’s Coronavirus Curbs on Children and Older People Are Ill-Conceived. Balkan Insight.
  • Cıngı, Y., & Cıngı, M. (2022). 65 yaş ve üzeri bireylerin korona virüs sürecinde sosyal medya kullanım alışkanlıklarına yönelik nitel bir araştırma. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(4), 574-595.
  • Council of Europe. (2020, Mayıs 20). Lessons to be drawn from the ravages of the COVID-19 pandemic in long-term care facilities. Council of Europe, Commissioner for Human Rights. https://www.coe.int/en/web/commissioner/-/lessons-to-be-drawn-from-the-ravages-of-the-covid-19-pandemic-in-long-term-care-facilities#:~:text=These%20include%20the%20lack%20of,often%20just%20as%20much%20in
  • Çalışır Kundakçı, Ş. (2023). Yaşlı bakımında yapay zekâ kullanımı. Doğu Karadeniz Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(2), 77-87. https://doi.org/10.59312/ebshealth.1318150
  • Çataloğlu, S. (2018). Yaşlılık, değer ve teknoloji. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 1(1), 27-35. https://doi.org/10.35235/uicd.434005
  • Daştan, B., & Hintistan, S. (2021). Yaşlı bakımında ortam destekli yaşam teknolojilerinin kullanımı: Geleneksel derleme. Türkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences, 13(4), 1005-1013. https://doi.org/10.5336/nurses.2021-81726
  • Demir Erbil, D., & Hazer, O. (2021a). Kuşaklararası dayanışma açısından yaşlıların dijital okuryazarlık deneyimleri üzerine nitel bir çalışma. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. https://doi.org/10.11616/basbed.vi.897599
  • Demir Erbil, D., & Hazer, O. (2021b). Yaşlıların günlük yaşam aktivitelerinin ve sosyal ağlarının başarılı yaşlanmaya etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(80), 1846-1857. https://doi.org/10.17755/esosder.867218
  • Ekici, S. K., & Gümüş, Ö. (2016). Yaşlılıkta teknolojinin kullanımı. Ege Tıp Dergisi, 55(0). https://doi.org/10.19161/etd.344199
  • Ersözlü, M. (2023). Yapay zekâ ve teknolojinin yaşlı bakımında rolü: Robot & Frank filmi bağlamında bir inceleme. İnönü University International Journal of Social Sciences (INIJOSS). https://doi.org/10.54282/inijoss.1365019
  • Ertner, M., & Lassen, A. J. (2021). Fragile robots and coincidental innovation: Turning socio-gerontechnology towards ontology. İçinde A. Peine, B. Marshall, W. Martin & L. Neven (Editörler), Socio-gerontechnology: Interdisciplinary Critical Studies of Ageing and Technology (ss. 43-55), Routledge.
  • Freeman, J. T. (1960). The first fifty years of geriatrics (1909-1959). Geriatrics, 15(3), 216-218.
  • Gökçen, Ö., & Bahadır Ünal, Z. (2023). Yaşlılık ve giyilebilir teknolojiler. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 11(1), 89-98. https://doi.org/10.29130/dubited.953407
  • Gönüllü, C. (2023). Sosyal medyada linç kültürü ve yaşlı ayrımcılığı. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 23(60), 563-583. https://doi.org/10.21560/spcd.vi.1146185
  • Görgün-Baran, A., & Öztekin Alpaydın, M. (2020). A qualitative study on skills of elders to use digital technology products from digital divide perspective. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 13(2), 107-122. https://doi.org/10.46414/yasad.788412 ITU. (2021). Ageing in a digital world – from vulnerable to valuable. https://www.itu.int/dms_pub/itu-d/opb/phcb/D-PHCB-DIG_AGE-2021-PDF-E.pdf
  • Joebges, S., & Biller-Andorno, N. (2020). Ethics guidelines on COVID-19 triage—an emerging international consensus. Critical Care, 24(1), 201. https://doi.org/10.1186/s13054-020-02927-1
  • Kalınkara, V., Başıbüyük, G. Ö., & Ay, F. (2016). Yaşlıların geronteknolojik ürünleri kabule yönelik tutumlar. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi (YSAD), 9, 1-9.
  • Kalınkara, V., & Sarı, İ. (2018). Yaşlıların bilgi teknolojileri kullanımı ve yaşam doyumu potansiyel ve engeller, ergonomik yaklaşım. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 6(0), 1-13. https://doi.org/10.21923/jesd.367367
  • Kalınkara, V., & Sarı, İ. (2019). Yaşlılarda sosyal ağ kullanımı ve yalnızlık ilişkisinin belirlenmesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 12(1), 8-19.
  • Kalınkara, V., & Sarı, İ. (2023). Yaşlı bireylerin sosyal medya kullanımı ve yaşlanma algısı. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 27(1), 87-102.
  • Karasoy, G., & Yıldırım, B. (2023). Yaşlılara yönelik dijital teknolojiler ve sosyal hizmet uygulamaları geronteknolojik sosyal hizmet uygulamasını doğurabilir mi? Toplum ve Sosyal Hizmet, 34(3), 727-742. https://doi.org/10.33417/tsh.1084299
  • Kırca, K., Kutlutürkan, S., & Sözeri, E. (2021). Yaşlı yetişkinlerde mobil uygulamaların kullanımındaki engeller ve çözüm önerileri. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 14(1), 40-44. https://doi.org/10.46414/yasad.776872
  • Küçük, O., & Koçak, M. (2019). İleri yaş grubu kişilerin internet kullanma alışkanlıkları: Trabzon örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(65), 1162-1168. https://doi.org/10.17719/jisr.2019.3525
  • Metin, B. (2023). Demografik yaşlanma ve teknoloji ilişkisi: gümüş ekonomide yenilik odaklı geronteknoloji uygulamalarının yaşlı refahı açısından değerlendirilmesi. 3. Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 58(3), 2231-2248. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2179
  • Morkoç, N., & Erkoç, B. (2023). Engelliler, yaşlılar ve bilişim erişebilirliği. Sosyal Politika ve Sosyal Hizmet Çalışmaları Dergisi, 4(2), 248-260. https://doi.org/10.61861/spshcd.1368586
  • Mulley, G. (2012). A history of geriatrics and gerontology. European Geriatric Medicine, 3(4), 225-227. https://doi.org/10.1016/j.eurger.2012.06.007
  • Neven, L., & Peine, A. (2017). From triple win to triple sin: how a problematic future discourse is shaping the way people age with technology. Societies, 7(3), 26. https://doi.org/10.3390/soc7030026 Nisbet, L. (2022). Yaşlılara yönelik hak ihlâllerinin sosyal medyaya yansımaları. Senex: Yaşlılık Çalışmaları Dergisi, 5(2), 60-85.
  • Orimo, H., Ito, H., Suzuki, T., Araki, A., Hosoi, T., & Sawabe, M. (2006). Reviewing the definition of “elderly”. Geriatrics & Gerontology International, 6(3), 149-158. https://doi.org/10.1111/j.1447-0594.2006.00341.x
  • Öktem Özgür, A., & Demirbilek, T. (2020). Endüstri 4.0 ve yaşlı çalışanların istihdam edilebilirliği. İzmir İktisat Dergisi, 35(1), 61-76. https://doi.org/10.24988/ije.202035105
  • Özbek, Ç., Ulubey, Ö., Adnan, M., & Kocatürk Kapucu, N. (2023). Yaşlılara yönelik dijital yetkinlik envanterinin geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 57, 98-122.
  • Özkan, Y., & Purutçuoğlu, E. (2020). Yaşlılıkta teknolojik yeniliklerin kabulünü etkileyen sosyalizasyon süreci. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 50, 43-59.
  • Öztürk, F. E. (2021). Salgınla yayılan nefret: Twitter’da 65 yaş üstü bireylere yönelik nefret söylemi. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Düşünceler Hakemli E-Dergisi, 15, 143-159.
  • Peine, A., Marshall, B. L., Martin, W., & Neven, L. (2021). Socio-gerontechnology: Key themes, future agendas. İçinde A. Peine, B. L. Marshall, W. Martin, & L. Neven (Editörler), Socio-gerontechnology: Interdisciplinary Critical Studies of Ageing and Technology (ss. 1-23). Routledge.
  • Peine, A., & Neven, L. (2019). From intervention to co-constitution: new directions in theorizing about aging and technology. The Gerontologist, 59(1), 15-21. https://doi.org/10.1093/geront/gny050
  • Peine, A., & Neven, L. (2021). The co-constitution of ageing and technology – a model and agenda. Ageing and Society, 41(12), 2845-2866. https://doi.org/10.1017/S0144686X20000641
  • Purssell, E., & McCrae, N. (2020). How to perform a systematic literature review. Springer.
  • Quan-Haase, A., Williams, C., Kicevski, M., Elueze, I., & Wellman, B. (2018). Dividing the grey divide: Deconstructing myths about older adults’ online activities, Skills, and Attitudes. American Behavioral Scientist, 62(9), 1207-1228. https://doi.org/10.1177/0002764218777572
  • Robert, L., & Labat-Robert, J. (2017). Comments on the history of medical–biological studies of aging, the birth of scientific gerontology. Current Research in Translational Medicine, 65(1), 44-47. https://doi.org/10.1016/j.retram.2016.08.004
  • Russell, H. (2012). Later life ICT learners ageing well. International Journal of Ageing and Later Life, 6(2), 103-127. https://doi.org/10.3384/ijal.1652-8670.1162103
  • Sarı, İ., & Özer, İ. (2018). Yaşlı bireyler için web sayfaları tasarımının ergonomik açıdan incelenmesi. Ergonomi, 1(3), 148-155. https://doi.org/10.33439/ergonomi.471595
  • Schulz, R., Wahl, H.-W., Matthews, J. T., De Vito Dabbs, A., Beach, S. R., & Czaja, S. J. (2015). Advancing the aging and technology agenda in gerontology. The Gerontologist, 55(5), 724-734. https://doi.org/10.1093/geront/gnu071
  • Schwennesen, N. (2021). Between repair and bricolage. Içinde Socio-gerontechnology (ss. 175-188). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780429278266-15
  • Seçer, İ. (2021). Dijital oyunları ileri yaşlı bireylerin bilişsel işlevlerini artırır mı? Psikoloji Çalışmaları / Studies in Psychology, 41(1), 35-60. https://doi.org/10.26650/sp2020-0050
  • Selçuk, N. (2022). Sosyoloji yazınında gerontoloji: Türkiye’de yazılan lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Ekev Akademi Dergisi, 26(91). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2390280
  • Selwyn, N., Gorard, S., Furlong, J., & Madden, L. (2003). Older adults’ use of information and communications technology in everyday life. Ageing and Society, 23(5), 561-582. https://doi.org/10.1017/S0144686X03001302
  • Serin, E., & Aktaş, H. (2021). Instagram’da sembolik şiddet modası: Covid-19 pandemisi sürecinde Türkiye’de 65 yaş üzeri insanlara uygulanan sembolik şiddet örneklerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (İNİF E-Dergi), 7(1), 10-31. https://doi.org/10.47107/inifedergi.887630
  • Sinav, A. (2020a). Genç-yaşlı, orta-yaşlı ve ileri-yaşlı bireylerin sosyal medya kullanım davranışlarının karşılaştırmalı analizi: Eskişehir ili örneği. Etkileşim, 3(5), 116-145. https://doi.org/10.32739/etkilesim.2020.5.87
  • Sinav, A. (2020b). Sosyal medya ve yaşlı kullanıcılar: kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı çerçevesinde bir araştırma. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(1), 97-125.
  • So, L., Tanfani, J., Cocks, T., & Kelly, T. (2020, Mart 20). Coronavirus spreads fear, isolation, death to elderly worldwide. Reuters. https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-elderly-insight/coronavirus-spreads-fearisolation-death-to-elderly-worldwide-idUSKBN2172N8/
  • Sparrow, A. (2020, Mart 15). Coronavirus: UK over-70s to be asked to stay home “within weeks”, Hancock says. The Guardian. https://www.theguardian.com/world/2020/mar/15/coronavirus-uk-over-70s-to-be-asked-to-self-isolate-within-weeks-hancock-says
  • Suarez-Gonzalez A, Jordi A Matias-Guiu, & Comas-Herrera A. (2020, Ağustos 9). Impact and mortality of the first wave of COVID-19 on people living with dementia in Spain. LTCcovid, International Long-Term Care Policy Network, CPEC-LSE. https://ltccovid.org/wp-content/uploads/2020/08/Impact-of-COVID-19-on-people-living-with-dementia-in-Spain-10-August.pdf
  • Şahin, B., & Yıldırım, A. (2019). Yaşlı bireylerde internet kullanımı ile yaşam doyumu, algılanan sosyal destek ve umutsuzluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi (YSAD), 12(2), 97-106.
  • Şamilova, A., & Ayhan, N. (2022). Kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı çerçevesinde yaşlı bireylerin sosyal medya kullanım davranışı örüntüleri. Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi, 7(2), 106-122.
  • Şeker, M., & Taşan, R. (2021). Kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı perspektifinden yaşlıların sosyal medya kullanım motivasyonları: Tazelenme üniversitesi örneği. İNİF E-Dergi. https://doi.org/10.47107/inifedergi.831155
  • Tamkoç, B., Karakaya, Ş., & Kök, H. (2023). Dijital çağda yaşlanma: Teknoloji kullanımının yerinde yaşlanmaya etkisi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(2), 63-78. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.1097031 T.C. Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı. (2024). ÜAK 2024 Mart Dönemi Doçentlik Başvuru Şartları. T.C. Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı. T.C. Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı
  • Tekedere, H., & Arpacı, F. (2016). Orta yaş ve yaşlı bireylerin internet ve sosyal medyaya yönelik görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20(2), 377-392.
  • Terkeş, N., & Bektaş, H. (2016). Yaşlı sağlığı ve teknoloji kullanımı. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(4), 153-159. http://www.deuhyoedergi.org
  • Tezel, E. (2015). Yaşlıların akıllı ev teknolojileriyle ilgili tutumları: destek teknolojileriyle ilgili bulgular ve öneriler. Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), 285-292.
  • Tibbits, C. (Ed.) (1960). Handbook of social gerontology: Societal aspects of aging. University of Chicago Press.
  • Tuna Uysal, M. (2020). Yaşlı bireylerin sosyalleşmesinde dijital teknolojinin rolü: Dijital yaşlılar üzerine bir çalışma. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 50, 43-59.
  • Tuna Uysal, M., & Zengin, Ş. (2023). Yaşlı bireylerin dijital alanda sosyalleşmesi üzerine bir çalışma. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 59, 59-71.
  • Turgut, Z. N., Danışan, T., Güven, E., & Eren, T. (2023). Yaşlı bireyler için giyilebilir teknolojilerinin kullanımı ve değerlendirilmesi. Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi, 8(3), 167-178. https://doi.org/10.46578/humder.1327118 Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı. (2020, Kasım 10). İstanbul ve Ankara’da 65 yaş kısıtlaması getirildi. Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı. https://www.icisleri.gov.tr/istanbul-ve-ankarada-65-yas-kisitlamasi-getirildi#:~:text=%C4%B0stanbul%20Valili%C4%9Fi%20yeni%20d%C3%BCzenlemeyi%20%2265,16.00%20olarak%20yeniden%20d%C3%BCzenlenmi%C5%9Ftir%22%20ifadeleri
  • United Nations Department of Economic and Social Affairs. (2023). World Social Report 2023. United Nations. https://doi.org/10.18356/9789210019682
  • United Nations Department of Economic and Social Affairs Population Division. (2023). World population ageing 2023: Challenges and opportunities of population ageing in the least developed countries. https://www.un.org/development/desa/pd/sites/www.un.org.development.desa.pd/files/undesa_pd_2024_wpa2023-report.pdf
  • Ustamehmetoğlu, G. (2021). Akıllanan dünyada yaşlı bakım uygulamaları. Fenerbahçe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(1), 53-61.
  • Vasovic, A. (2020, Mart 17). Serbia imposes night curfew, orders elderly indoors. Reuters. https://www.reuters.com/article/world/serbia-imposes-night-curfew-orders-elderly-indoors-idUSKBN2143VU/
  • Wanka, A., & Gallistl, V. (2021). Age, actors and agency: what we can learn from Age Studies and STS for the development of Socio-gerontechnology. İçinde A. Peine, B. L. Marshall, W. Martin, & L. Neven (Editörler), Socio-gerontechnology: Interdisciplinary critical studies of ageing and technology (ss. 24-39). Routledge.
  • Webster, Frank. (2006). Theories of the information society. Routledge.
  • WHO. (2020a, Mart 11). WHO Director-General’s opening remarks at the media briefing on COVID-19 – 11 March 2020. World Health Organization. https://www.who.int/director-general/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---11-march-2020
  • WHO. (2020b, Kasım 3). Weekly epidemiological update - 3 November 2020. World Health Organization. https://www.who.int/publications/m/item/weekly-epidemiological-update---3-november-2020
  • WHO. (2021). Global report on ageism. https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/340208/9789240016866-eng.pdf?sequence=1
  • Worldometer. (2024a). Life expectancy of the world population. Worldometer. https://www.worldometers.info/demographics/life-expectancy/
  • Worldometer. (2024b, Mayıs 29). Current world population. Worldometer. https://www.worldometers.info/world-population/
  • Yıldırım, E. (2022). Dijital nöropsikoloji: Yaşlı bireylerin bilişsel işlevlerinin değerlendirilmesinde kullanılan teknolojik yaklaşımlar. Psikoloji Çalışmaları / Studies in Psychology, 42(1), 43-69. https://doi.org/10.26650/SP2021-963370
  • Yıldız Durak, H., & Tekin, E. (2020). Investigation of social media use of adults above 50 years old. Bartın University Journal of Faculty of Education, 9(2), 427-439. https://doi.org/10.14686/buefad.618138
Toplam 91 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular İletişim Çalışmaları
Bölüm Derleme Makale
Yazarlar

Nuran Öze 0000-0003-0879-205X

Proje Numarası -
Yayımlanma Tarihi 30 Haziran 2025
Gönderilme Tarihi 30 Ağustos 2024
Kabul Tarihi 2 Nisan 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Sayı: 18

Kaynak Göster

APA Öze, N. (2025). Değişimin İki İtici Gücü: Yaşlılık ve Teknoloji Üzerine Sistematik Literatür Analizi. Yeni Medya(18), 443-464. https://doi.org/10.55609/yenimedya.1541198