Artificial Intelligence Radio Presenters from A Listener Perspective: Innovation or Distance?

Yıl 2025, Sayı: 18, 43 - 61, 30.06.2025

Nihal Erdoğan Sepetci

https://doi.org/10.55609/yenimedya.1642318

Öz

With the acceleration of technological advances in recent years, many innovations that were dreams in the past have rapidly become a part of our lives. The most remarkable among these innovations is undoubtedly Artificial Intelligence (AI) technology. AI technology, which has shown its effect in various fields such as medicine and engineering, has also taken its place in the broadcasting sector and has opened the door to brand new applications in the use of traditional communication tools with the opportunities it provides. AI technology has been used in radio broadcasting for some time, and even a radio presenter produced entirely with AI has been operating in the broadcasting sector. The radio programmer created with AI within Alem FM broadcasts 2 hours of radio broadcasting per week. The aim of this research is to investigate the listeners’ attitudes towards the AI radio presenter and the motivations behind their decision to listen to this programme. Within the scope of the research in which qualitative research method was used, in-depth interviews were conducted with twelve people who were identified as listeners of this AI radio programme. The findings obtained were analysed within the framework of Elihu Katz’s Uses and Gratifications Theory. As a result of the research, it was concluded that the listeners had a positive approach towards the AI presenter and listened to this programme with motivations such as having fun, curiosity, witnessing differences and innovations.

Anahtar Kelimeler

AI radio presenter , AI , radio listener , airadiopresenterlistener , Uses and gratifications theory

Dİnleyici perspektifinden yapay zeka radyo sunucuları: Yenilik mi? Mesafe mi?

Öz

Son yıllarda teknolojik ilerlemelerin ivme kazanmasıyla birlikte, geçmişte hayal olan birçok yenilik hızla hayatımızın bir parçası haline gelmiştir. Bu yenilikler arasında en dikkat çekeni, şüphesiz yapay zekâ teknolojisidir. Tıp ve mühendislik gibi çeşitli alanlarda etkisini gösteren yapay zekâ teknolojisi, yayıncılık sektöründe de yerini almış, sağladığı imkanlarla geleneksel iletişim araçlarının kullanılmasında yepyeni uygulamalara kapı aralamıştır. Yapay zekâ teknolojisi bir süredir radyo yayıncılığında kullanılmakta, tamamen yapay zekâ ile üretilen bir radyo programcısı yayıncılık sektöründe faaliyet göstermektedir. Alem FM’in bünyesinde bulunan yapay zekâ ile oluşturulmuş radyo programcısı haftada 2 saat radyo yayını yapmaktadır. Bu araştırmanın amacı dinleyicilerin yapay zekâ radyo sunucusuna olan yaklaşımlarını ve hangi motivasyonlar ile dinlediğini belirlemektir. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı araştırma kapsamında, yapay zekâ ürünü olan radyo programının dinleyicisi olduğu belirlenen 12 kişi ile derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgular Elihu Katz’ın Kullanımlar ve Doyumlar Kuramı çerçevesinde irdelenmiştir. Araştırma sonucunda dinleyicilerin yapay zekâ sunucuya karşı olumlu bir yaklaşım içinde oldukları ve bu programı eğlenme, merak, farklılıklara ve yeniliklere şahit olma gibi motivasyonlar ile dinlediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

yapay zeka , yapayzekaradyosunucusu , kullanımlarve doyumlar kuramı , radyo dinleyicileri , yapayzeka radyosunucusu dinleyicileri

Etik Beyan

Araştırma için gerekli olan etik kurul belgesi temin edilmiştir.

Kaynakça

• African Business Insider. (2025). Tingo AI Radio 102.5 FM debuts in Nigeria as Africa’s first fully AI-powered radio station.
• Ataman, Ö. (2009). Sayısal Çağda Sayısal Radyo Yayıncılığı. Sayısal Ses Yayın (Dab)
• Aydın, İ. H. ve Değirmenci, C. H. (2018). Yapay Zekâ. İstanbul: Girdap Yayınları.
• Aziz, A. (2013). Radyo yayıncılığı. İstanbul: Nobel Yayıncılık
• Barth, T. and Arnold, E. (1999). Artificial intelligence and administrative discretion- implications for public administration. American Review of Public Administration, 29(4), 332-351.
• Berger, J. (2005). Perceived consequences of adopting the internet into adult literacy and basic education classrooms. Adult Basic Education, 15(2), 103-121.
• BigFM. (2023). bigGPT launches AI-generated radio stream.
• Cankaya, Ö. (2003). Bir kitle iletişim kurumunun tarihi: TRT 1927-2000. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Cheung, C.W., Tsang I.T. and Wong K.H., (2017). Robot Avatar: A Virtual Tourism Robot for People with Disabilities. International Journal of Computer Theory and Engineering, Singapore, (9)3, 229-234.
• Defleur, M L. ve Rokeach S.B. (1982). Theories of Mass Communication. Longman Inc, USA.
• Demir, K. (2006). Rogers’ın yeniliğin yayılması teorisi ve internetten ders kaydı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 47(47), 367-391.
• Dupagne, M. (1999). “Exploring the Characteristics of Potential High-Definition Television Adopters”, The Journal of Media Economics, 12(1), 35-50.
• Durakcan, Y. C. (2015). Yapay zekanın kısa tarihçesi. Bilim Fili: https:// bilimfili.com/yapay-zekanin-kisa- tarihcesi
• Elliott, A. (2019). The Culture of AI: Everyday Life and the Digital Revolution. Routledge.
• Erdoğan, İ. ve Alemdar, K. (2002). Öteki kuram: kitle iletişimine yaklaşımların tarihsel ve eleştirel bir değerlendirmesi. Ankara: Erk Yayınları.
• Fiske, John. (1996). İletişim Çalışmalarına Giriş (1. Baskı). (Çeviren: Süleyman İrvan). Ankara: Bilim Sanat Yayınları.
• Furtakova, L. and Janackova, L. (2023). Ai in radio: The game changer you did not hear coming. Marketing Identity: Aı - The Future of Today. (Ed: Monika Prostináková Hossová Matej Martovič, Martin Solík).
• Ndlovu, M. (2024). Audience perceptions of AI-driven news presenters: A case of ‘Alice’ in Zimbabwe. Journal of Media, Culture and Society. 46(8) https://doi.org/10.1177/01634437241270982.
• McQuail, D. (2005). McQuail's mass communication theory. London: Sage Publications.
• Garip, S. ve İnceli, P. (2021). Yeniliklerin Yayılımı Bağlamında Instagram’da Yapay Zekâ Ürünü Sanal Etkileyenin Takipçiler Tarafından Kabulüne Yönelik Bir İnceleme. Erciyes İletişim Dergisi. 8(29, 959-980.
• Güngör, N. (2011). İletişime Giriş. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Haenlein, M., and Kaplan, A. (2019). A brief history of artificial intelligence: On the past, present, and future of artificial intelligence. California management review, 61(4), 5-14.
• Katz, E. (1959). Mass Communication Research and The Study of Culture, Studies in Public Communication, (2), 1-6.
• Katz, E., Blumler, J. G., and Gurevitch, M. (1973). Uses and gratifications research. The Public Opinion Quarterly, 37(4), 509-523.
• Keleş, A., Keleş, A., ve Akçetin, E. (2017). Pazarlama alanında yapay zekâ kullanım potansiyeli ve akıllı karar destek sistemleri. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12(11),109-124. doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12022
• Kırık, A. M. ve Özkoçak, V. (2023). Medya ve iletişim bağlamında yapay zekâ tarihi ve teknolojisi: Chatgpt ve deepfake ile gelen dijital dönüşüm. Karadeniz uluslararası bilimsel dergi, (58), 73-99, doı: 10.17498/kdeniz.1308471
• Kocabaşoğlu, U. (1980). Şirket Telsizinden Devlet Radyosuna. Ankara: Ankara Üniversitesi S.B.F.Y.
• Kuşçu, E. (2015, Mayıs 5). Çeviride yapay zekâ uygulamaları. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(30), s. 45-58.
• Kuyucu, M. (2015). Türkiye'de Özelleşen Radyo Yayıncılığının 25. Yılında sorunlar ve çözüm önerileri. Journal of International Social Research, 8(37).
• Lewis, T., and Writer, S. (2014). A brief history of artificial intelligence. Live Science: https://www.livescience.com/49007-history-of-artificial-intelligence.
• Mahler, A. ve Rogers, E.M. (1999). “The Diffusion of İnteractive Communications and the Critical Mass: The Adoption of Telecommunications Services By German Banks”, Telecommunications Policy, 23(10-11): 719-740.
• Mijwil, M. M. (2015, April). History of artificial intelligence. Researchgate: https://www. researchgate.net/publication/322234922_History_of_Artificial_Intelligence
• O’Regan, G. (2012). A brief history of computing. London: Springer-Verlag
• Önder, M., & Saygılı, H. (2018, Aralık). Yapay zekâ ve kamu yönetimine yansımaları. Türk İdare Dergisi, 90(487), s. 629-668.
• Pirim, H. (2006). Yapay Zekâ, Journal of Yaşar University: 1(1) 83-84.
• Portela, M., & Granell-Canut, C. (2017). A New Friend in Our Smartphone? Observing Interactions with Chatbots in the Search of Emotional Engagement. Interaccion’17. Quintana roo MEXICO.
• Power, D. (2003). How can behavioral models be used for decision support? DSS News, 4(23).
• RadioInsight. (2023). Live 95.5 Launches RadioGPT in Middays With AI Version of Ashley Z. https://radioinsight.com
• Radio Piekary. (2023). Basia: Poland's first AI radio presenter debuts.
• Reuters Institute. (2023). A day the AI clones took over a Swiss radio station. https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk
• Rogers, E. M. (2003). Diffusion of innovation. New York: Free Press.
• Russell, S. J. and Norvig, P. (2003). Artificial Intelligence a Modern approach. New Jersey: Prentice Hall.
• Say, C. (2018). 50 Soruda Yapay Zekâ, İstanbul: 7 Renk Basım Yayın ve Filmcilik Ltd. Şti.
• Sucu, İ. (2019). Yapay Zekanın Toplum Üzerindeki Etkisi ve Yapay Zekâ (A.I.) Filmi Bağlamında Yapay Zekaya Bakış. Uluslararası Ders Kitapları ve Eğitim Materyalleri Dergisi, 2 (2), 203-215.
• Sundar, S. S. ve Limperos, A. M. (2013). Uses and grats 2.0: New gratifications for new media. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 57(4), 504–525. https://doi.org/10.1080/08838151.2013.845827
• Seznam Zpravy. (2023, Haziran 22). Expres FM’s AI host Hacsiko debuts with GPT-4 text generation.
• Tavşancıl, E. ve Aslan, A. E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulamalı örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınları.
• Toker, H. (2016). Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımı Bağlamında Facebook Kullanımı: Selçuk Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir İnceleme. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi] Selçuk Üniversitesi.
• Topal, Ç. (2017). Alan Turing’in toplumbilimsel düşünü: Toplumsal bir düş olarak yapay zekâ. DTCF Dergisi, 57(2), s. 1340-1364.
• TRT Haber. (2024, Şubat). Alem FM tamamen yapay zeka sunucusuyla yayında.
• Yıldırım, A. ve H. Şimşek. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (10. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, Ş., Özdemir, M. ve Alparslan, E. (2018). Kullanımlar ve Doyumlar Kuramı Çerçevesinde Bir Sosyal Paylaşım Ağı İncelemesi: Facebook Örneği. Intermedia International e-Journal, 5(8).
• Yılmaz, E. (2017). Türkiye Radyoculuğunda Yayıncılık Seçeneği Olarak Tematik Radyolar. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Anadolu Üniversitesi.