The submarine active faults and the seismicity of the Gulf of İzmir and surrounding area

Yıl 2006, Cilt: 27 Sayı: 1, 23 - 40, 01.02.2006

Neslihan Ocakoğlu Emin Demirbağ İsmail Kuşçu

Öz

Anahtar Kelimeler

-

İzmir Körfezi ve çevresinin sualtı aktif fayları ve depremselliği

Öz

İzmir Körfezi ve çevresinin aktif tektonizmasını incelemek amacıyla 975 km uzunluğunda sismik yansıma verisitoplanmıfl ve ifllenmifltir. Sismik verilerin stratigrafik ve yapısal anlamda yorumlanması ve bu bulguların kara morfolojik özellikleri ile iliflkilendirilmesi sonucu; bölgede yaygın olarak doğrultusu K-G’den KD-GB’ya değiflen aktif sıkıflma bileflenli doğrultu atımlı faylar, ters faylar ve yer yer D-B yönelimli normal faylar haritalanmıfltır. Bu faylardan K-G doğrultulu Karaburun fayı Karaburun Yarımadası’nı yükseltirken, Urla fayı, İzmir Körfezi içerisinde UrlaUzunada ekseni boyunca temeldeki yükselimi kontrol etmektedir. KD-GB doğrultulu Tuzla fayı İzmir kentinden Doğanbey Burnu açıklarına kadar uzanmaktadır ve fayın pozitif çiçek yapısı Seferihisar yükselimini kontrol etmektedir. Bu faylar, bölgede D-B yönünde bir daralmaya iflaret etmektedir. Çalıflma alanının normal fayları; KaraburunFoça açıklarında, İzmir Körfezi’nin iç kısmında, Alaçatı-Teke açıklarında ve Kufladası’nda sırasıyla; Midilli havzasının güney yamacını, İzmir havzasını, Nikarya havzasının kuzey yamacını ve Küçük Menderes Grabeni’nin devamını sınırlamaktadırlar. Normal faylar, bölgede doğu ve batıya uzun mesafelerde devamlı değillerdir. Bu faylargenellikle doğrultu atımlı faylar tarafından kesilmektedirler. Çalıflma alanındaki aktif faylarla depremselliğin iliflkilendirilmesi sonucu, bölgedeki deprem aktivitesinden sadece İzmir kentinin içinden geçen D-B doğrultulu İzmir fayının sorumlu olmadığı görülmüfltür. Bölgeyi K-G ve KD-GB doğrultularda kateden doğrultu atım karakterli Tuzla,Urla ve Karaburun fayları, son yıllarda 2003 ve 2005 Seferihisar ve Sığacık Körfezi depremleri de dahil olmak üzere, bölgenin depremselliğinden büyük ölçüde sorumlu fay sistemleri olarak değerlendirilmifllerdir

Anahtar Kelimeler

Batı Anadolu, depremsellik, doğrultu atımlı faylanma, İzmir Körfezi, sismik yansıma

Kaynakça

• Akıncı, A., Eyidoğan, H., Göktürkler, G., Akyol, N. ve Ankaya, O., 2000. İzmir ili çevresinin dep- remselliği ve deprem tehlikesinin incelen- mesi. Batı Anadolu’nun Depremselliği Sempozyumu (BADSEM2000), Bildiriler Kitabı, İzmir, 231-238.
• Aksu, A. E., Konuk, T., Uluğ, A., Duman, M. ve Piper, D.J., 1990. Doğu Ege Denizi flelf alanının Kuvaterner’deki tektoniği ve tortul tarihçe- si. Jeofizik, 4, 3-35.
• Ambraseys, J., and Finkel, C.F., 1995. The seismicity of Turkey and adjacent areas. A historical review 1500-1800. Muhittin Salih Eren Matbaası, İstanbul.
• Angelier, J., and Tsoflias, P., 1976. Sur les mouve- ments Mio-Plio Quaternaires et la seismi- cite historique dans l’ile de Chios (Grece): Quelques precision. CR Academy Science Paris, 283, 1389-1391.
• Alptekin, Ö., 1978. Batı Anadolu depremlerinin odak mekanizmaları ve bunların aktif tektonik ile iliflkileri 2. odak mekanizmaları ve plaka tektonik modeli. Jeofizik, 7(3), 30-56.
• Aydan, Ö., 2003. Kiflisel görüflme. Tokai University, Department of Marine Civil Engineering, Shimizu, Japan.
• Aydan, Ö., Kumsar, H. ve Ulusay, R., 2000. GPS öl- çümlerinden yararlanılarak Batı Anado- lu’nun depremselliğine bir yaklaflım. Batı Anadolu’nun Depremselliği Sempozyumu, (BADSEM 2000), Bildiriler Kitabı, İzmir, 279-289.
• Barka, A., and Reilinger, R., 1997. Active tectonics of the Eastern Mediterranean Region: Dedu- ced from GPS, neotectonic and seismicity data. Annelis de Geofisica, 40(3), 587- 610.
• Canıtez, N., and Üçer, S.B., 1967. Computer determi- nations for the fault plane solutions in and near Anatolia. Tectonophysics, 4(3), 235- 244.
• Dewey, J. F., and fiengör, A.M.C., 1979. Aegean and surrounding regions: Complex multiplate and continium tectonics in a convergent zone. Geological Society of America Bulle- tin, 90, 84-92.
• Drakopoulos, J., and Delibasis, N., 1982. The focal mechanism of earthquakes in the major area of Greece for the period 1947-1981. Seismological Laboratory of University of Athens Publication, 2, 1-72.
• Ekström, G.A., and England, P.C., 1989. Seismic strain rates in regions of distributed conti- nental deformation. Journal of Geophysi- cal Research, 94, 10231-10257.
• Emre, Ö. ve Barka, A., 2000. Gediz grabeni-Ege De- nizi arasının (İzmir yöresi) aktif fayları. Ba- tı Anadolu’nun Depremselliği Sempozyu- mu, (BADSEM2000), Bildiriler Kitabı, İz- mir, 131-132.
• Emre, Ö., Özalp, S., Doğan, A., Özaksoy, V., Yıldı- rım, C. ve Göktafl, F., 2005a. İzmir ve ya- kın çevresinin diri fayları ve deprem potan- siyelleri. Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü (MTA), Jeoloji Etütleri Dairesi, Rapor No. 10754, Ankara (yayımlanmamıfl).
• Emre, Ö., Doğan, A., Özalp, S. ve Yıldırım, C., 2005b. 17 Ekim 2005 Sığacık (İzmir) dep- remleri ön değerlendirme raporu. Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü (MTA), Jeoloji Etütleri Dairesi, Rapor No. 10756, Ankara (yayımlanmamıfl).
• Genç, C., Altunkaynak, fi., Karacık, Z., Yazman, M., and Yılmaz, Y., 2001. The Çubukludağ Graben, south of İzmir: Tectonic signifi- cance in the Neogene geological evolution of the Western Anatolia. Geodinamica Ac- ta, 14, 1-12.
• ISC (International Seismology Center), 2000. http://www.isc.ac.uk, 10 Nisan 2001.
• Kahle, H., G., Straub, C., Reilinger, R., McClusky, S., King, R., Hurst, K., Veis, G., Kastens, K., and Cross, P., 1998. The strain rate field in the Eastern Mediterranean Region, esti- mated by repeated GPS measurements. Tectonophysics, 294, 237-252.
• Kalafat, D., 1995. Anadolu’nun tektonik yapılarının deprem mekanizmaları açısından irdelen- mesi. Doktora Tezi, İstanbul Universitesi, İstanbul (yayımlanmamıfl).
• Kaya, O., 1979. Ortadoğu Ege çöküntüsünü (Neojen) stratigrafisi ve tektoniği. Türkiye Jeoloji Ku- rumu Bülteni, 22, 35-58.
• Kaya, O., 1981. Miocene reference section for the coastal parts of West Anatolia. Newslet- ters of Stratigraphy, 10(3), 164-191.
• Kaya, O., 1982. Tersiyer sırt yitmesi: Doğu Ege Böl- gesi’nin yapısı ve magmatizması için olası- lı bir mekanizma. O. Erol and V. Oygür (editörler), Batı Anadolu’nun genç tektoniği ve volkanizması. Türkiye Jeoloji Kurultayı Paneli, Ankara, 39-58.
• Kocaefe, S. ve Ataman, G., 1976. Batı Anadolu’nun güncel tektonizması. Yerbilimleri, 9, 149- 162.
• Mascle, J., and Martin, L., 1990. Shallow structure and recent evolution of the Aegean Sea: A synthesis based on continous reflection profiles. Marine Geology, 94, 271-299.
• McClusky, S., Balassanian, S., Barka, A., Demir, C., Ergintav, S., Georgiev, I., Gurkan, O., Hamburger, M., Hurst, K., Kahle, H., Kas- tens, K., Kekelidze, G., King, R., Kotzev, V., Lenk, O., Mahmoud, S., Mishin, A., Na- dariya, M., Ouzounis, A., Paradissis, D., Peter, Y., Prilepin, M., Reilinger, R., Sanli, I., Seeger, H., Tealeb, A., Toksöz, M.N., and Veis, G., 2000. Global positioning sys- tem constraints on plate kinematics and dynamics in the Eastern Mediterranean and Caucasus. Journal of Geophysical Research, 105(B3), 5695-5719.
• McKenzie, D.P., 1972. Active tectonics of Mediterra- nean Region. Geophysical Journal of Ro- yal Astronomical Society, 30, 109-185.
• McKenzie, D.P., 1978. Active Tectonics of the Alpine Himalaya Belt: The Aegean Sea and sur- rounding regions. Geophysical Journal of Royal Astronomical Society, 55, 217-254.
• McKenzie, D.P., and Yılmaz, Y., 1991. Deformation and volcanism in Western Turkey and the Aegean. Bulletin of Technical University, 44, 345-373.
• MTA (Maden Tetkik ve Arama), 2002a. 1:500.000 öl- çekli Türkiye jeoloji haritaları, İzmir paftası.
• MTA (Maden Tetkik ve Arama), 2002b. 1:500.000 öl- çekli Türkiye jeoloji haritaları, Denizli Paf- tası.
• Ocakoğlu, N., Demirbağ, E., and Kuflçu, İ., 2004. Ne- otectonic structures in the area offshore of Alaçatı, Doğanbey and Kufladası (western Turkey): evidence of strike-slip faulting in the Aegean extensional province. Tecto- nophysics Special Issue, Active Faulting and Crustal Deformation in the Eastern Mediterranean Region, 391, 67-83.
• Ocakoğlu, N., Demirbağ, E., and Kuflçu, İ., 2005. Ne- otectonic structures in the Gulf of İzmir and surrounding regions (western Turkey): evi- dences of transpressional faulting in the Aegean extensional regime. Marine Ge- ology, 219, 155-171.
• fiaroğlu, F., Emre, Ö. ve Kuflçu, İ., 1992. Türkiye Di- ri Fay Haritası. Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü (MTA), Türkiye.
• Tan, O., and Taymaz, T., 2003. Seismotectonics of Karaburun Peninsula and Kufladası Gulf: Source parameters of April 2, 1996 Kufla- dası Gulf and April 10, 2003 Seferihisar (İzmir) earthquakes. International Work- shop on the NAFZ, EAFZ and DSF Systems: Recent Progress in Tectonics and Paleoseismology and Field Training Course in Paleoseismology, Middle East Technical University (METU), Ankara, Tur- key.
• Taymaz, T., Jackson, J.A., and McKenzie, D., 1991. Active tectonics of the north and Central Aegean Sea. Geophysical Journal of In- ternational, 106, 433-490.
• Taymaz, T., Tan, O. ve Yolsal, S., 2005. İzmir dep- remleri. TÜBİTAK Bilim Teknik Dergisi, 456, 10-11.
• USGS (United State Geological Survey), 2005. http://earthquake.usgs.gov, 7 Ekim 2005.
• Wessel, P., and Smith, W.H.F., 1995. New version of the generic mapping tools released. Eos, Transactions, American Geophysical Uni- on, 76, 33-329.
• Yazman, M., 1999. Kiflisel görüflme. Türkiye Petrolle- ri Anonim Ortaklığı (TPAO), Ankara.