Paleoseismological investigations on surface rupture from the 3 February 2002 Çay earthquake

Yıl 2006, Cilt: 27 Sayı: 1, 41 - 52, 01.02.2006

H. Serdar Akyüz Gülsen Uçarkuş Dilek Şatır Aynur Dikbaş Özgür Kozacı

Öz

Anahtar Kelimeler

-

3 Şubat 2002 Çay depreminde meydana gelen yüzey kırığı üzerinde paleosismolojik araştırmalar

Öz

Anadolu bloğunun içsel deformasyonunu yansıtan önemli faylardan biri de Akflehir fayıdır. Aletsel ve tarihsel dönemlerde bu fay üzerinde küçük-orta büyüklükte depremlerin meydana geldiği bilinmektedir. 2002 yılında meydana gelen M=6.2 büyüklüğündeki deprem yüzey kırığı oluflturmufl, can kaybına ve hasara yol açmıfltır. Bu depreme ait yüzey deformasyonları haritalanmıfl ve kırık üzerinde hendek çalıflmaları yapılarak Akflehir fayının özellikleri hakkında veri toplanmıfltır. Depremde normal faylanma sonucu iki ayrı yüzey kırığı meydana gelmifltir. Maltepe köyünde ve Çay ilçesinde oluflan kırıklar Maltepe ve Çay segmentleri olarak adlandırılmıfltır. Maltepe segmenti üzerinde 25 cm, Çay segmenti üzerinde 30 cm’lik maksimum düfley ötelenmeler ölçülmüfltür. Bu segmentler,farklı deprem üretme tarihçelerine sahiptir. Maltepe kırığı MS 1150 sonrası, Çay kırığı ise MS 760 öncesi dönemde benzer büyüklükte depremler üretmifltir. Akflehir fayı üzerinde kırılmamıfl segmentler mevcut olup, bunların kırılmasıyla benzer (veya daha küçük) büyüklükte depremler meydana gelebilir

Anahtar Kelimeler

Çay depremi, fay, hendek, paleosismoloji

Kaynakça

• Atalay, İ., 1975a. Tektonik hareketlerin Sultandağla- rı’nın jeomorfolojisine olan etkileri. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 18(1), 21-26.
• Atalay, İ., 1975b. Akflehir, Eber ve Karamık gölleri havzalarının Kuvaterner depoları ve je- omorfolojisi. Cumhuriyetin 50. Yılı Yerbi- limleri Kongresi Bildiriler Kitabı, MTA Yayı- nı, 365-385.
• Barka, A., Reilinger, R., fiaroğlu, F., and fiengör, A.M. C., 1995. The Isparta Angle, its im- portance in the neotectonics of the Eastern Mediterranean Region. Proceeding of the International Earth Science, Colloquium on the Aegean Region, 1, 3-18.
• Boray, A., fiaroğlu, F. ve Emre, Ö., 1985. Isparta Büklümünün kuzey kesiminde Doğu-batı daralma için bazı veriler. Jeoloji Mühendis- liği, 23, 9-20.
• Demirtafl, R., Iravul, Y. ve Yaman, M., 2002. 03 fiu- bat 2002 Eber ve Çay depremleri. AİGM- DAD raporu, http://sismo.deprem.gov.tr/ deprem/depremraporları/ eberson.pdf.
• Emre, Ö., Duman, T.Y., Doğan, A., Özalp, S., Tokay, F., and Kuflçu, İ., 2003. Surface faulting associated with the Sultandağ earthquake (Mw=6.5) of 3 February 2003, southwes- tern Turkey. Seismological Research Let- ters, 74 (4), 382-392.
• HARVARD, 2002. http://www.seismology.har- vard.edu.
• Koçyiğit, A., 1984. Güneybatı Türkiye ve yakın dola- yında levha içi yeni tektonik geliflim. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 27 (1), 1- 15.
• Koçyiğit, A., and Özacar, A., 2003. Extensional Ne- otectonic Regime through the NE Edge of the Outer Isparta Angle, SW Turkey: New Field and Seismic Data. Turkish Journal of Earth Sciences, 12, 67-90.
• Koçyiğit, A., Ünay, E., and Saraç, G., 2000. Episodic graben formation and extensional neotec- tonic regime in west Central Anatolia and the Isparta Angle: a case study in the Ak- flehir-Afyon Graben, Turkey. Geological Society of London Special Publication, 173, 405-421.
• Koçyiğit, A., Bozkurt, E., Kaymakçı, N. ve fiaroğlu, F., 2002. 3 fiubat 2002 Çay (Afyon) Depre- minin Kaynağı ve Ağır Hasarın Nedenleri: Akflehir Fay Zonu, ODTÜ Tektonik Arafltır- ma Birimi Raporu, http://www.me- tu.edu.tr/~akoc/ Afyon.pdf.
• KOERI, 2002. http://www.koeri.boun.edu.tr/sismo.
• Nurlu, M. ve Kuterdem, K., 2002. 3 fiubat 2002 Çay (Afyon) Depremi, Afet İflleri Genel Müdür- lüğü Deprem Arafltırma Dairesi, Ankara, Rapor No:4083.1 (yayımlanmamıfl).
• Özden, S., Kavak, K.fi., Koçbulut, F., Över, S. ve Te- miz, H., 2002. 3 fiubat 2002 Çay (Afyon) Depremleri. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülte- ni, 45 (2), 49-56. fiaroğlu, F., Emre, Ö. ve Boray, A., 1987. Türkiye’nin diri fayları ve depremsellikleri. MTA Rapor No. 8174 (yayımlanmamıfl).
• Taymaz, T. ve Tan, O., 2002. Göller Bölgesi’nin dep- remselliği: Sultandağı Depremi. TÜBİTAK Bilim ve Teknik, 412, 54-55.
• Tezcan, S., İpek, M., Aydan, Ö., Akgüzel, U. ve Öz- bek, M., 2002. 3 fiubat 2002 Sultandağı, Afyon depremi inceleme raporu. Türkiye Deprem Vakfı- Deprem Raporu, TDV/DR 011-75.
• Ulusay, R., Aydan, Ö., Erken, A., Kumsar, H., Tun- cay, E. ve Kaya, Z., 2002. 3 fiubat 2002 Çay-Eber depreminin saha incelemesi ve mühendislik açısından değerlendirilmesi. Türkiye Deprem Vakfı – Deprem Raporu, TDV/DR 012-79.
• Ulusay, R., Aydan, Ö., Erken, A., Tuncay, E., Kum- sar, H., and Kaya, Z., 2004. An overview of geotechnical aspects of the Çay-Eber (Turkey) earthquake. Engineering Ge- ology, 73, 51-70.
• USGS-NEIC, 2002. http://earthquake.usgs.gov/regi- onal/neic.
• Wessel, P., and Smith, W.H.F., 1991. Free software helps map and display data. EOS Tran- sactions, American Geophysical Union, 72, 445–446.
• Yürür, T., Köse, O., Demirbağ, H., Özkaymak, Ç., and Selçuk, L., 2003. Could the coseismic frac- tures of a lake ice reflect the earthquake mechanism? (Afyon Earthquakes of 02.03.2002, Central Anatolia, Turkey). Ge- odynamica Acta, 16, 83-87.