Fifteenth- and Sixteenth-Century Ottoman Narratives on the Hagia Sophia Reconsidered

Yıl 2024, Cilt: 6, 9 - 29, 31.12.2024

Günseli Gürel

https://doi.org/10.53979/yillik.2024.2

Öz

This paper examines fifteenth- and sixteenth-century Ottoman narratives on the Hagia Sophia.
Stefanos Yerasimos analyzed these within the framework of Ottoman imperial consolidation,
describing two narrative strands that he associated with distinctive milieus with differing and at
times conflicting political views and attitudes concerning the new imperial regime. Building on his
work, this paper illustrates the changing political, ideological, and cultural significance of this ancient
monument over time and across different social groups. It also explores how textual sources reflected
upon building practices during the period.

Anahtar Kelimeler

Hagia Sophia, Ottoman narratives of Byzantium, imperial consolidation, religious architecture, perception of the past

Teşekkür

This paper is developed from my MSt thesis, completed at the University of Oxford in 2015. I would like to express my gratitude to my supervisor Zeynep Yürekli-Görkay for her invaluable help and critical insights. I am also grateful to the anonymous reviewers for their useful suggestions and the editorial team for their kind help and guidance in the publication process.

Ayasofya Üzerine Yazılan On Beşinci ve On Altıncı Yüzyıl Osmanlı Metinlerini Yeniden Düşünmek

Öz

Bu makale, on beşinci ve on altıncı yüzyıl Osmanlı anlatılarında Bizans imparatorluk kilisesi Ayasofya’nın
temsilini incelemektedir. Stefanos Yerasimos bu anlatıları sosyo-politik bir bağlama yerleştirip Osmanlı
imparatorluk konsolidasyonu çerçevesinde analiz etmiştir. İki anlatı türüne dikkat çekerek, bunları yeni
imparatorluk rejimiyle ilgili farklı ve bazen çelişkili siyasi görüşler ve tutumlara sahip olan ayrı sosyal
çevrelere bağlamıştır. Bu makale Yerasimos’un çalışmalarına dayanarak, zaman içinde ve farklı toplumsal
gruplar arasında bu antik binanın değişen siyasi, ideolojik ve kültürel önemini gösterir. Ayrıca, dönem
boyunca yapı uygulamalarının metinsel kaynaklarda nasıl yansıtıldığını da araştırır.

Anahtar Kelimeler

Ayasofya, Bizans’a dair Osmanlı anlatıları, imparatorluk inşası, dini mimari, geçmiş algısı

Kaynakça

• ʿÂlî Mustafa b. Ahmed. Câmiʾ ul-Buhûr der Mecâlis-i Sûr. Edited by Ali Öztekin. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1996.
• Berger, Albrecht, trans. Patria of Constantinople: Accounts of Medieval Constantinople. Cambridge, MA: Harvard University Press, 2013.
• Bican, Ahmet. Dürr-i Meknun / Saklı İnciler. Edited by Necdet Sakaoğlu. Istanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, 1999.
• Bidlisi, İdris. Heşt Behişt: VII. Ketibe; Fatih Sultan Mehmed Devri, 1451–1481. Translated by Muhammed İbrahim Yıldırım. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları, 1977.
• Chardin, John. Chardin Seyahatnamesi: İstanbul, Osmanlı Toprakları, Gürcistan, Ermenistan, İran, 1671–1673. Edited by Stefanos Yerasimos. Translated by Ayşe Meral. Istanbul: Kitap Yayınevi, 2014.