DEKONSTRÜKSİYON KAVRAMI ÖZELİNDE ANADOLU POP

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 211 - 235, 27.03.2025

Merve Nur Kaptan

https://doi.org/10.51576/ymd.1614965

Öz

ÖZ
Dekonstrüksiyon kavramı bir metin ya da bir yapının parçalara ayrılması, çeşitli parçalarının yeniden kullanılması ve geri dönüştürülmesini ifade eden felsefi bir anlayış olarak karşımıza çıkar. Bu manada dekonstrüksiyon, geleneksel yıkımın alternatifi olarak düşünülebilir. Bu kavram, bir metnin ya da bir yapının anlamının ortaya çıkarılması dışında bir müzik eserinin anlamının irdelenmesinde de kullanılır. Çünkü Jacques Derrida, müziği yalnızca seslerden meydana gelen bir yapı olarak düşünmez, ona göre müzik de bir tür metindir ve yeniden yorumlanmaya ihtiyacı vardır. Bu doğrultuda yeniden yorumlanan müziğin çeşitliliği ve zenginliği açığa çıkarılmış olacaktır. Konunun merkezinde yer alan Anadolu pop da bu çerçevede değerlendirilebilir. Çünkü bu tür, içerisinde birden fazla kültüre ait unsurlar barındırmakta ve diğer türlerden bazı noktalarda ayrılmaktadır. Dolayısıyla Anadolu popu dekonstrüksiyon kavramı özelinde incelemek, bu müziği yorumlamamızı, çeşitliliğini ve zenginliğini anlamamızı sağlayacaktır. Bu minvalde çalışma, Anadolu popun dekonstrüksiyon kavramsalı özelinde değerlendirilmesine odaklanmaktadır. Bu amaç çerçevesinde araştırmada konuyla ilgili belgeler literatür taramasıyla elde edilmiş, elde edilen verilerin betimsel analizi yapılmış ve yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Müzik, popüler müzik, Anadolu pop, Jacques Derrida

ANATOLIAN POP IN THE CONCEPT OF DECONSTRUCTION

Öz

ABSTRACT
The concept of deconstruction is a philosophical understanding that refers to the dismantling of a text or a structure, the reuse and recycling of its various parts. In this sense, deconstruction can be considered as an alternative to traditional demolition. This concept is used to examine the meaning of a musical work, as well as revealing the meaning of a text or a structure. Because Jacques Derrida does not think of music only as a structure consisting of sounds, according to him, music is also a kind of text and needs to be reinterpreted. In this direction, the diversity and richness of the reinterpreted music will be revealed. Anatolian pop, which is at the center of the subject, can also be evaluated within this framework. Because this species contains elements of more than one culture and differs from other species at some points. Therefore, examining Anatolian pop in terms of the concept of deconstruction will enable us to interpret this music and understand its diversity and richness. In this respect, the study focuses on the evaluation of Anatolian pop in terms of the concept of deconstruction. For this purpose, the documents related to the subject were obtained through literature review, descriptive analysis of the obtained data was made and interpreted.

Anahtar Kelimeler

Music, popular music, Anatolian pop, Jacques Derrida

Kaynakça

• Açımuz, N. (2013). Mimarlık ve moda tasarımı arakesitinde bir okuma. (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı Mimari Tasarım Programı, İstanbul.
• Alpar, A. (2014). Türk pop müzik kültüründe Anadolu rock müziği temsilcileri ve kullanılan halk türkülerinin analizi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müzik Anabilim Dalı Müzik Bilimleri ve Teknolojisi Bilim Dalı, Malatya.
• Alpyağıl, R. (2006). Din felsefesinde dekonstrüksiyon. (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Dinbilimleri Anabilim Dalı, İstanbul.
• Aydar, D. (2014). Popüler kültür ve müzik üzerine. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(33), 800-807. Aytekin, S. (2020). Resim sanatında yaratıcı bir tavır olarak yapıbozum. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat ve Tasarım Anasanat Dalı, Kastamonu.
• Baysal, O. (2018). Reconsidering “Anadolu pop”. Rock Music Studies, 5(3), 205-219.
• Bilgin, T. (2008). Moğollar Grubu örneğinde Anadolu pop ve Türkiye’de kültürel modernleşme. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Müzik Bilimleri Anabilim Dalı, İzmir.
• Camgöz, N. (2019). Anadolu türkülerinin Anadolu pop rock müzik türüne uyarlanmasının halkbilimsel incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı, İstanbul.
• Camgöz, N. (2020a). Anadolu pop-rock müzik türünün otantisite kavramı açısından değerlendirilmesi. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 13(32), 1493-1508.
• Camgöz, N. (2020b). Anadolu pop-rock müziğinin metinlerarasılık açısından değerlendirilmesi. Türük Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, (20), 305-319.
• Canbazoğlu, C. (2009). Kentin türküsü: Anadolu pop-rock. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Çerezcioğlu, A. B. (2018). Türkiye’de politik pop. F. Kutluk (Ed.), Müzik ve politika içinde (121-158. ss.). İstanbul: H2O Kitap.
• Demir, G. Y. (2010). Ertelenmiş adalet: hukuk ve dekonstrüksiyon. H. Ökçesiz, G. Uygur ve S. Üye (Haz.), Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi, Hukuka Felsefi ve Sosyolojik Bakışlar V Sempozyumu, İstanbul: İstanbul Barosu Yayınları.
• Demirkıran, G. K. (2024). Türkiye’de folk müziğin öncü seslerinden Esin Afşar: müziğinin kökenlerine, kaynaklarına ve anısına dair. Sosyologca, 2(3), 355-360.
• Doğan, Ö. (2023). Müzik alanının oluşumu, değişimi ve Türkiye’deki gelişimi bağlamında avangarttan kitlesele müzikte eleştiri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, Kütahya.
• Duman, G., Yılmaz, İ. ve Er, A. (2021). Geleneksel yemeklerde dekonstrüksiyon tekniği kullanılarak ürün geliştirme ve duyusal analiz- “Çorum Alaca” örneği (product development and sensory analysis with deconstruction technique from some local meals–“Çorum-Alaca” sample). Journal of Tourismand Gastronomy Studies, 9(2), 1318-1338.
• Ela, E. D. ve Güler, M. A. (2016). Müziğin izinde: Türkiye’de 1980’den günümüze rock müzik ve sosyal haklar. 1-18. Erişim adresi https://www.researchgate.net/publication/329906419_Muzigin_Izinde_Turkiye'de_1980'den_Gunumuze_Rock_Muzik_ve_Sosyal_Haklar
• Eren, O. (2017). Türkiye’de 1960’larda müzik alanı ve protest müziğin ilk nüveleri: Anadolu pop akımı. İstanbul University Journal of Sociology, 38(1), 131-162.
• Erol, A. (2009). Müzik üzerine düşünmek. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Gündoğar, S. (2005). Halk şiirindeki protesto geleneğinden günümüz politik şarkılarına muhalif müzik. İstanbul: Devin Yayıncılık.
• Güven, S. (2022). Çağdaş sanat pratiklerinde yaratıcı bir tavır olarak yapıbozum. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Sanat ve Tasarım Anasanat Dalı, Antalya.
• Hasgül, N. (1996). Türkiye popüler müzik tarihinde Anadolu pop akımının yeri. Folklora Doğru Dergisi, 62, 51-74.
• Işık Dursun, Z. I. (2022). 68 hareketi ve Türkiye’de müzikal değişim: 1961-1980 yılları arasında popüler müzik. (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İletişim Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.
• İlhan, S. (2020). Sanatsal bir eylem biçimi olarak yıkım ve yeniden yapılandırma. (Yayımlanmamış sanatta yeterlik tezi). Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Resim Anasanat Dalı, Ankara.
• Karkın, N. (2005). Resim sanatında yapıbozma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı, Hatay.
• Karşıcı, G. (2010). Folklor/Edebiyat, 16(61), 169-178.
• Kaya, M. ve Kaya, A. (2019). Çingenelerin ötekileştirilmesi bağlamında Korkoro filmi üzerine dekonstrüktif bir okuma. SineFilozofi, 4(8), 338-356.
• Keleş, A. (2022). Anadolu rock’ın yeniden keşfi. Ege 7th International Conference on Social Sciences içinde (24-25. ss.). İzmir.
• Kırcı, N. (2004). Eğlenceli mimarlık dekonstrüktivizm ve bizim ortaoyunu Karagöz’ümüz. Tasarım, 9(144), 138-143.
• Konuk, Ş. B. (2024). Derrida’da dekonstrüksiyonun izinde: egemenlik ve demokrasi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 562-584.
• Küçükalp, K. (2015). Derrida ve dekonstrüksiyon. B. A. Çetinkaya (Ed.), Doğu’dan Batı’ya düşüncenin serüveni yirminci yüzyıl düşüncesi içinde (597-625. ss.). İstanbul: İnsan Yayınları.
• Küçükkaplan, U. (2016). Türkiye’nin pop müziği. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Mark, L. (2001). The reckless mind: intellectuals in politics. New York: New York Review Books.
• Meriç, M. (2006). Pop dedik: Türkçe sözlü hafif Batı müziği. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Orhan, A. H. (2002). 1960-2000 yılları arası “Anadolu pop/rock” olarak adlandırılan müzik kültürü. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Etnomüzikoloji ve Folklor Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Öz, M. (2020). Mehmet Kaplan’ın Nazım Hikmet’in “Makinalaşmak” şiiri tahliline dekonstrüktif bir yaklaşım. Academic Knowledge, 3(1), 34-48.
• Saydam, O. (2009). Yazında “dekonstrüksiyon” kavramı. Trakya Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Frankofoni Dergisi, 21, 159-171.
• Sezen, S. ve Küpana, M. N. (2024). Ahmet Yakupoğlu’nun minyatürlerinde müzik unsurunun göstergebilim açısından incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(155), 46-69.
• Sipahioğlu, H. (2020). Siyasal iletişimde şarkı kullanımı: 2019 yerel seçimlerinde Ak Parti örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Radyo-Televizyon ve Sinema Anabilim Dalı, İstanbul.
• Soyluk, A. ve Kutlu, İ. (2018). Dekonstrüktivizm akımının Frank Gehry örneklemi üzerinden mimarlık öğrencileri üzerine etkilerinin incelenmesi, Atlas Journal, 4(8), 215-226.
• Şenoğlu, E. O. (2024). Altın mikrofon yarışmaları ve Anadolu pop- rock. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müzik ve Sahne Sanatları Anabilim Dalı Müzik Bilimi, Ankara.
• Tambay, E. ve Duman, N. N. (2017). Yapıbozum (dekonstrüksiyon) akımının moda tasarıma etkileri. H. G. Topdemir, Y. Altınkurt, Ç. Kaya ve E. Iliman Püsküllüoğlu (Haz.), II. Uluslararası Felsefe, Eğitim, Sanat ve Bilim Tarihi Sempozyumu içinde (1153-1166. ss.). Muğla.
• Terzi, M. F. (2023). David Carson’ın tasarımları bağlamında yapıbozum tipografi ilişkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). KTO Karatay Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Grafik Tasarım Anabilim Dalı, Konya.
• Uzunoğlu, M. (2019). Yapıbozumcu çağdaş sanat pratikleri. Yedi, (21), 21-31.
• Yaşat, D. (2023). Derrida ve müzikte yapısöküm. International Journal of New Trends in Arts, Sport & Science Education, 12(4), 312-324.
• Yıldız, S. (2024). 1960-1980 arası dönemde Anadolu pop-rock müziği üzerindeki Türk halk kültürü etkileri. (Yayımlanmamış doktora tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Türk Dili ve Edebiyatı Programı, İstanbul.
• Yol, K. (2021). Türkiye’deki halk müziği orkestralarında bateri çalım yaklaşımları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı Müzik ve Sahne Sanatları, İstanbul.