MÜZİK, ANLATI VE SİNEMATOGRAFİ ARACILIĞIYLA SAHNEDE ANLAM YARATMA ÜZERİNE BİR İNCELEME AŞK NEYLEDİ / YUNUS

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 3, 2345 - 2375, 30.09.2025

Dilara Çelik , Süleyman Karaahmet , Engin Kılıçatan

https://doi.org/10.51576/ymd.1762230

Öz

Bütüncül Tiyatronun evrenine, multi-disipliner bir çalışmanın ürünü olarak birçok sanat dalının sahne üzerinde anlamlı bir bütün oluşturacak şekilde kaynaşması sonucu ulaşılmaktadır. Müzik, plastik sanatlar, görsel tasarım, teknoloji vb. birçok öge ana tasarımın birer parçası haline gelirken, bir yandan da kendi varlıklarını ve alanlarını koruyabilmektedir. Buradaki temel amaç, bahsi geçen etmenlerin, tiyatro içerisinde destekleyici birer unsur olmalarından ziyade her birinin kendi öz varlıklarıyla eser yorumunun ve sahne dilinin birer temsilcisi olmalarıdır. Böylece birçok sanat kolunun, hedef tema üzerinden birleşimi ve de ayrı disiplinlerden gelmiş sanatçıların sanatsal üretime birlikte katılımı hedeflenmektedir. Ortaya çıkacak eser ise farklı sanat türlerinin hep beraber oluşturacağı yeni bir dile ve de özgün bir ifade biçimine sahip olacaktır. Bu çalışmada, Hüseyin Şen tarafından yazılan ve Tiyatro Anadolu tarafından 2024-2025 sezonu içerisinde sahnelenen Aşk Neyledi / Yunus adlı oyunda müzik, anlatı ve görüntü kullanımının belirli bir tema doğrultusunda ve ortak bir yorum içerisinde kaynaşarak, sahnede bir anlam yaratma aracına nasıl dönüştüğü incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Müzik , anlatı , sinematografi , tiyatro , Yunus Emre.

A STUDY ON CREATING MEANING ON STAGE THROUGH THE CONCEPTS OF MUSIC, NARRATIVE AND CINEMATOGRAPHY: AŞK NEYLEDİ / YUNUS

Öz

The universe of Unified Theatre Theatre is reached as a result of a multidisciplinary study, where many art forms merge on stage to create a meaningful unity. Elements such as music, plastic arts, visual design, technology, and others become integral parts of the main design, while simultaneously maintaining their own existence and domains. The fundamental aim here is for these factors not merely to be supportive elements within theatre, but to represent the interpretation of the work and the stage language through their own unique identities. Thus, the combination of multiple art branches around a central theme and the collaborative artistic production by artists from different disciplines is targeted. The resulting work will have a new language and an original form of expression created collectively by diverse art types. In this study, the play Aşk Neyledi / Yunus, written by Hüseyin Şen and staged by Tiyatro Anadolu during the 2024-2025 season, is examined to show how the use of music, narration, and imagery blends in line with a specific theme and a shared interpretation, transforming into a tool of meaning-making on stage.

Anahtar Kelimeler

Music , narrative , cinematography , theatre , Yunus Emre.

Kaynakça

• Alptekin, A. B. (1997). Halk hikayelerinin motif yapısı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• And, M. (1983). Türk tiyatrosunun evreleri. Ankara: Turan Kitabevi.
• Auslander, P. (2008). Liveness: Performance in a mediatized culture (2nd ed.). Routledge.
• Barthes, R. (1985). The Grain of the Voice: Interviews 1962-1980. (Translated by Linda Coverdale), Hill and Wang.
• Benjamin, W. (2001). Son bakışta aşk /hikâye anlatıcısı. (3. Baskı), (Çev: N. Gürbilek, S. Yücesoy). İstanbul: Metis Yayınları.
• Bazin, A. (1967). Sinema nedir? (Çev. İbrahim Şener). İstanbul: Doruk Yayınları.
• Brockett, Oscar G., and Franklin J. Hildy. (2008). History of the Theatre. 10th ed., Pearson Education.
• Chatman, S. (2009). Öykü ve söylem. (Çev: Ö. Yaren). Ankara: De Ki Basım Yayım.
• Çamurdan, E. (1996). Çağdaş tiyatro ve dramaturgi. İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.
• Debord, G. (1996). Gösteri toplumu ve yorumlar. (Çev: A. Ekmekçi). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Deleuze, G. (1986). Cinema 1: The movement-image (H. Tomlinson & B. Habberjam, Çev.). University of Minnesota Press.
• Deleuze, G. (1989). Cinema 2: The time-image (H. Tomlinson & R. Galeta, Çev.). University of Minnesota Press.
• Demirkol, S. (2025). Kore’nin Müzikli Hikâye Anlatıcılığı Formu: Pansori. Sanat ve Tasarım Dergisi, 15(1), 445-461.
• Didi-Huberman, G. (2008). Confronting images: Questioning the ends of a certain history of art (J. Goodman, Çev.). Penn State University Press.
• Dervişcemaloğlu, B. (2014). Anlatı bilime giriş. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Eco, U. (1995). Anlatı ormanlarında altı gezinti. (Çev: K.Atakay). İstanbul: Can Yayınları.
• Esslin, M. (1996). Dram sanatının alanı. (Çev: Ö.Nutku). İstanbul: Y.K.Y. Yayınları.
• Gorbman, C. (1987). Unheard Melodies: Narrative Film Music. Bloomington: Indiana University Press.
• Hentsch, T. (2010). Hakikat ya da ölüm (Çev: B. Baş). İstanbul: İz Yayıncılık.
• İpşiroğlu, Z. (1992). Tiyatroda yeni arayışlar. İstanbul: Düzlem Yayınları.
• Lehmann, H. T. (2006). Postdramatic theatre (Trans. K. Jürs-Munby). Routledge.
• Nutku, Ö. (1983). Dram sanatı. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi G. S. F. Yayınları.
• Nutku, Ö. (1997). Meddahlık ve meddah hikayeleri. Ankara: Atatük Kültür Merkezi B. Yayınları.
• Rancière, J. (2015). Özgürleşen seyirci (Çev. E. Burak Şaman). İstanbul: Metis Yayınları.
• Schechner, R. (2003). Performance Theory. London: Routledge.
• Wright, W. (1977). Sixguns and society: a structural study of the western. Berkeley: University of California Press.