MAHSA VAHDAT’S “MY VOICE IS MY HOME” DISCOURSE: MIGRATION AND GENDER AS FORMS OF MUSICAL RESISTANCE

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 4, 2847 - 2867

Fatma Nur Koç Türkoğlu , Fulya Soylu Bağçeci

https://doi.org/10.51576/ymd.1793552

Öz

This article aims to investigate themes related to gender and migration reflected in the musical productions of Iranian artist Mahsa Vahdat. In this regard, the research question was determined as follows: What are the themes based on gender and migration reflected in Mahsa Vahdat's musical productions? This study examined Mahsa Vahdat's compositions and recordings of poems inspired by Sufi literature, and conducted a comprehensive review of her musical productions. The artist, who approaches the traditional structure of Iranian music with a modern approach, explores social and individual issues in her works. Qualitative coding and thematic analysis were conducted to identify the challenges of being a female artist, the experience of migration, and spiritual themes related to the Sufi tradition, particularly emphasized in her lyrics. Personal interviews with Vahdat also supported the research process. Vahdat's art represents not only a musical expression but also a search for identity and freedom. The metaphorical and thematic use of the sacred meanings of being a woman in her works offers a unique perspective on Iranian culture and the artist's life experience. The resulting content extends from the relationship between women and identity conveyed through music to mythological elements, archetypal and cosmogonic emphasis blending gender based themes with Iranian mythology, from the creational wisdom of the female theme to the spirituality that leads to the source of existence, and from the belief in unity to the elements of nature.

Anahtar Kelimeler

Mahsa Vahdat , Migration and Music , Gender , Iranian Music , Sufi Music

MAHSA VAHDAT’IN “SESİM BENİM EVİM” SÖYLEMİ: MÜZİKAL DİRENİŞ OLARAK GÖÇ VE TOPLUMSAL CİNSİYET

Öz

Bu makalede İranlı sanatçı Mahsa Vahdat’ın müzikal üretimlerine yansıyan toplumsal cinsiyete ve göç olgusuna dayalı temaların araştırılması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda araştırma sorusu şu şekilde belirlenmiştir: Mahsa Vahdat’ın müzikal üretimlerine yansıyan toplumsal cinsiyete ve göç olgusuna dayalı temalar nelerdir? Çalışmada, Mahsa Vahdat’ın besteleri ile sufi literatürden esinlenerek müziğe aktardığı şiirlerin yer aldığı kayıtlar incelenmiş; bu bağlamda sanatçının müzikal üretimlerine yönelik kapsamlı bir tarama yapılmıştır. İran müziğinin geleneksel yapısını modern bir yaklaşımla ele alan sanatçının eserlerinde toplumsal ve bireysel meseleleri nasıl işlediği analiz edilmiştir. Şarkı sözlerinde özellikle vurgulanan kadın sanatçı olmanın güçlükleri, göç deneyimi ve sufi gelenekle bağlantılı manevi temalar nitel kodlama ve tematik analiz yapılarak belirlenmiştir. Aynı zamanda Vahdat ile kişisel görüşmeler yapılarak araştırma süreci desteklenmiştir. Vahdat’ın sanatı yalnızca bir müzikal ifade değil, aynı zamanda bir kimlik ve özgürlük arayışını temsil etmektedir. Kadın olmanın kutsal anlamlarının eserlerindeki metaforik ve tematik kullanımı, İran kültürüne ve sanatçının yaşam deneyimine dair özgün bir bakış açısı sunmaktadır. Sonuç olarak müzik kanalıyla aktarılan kadın ve kimlik ilişkisinden, mitolojik unsurlara, toplumsal cinsiyete dayalı konuların İran mitolojisi ile harmanlandığı arketipsel ve kozmogonik vurgulara, kadın temasının yaradılışsal bilgeliğinden varoluşun kaynağına götüren maneviyatına, vahdet inancından doğa unsurlarına uzanan bir içerik karşımıza çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mahsa Vahdat , Göç ve Müzik , Toplumsal Cinsiyet , İran Müziği , Sufi Müzik

Kaynakça

• Ak, B.U. (2021). Göç Kavramı ve Kuramları. Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Dergisi, 8(72), 1749–1758.
• Alkar, R. (2011). Müzik ve Toplumsal Cinsiyet: Farklı Kültürlerin Müzik Pratiklerinde Kadının Konumu. Karaburun Bilim Kongresi’nde sunulmuştur.
• Çak, Ş. E. (2018). Geleneksel İran Müziğinde Kullanılan Formlar, Çalgılar Ve Kültürel Etkileşim. Ahenk Müzikoloji Dergisi(3), 44-65.
• Çakmak, S. (2018). İran Müzik Kültüründe Kadın Müzisyenlerin Sosyolojik Durumuna Genel Bir Bakış. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 11(21), 115-131.
• Çınar, S., Karahasanoğlu, S. ve Şenel, S. (2008). Kadın Âşıkların Âşık Sanatı İçerisinde Toplumsal Rolleriyle Konumlanma Problemleri. İTÜ Dergisi / B: Sosyal Bilimler, 5(2), 45–56.
• During, J. (2023, June). The Persian tahrir as glottal technique and melismatic form. Space of Mugam 6th International Music Festival, Heydar Aliyev Foundation, Baku, Azerbaijan.
• Ekici, S. ve Tuncel, G. (2015). Göç ve İnsan. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 9-22.
• Firdevsi I-II. (1994). Şehname I-II. (Çev. N. Lugal). İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Kahraman, L. (2014). İranlı Kadınların Toplumsal ve Siyasal Profili. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 17(2), 71-120.
• Kazemi, F. (2004). Toplumsal Cinsiyet, İslam ve Politika (D. Özalp At, Çev.). Social Research, 67(2), 453–474. (Orijinal çalışma 2000 yılında yayımlanmıştır).
• Kirkegaard, A. (2017). Silencing artists: Reflections on music censorship in the case of Mahsa Vahdat. In A. Kirkegaard, H. Jarviluoma, J. S. Knudsen, ve J. Otterbeck , Researching music censorship. Newcastle upon Tyne, UK: Cambridge Scholars Publishing.
• Nettl, B. (2005). The study of ethnomusicology: Thirty-one issues and concepts. Chicago: The University of Illinois Press.
• Soylu Bağçeci, F. ve Levendoğlu Öner, O. (2018). Mevlevîlik Geleneğinde Müzik ve Kozmoloji İlişkisi. II. Uluslararası Türklerin Dünyası Sosyal Bilimler Sempozyumu, 71–76.
• Saraç, S. (2013). Toplumsal Cinsiyet ve Kadın. In G. Aras, U. Belek, Ş. E. Tuzlukaya, C. Ertung, L. Gültekin, G. Güneş, S. Saraç, F. Ü. Selçuk, Ç. Sever, A. Şimşek, ve P. Yıldırım, Toplumsal Cinsiyet ve Yansımaları. Ankara: Atılım Üniversitesi Yayınları.
• Vatandaş, C. (2007). Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Rollerinin Algılanışı. Sosyoloji Konferansları(35), 29–56.
• Yalçınkaya, Ş. (2008). Gazelde Kırılma Beyitleri: Beytü’l-Gazeller. Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 14(1), 149-162.
• Yıldırım, N. (2009). Zerdüşt ve Öğretisi. Doğu Araştırmaları(3), 5-24.