Hükümet Yapısında Genişleme: Bakan Yardımcılığı

Yıl 2016, Cilt: 23 Sayı: 2, 519 - 544, 25.08.2016

Muhittin Tataroğlu

https://doi.org/10.18657/yecbu.05724

Cited By: 3

Öz

Türkiye’de hükümet yapısı klasik başbakan ve birbirine eşit bakanlardan oluşan bakanlar kurulu görünümünde olmuştur. Yürütme organının etkinliği amacıyla farklı arayışlar ve denemeler söz konusu olsa da günümüze değin hükümet yapısında fazla değişiklik olmamıştır.Avrupa demokratik rejimleri incelendiğinde, hükümet ve kabine yapılarının tek düze ve yatay değil; kademeli bir görünüme ve farklı nitelikte birden çok bakanlık türüne sahip olduğu gözlenmektedir. Kıdemli bakan, kabine üyesi bakan, kabine dışı bakan, parlamenter sekreter, devlet sekreteri, kıdemsiz bakan gibi değişik yetki ve işlevlere sahip bakanlıklar demokratik yürütme organı içinde siyasi bir hiyerarşik yapıda karmaşık yönetim işini gerçekleştirmektedir.Türkiye’de 2011 tarih ve 643 sayılı KHK ile hükümet yapısında önemli değişikler gerçekleştirilmiş; devlet bakanlığı kaldırılmış, unvanlı ve unvansız başbakan yardımcılıkları ve bakan yardımcılığı gibi pozisyonlarla idari çeşitlilik sağlanmıştır. Yapılan düzenlemelerin amacı, hükümette etkinliği sağlamak, bakanlıkların çevreleriyle, kamuoyu, parlamento, diğer kamu ve sivil toplum kuruluşları parti teşkilatı ile ilişkilerini geliştirmek ve idari kapasiteyi arttırmak şeklinde açıklanmaktadır. Yürütme içinde yeni oluşturulan bakan yardımcılığı uygulamasını anlayabilmek amacıyla düzenlemeyle getirilen değişiklikleri diğer ülkelerle karşılaştırmalı ve tarihi boyutuyla incelemek yarar sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Bakan yardımcılığı, hükümet, yürütmede reform

Kaynakça

• Aksiyon Dergisi (2002) “ Bakan Yardımcılığı Sistemini Getirmemiz Lazım”, 30.12.2002
• Ali, Anwar Syed (2003) Karrierwege und Rekrutierungsmuster bei Regierungmitgliedern auf Bundesebene von 1949-2002, Martin Luther Universiteat, yayınlanmamış Doktora Tezi, http://sundoc.bibliothek.uni-halle.de/diss-online/03/04H114/t3.pdf
• Australia (2012) “Departments and Agencies”, http://australia.gov.au/directories/australian-government-directories/portfolios-departments-and-agencies#families-housing-community-services-and-indigenous-affairs (14.7.2012)
• Avusturya Anayasası (2102) http://www.adalet.gov.tr/duyurular/2011/eylul/anayasalar/ulkeana/pdf/04-AVUSTURYA%201-98.pdf (10.8.2102)
• Back, H. Vd (2009) “In Tranquil Waters: Swedish Cabinet Minister in the Postwar Era”, (Ed: Dowding, K. Ve Dumont, P.) The Selection of Ministers in Europe: Hiring and Firing. Abingdon, Routledge.
• Başbakanlık (2012) http://www.basbakanlik.gov.tr/Forms/pCabinet.aspx (2.8.2012)
• Belgenet (2012) http://www.belgenet.com/arsiv/anayasa/1876.html (12.7.2012)
• BMVİT (2012) Generalsekretaer Herbert Kasser, http://www.bmvit.gv.at/ministerium/generalsekretaer/index.html (23.7.2012)
• BMWJF (2012) Organigramm des Bundesministeriums für Wirtschaft, Familie und Jugend, http://www.bmwfj.gv.at/Ministerium/Organigramm/Documents/00_Organigramm_BMWFJ;%20Stand%20Aug.2012.pdf (5. 8. 2012)
• Bundeskanzleramt (2012) Staatssekretaer im Bundeskanzleramt, http://www.bundeskanzleramt.at/site/3338/default.aspx (12.7.2012)
• Bundeskazleramt (2012a)Bundesministerin Gabriele Heinisch-Hosek. http://www.bundeskanzleramt.at/site/5391/default.aspx (16.8.2012)
• Civilcervant (2012) “Working with Ministers”, http://www.civilservant.org.uk/c1.pdf, (7.8.2012)
• Cabinetoffice.gov.uk (2012) “The Cabinet Manual-Draft”, http://www.cabinetoffice.gov.uk/sites/default/files/resources/cabinet-draft-manual.pdf (10.8.2012)
• Dik, Esra (2013) “643 Sayılı KHK İle Düzenlenen Bakan Yardımcılığı ve Hiyerarşik Örgütlenme İçerisindeki Konumu” AÜSBF Dergisi, C:68, N:4: 121-145.
• DPB (1963) Hükümete Sunulan Yabancı Uzman Raporları (1949-1959 Yılları Arasında), DPB, Ankara
• Eryılmaz, Bilâl (1992) Tanzimat ve Yönetimde Modernleşme, İstanbul.
• Government.nl (2015) http://www.government.nl/ministries/fin (8.8.2015)
• GPS (1974)Gesetz über die Parlamentarischen Staatssekretare, http://www.gesetze-im-internet.de/bundesrecht/parlstg_1974/gesamt.pdf (5.8.2012)
• Gözler, Kemal ve Kaplan, Gürsel (2011) İdare Hukuku Dersleri, Ekin Yayınevi, Bursa.
• Günday, Metin (2011) İdare Hukuki, İmaj Yayınevi, Ankara.
• Güner, Engin (2000) Özallı Yıllarım, Babıali Kültür Yayınevi, İstanbul.
• Güner, Engin (2011) “Bakan Yardımcılığı Özal’ın Hayaliydi”, (21.9.2011)
• http://www.ihlassondakika.com/haber_Bakan-yardimciligi-Ozalin-hayaliydi_407973.html (1.8.2012)
• Hefty, julia (2005) Dİe parlamentarischen Staatssekretare im Bund Eine Entwicklungsgeschichte seit 1963, Droste Verlag, Düsseldorf.
• Hocaoğlu, Baran (2008) İkinci Meşrutiyet Dönemi Siyasal Yaşamında İktidar ve Muhalefet İlişkileri (1908-1913), DEÜ, SBE Yayınlanmamış YL Tezi.
• Justia (2012) http://Law. Justia.com/codes/us/2003/title7/chap55/sec2211)
• İnsel, Ahmet (2011) “Siyasi Komiser ya da başbakan komiseri”, Radikal Gazetesi, 18.10.2011.
• Kara, Bülent (2006) “Türkiye’de Personel Reformu Çalışmalarının Altyapısı: 1930-60 Yılları Arasında Yabancı Uzmanların Kamu Yönetimine İlişkin Hazırladıkları Raporlar”, C.Ü. SBE Dergisi, C:30/2: 149-162.
• Karasu, Koray (2004) Kamu Yönetimi Ülke İncelemeleri, Ankara Üniversitesi, KAYAUM Yayınları, Ankara
• Kayar, Nihat (2012) “Kamu Yönetiminde Yönetim Karmaşası ve Siyasallaşma: Bakan Yardımcıları”, http://www.yayed.org/uploads/yuklemeler/inceleme-bakanyardimcisi.pdf (4.8.2012)
• Kili, Suna ve Gözübüyük, Şeref (2006) Türk Anayasa Metinleri, İş Bankası yayınları, İstanbul.
• Laufer, Heinz (1969) Der Parlamentarische Staatssekretear, Beck, Münih.
• Martin, Shane (2010) “Monitoring Irish Government”, Dublin City University, http://webpages.dcu.ie/~martins/mig.pdf (8.8.2012)
• Milne, R.S. (1950) “The Junior Minister”, The Journal of Politics, Cambridge University Press, C:12/3: 437-449
• Minetur (2012) Organization Chart,
• http://www.minetur.gob.es/en-US/Organizacion/Organigrama/Paginas/default.aspx (17.6.012)
• MMZC (1909) MMZC, D:I, C:4, İS:I (2.8.2012)
• Neale, Thomas H. (2004)Presidential and Vice Presidential Succession: Overview and Current Legislation, Congressional Research Center, http://www.fas.org/sgp/crs/misc/RL31761.pdf (18.8.2012)
• NTV (2011) “8 Bakanlık Gitti, 6 Bakanlık Geldi”, http://www.ntvmsnbc.com/id/25221175/ (7.8.2012)
• Portugal.gov (2012)http://www.portugal.gov.pt/pt/o-governo/secretarios-de-estado.aspx (15.8.2012)
• Resmi Gazete (1984) Resmi Gazete: 26.10.1984 - 18557-Mükerrer
• Sabah (2011) “Erdoğan: Anayasa için uzlaşı arayacağız”, Sabah Gazetesi, 10.6.2011.
• Spanou, Calliope (2012) “Public Administration”, About Greece, http://video.minpress.gr/wwwminpress/aboutgreece/aboutgreece_public_administration.pdf (8.8.2012)
• Steurzahler.de (2012) “Parlamentarische Staatssekretaere- Zu viele und zu teur”, http://www.steurzahler.de/Parlamentarische-Staatssekretaere-zu-viele-und-zu-teure/8699c10194i1p525/index.html (4.8.2012)
• Tanin, 3 Kasım 1923,
• TBMMZC (1937) TBMM Zabıt Ceridesi,8.2.1937, D:V, C:1, İ:34, :108. http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d05/c016/tbmm05016034.pdf (2.8.2012)
• TBMMZC (1937a) TBMM Zabıt Ceridesi, 25.3.1937. D:V, C:1, İ:41: 248. http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d05/c016/tbmm05016041.pdf (12.8.2012)
• Theakston, K. (1999) “Junior Ministers in 1990’s”, Parliamentary Affairs, C:52: 231-245)
• Theakston K. (2010) “Smaller Government: What do Minister Do?”, http://www.publications.parliament.uk/pa/cm201011/cmselect/cmpubadm/memo/smallergov/min05.htm (9.8.2012)
• Thies, Michael F. (2001) “Keeing Tabes on Partners: The Logic of Delegation in Coalition Governments”, American Journal of Political Science, C.45/3: 580-598.
• TBMM Tutanak Dergisi (2011), B:19, O:1, 16.11.2011:519.
• Topaca, Mehmet (2014) Türk İdare Dergisi S:479: 305-331.
• Turan, Mustafa (1999). Cumhuriyet Döneminde İki Deneme: Siyasi Müsteşarlıklar ve Müstakil Grup. A.K.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi (C. I, S. 2), C. I, S. 2(27-42).
• Turani Mustafa, 1999 “Cumhuriyet Döneminde İki Deneme: Siyasi Müsteşarlıklar ve Müstakil Grup”, A.K.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, C. I, S. 2:27-42
• Tutum, Cahit (1990) Kamu Personel Sorunu”, AİD, TODAİE, C:23/3: 31-45.
• Türker, Muammer (2012) “Amerika Birleşik Devletleri Yönetim Sistemi”, Dünya’da Kamu Yönetimi, İçişleri Bakanlığı, AREM, http://www.arem.gov.tr/proje/yonetim/Dunyada_Kamu_yon/amerika.pdf (8.8.2012)
• Uçman, HAmit (2012) “Türk Kamu Yönetiminde Bürokrasi Siyaset İlişkileri Çerçevesinde Bir İnceleme: Siyasi Müsteşarlıktan Bakan Yardımcılığına”, Devlet Personel Başkanlığı, Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Uyanık, Halit (2012) “Bakan Yardımcılığı Statüsünün İdare Hukuku Açısından Değerlendirilmesi”, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, 101-114.
• Yenişafak (2011) Kabine Yapısını açıkladı işte yeni bakanlıklar, Yenişafak Gazetesi, 8.6.2011.
• Yong, B. Ve HAzell, R. (2011) Putting Goats Amongst the Wolves: Apointing Ministers from outside Parliament, University Vollage London, London.
• Yunanistan Anayasası (2012) http://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/f3c70a23-7696-49db-9148-f24dce6a27c8/001-156%20aggliko.pdf (6.8.2012)