Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

The Relationship between Agricultural Non-performing Credits and the Agricultural Producer Price Index: Evidence from Fourier Tests

Yıl 2025, Cilt: 32 Sayı: 2, 327 - 340, 23.06.2025
https://doi.org/10.18657/yonveek.1517029

Öz

This study empirically investigates the impact of changes in the agricultural PPI on the amount of non-performing agricultural credits in Türkiye. Using monthly data spanning the period from January 2010 to April 2024, this research applies several econometric methods that account for structural breaks, including the Fourier Augmented Dickey-Fuller (FADF) unit root test, the Fourier Autoregressive Distributive Lag (FADL) model, the Residual Augmented Least Squares (RALS-FADL) cointegration test, and the Fourier Toda-Yamamoto (FTY) causality test. The findings reveal that a 1% increase in the agricultural PPI reduces the amount of non-performing agricultural credits by approximately 0.62% in the long run, and the direction of the interaction is from the agricultural PPI to non-performing agricultural credits. Based on the findings, it is recommended that legal regulations be enacted to improve the incomes of agricultural enterprises, each agricultural credit application be meticulously scrutinized, and stakeholders actively cooperate and coordinate to maintain a mutually beneficial relationship between the Turkish agricultural and banking sectors.
Key Words: Agricultural Credit, Agricultural Producer Price Index, Fourier Tests, Time Series Analysis
JEL Classification: Q14, Q11

Kaynakça

  • Atah, U. I. (2019). Proposed Bay’ Al-Salam with Takaful and Value Chain Model for Financing Agriculture in Kano State, Nigeria [Doctoral Dissertation]. International Islamic University.
  • Banerjee, P., Arčabić, V. and Lee, H. (2017). Fourier ADL Cointegration Test to Approximate Smooth Breaks with New Evidence from Crude Oil Market. Economic Modelling, Vol. 67, 114-124. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2016.11.004
  • BDDK. (2024). Aylık Bankacılık Sektörü Verileri (Temel Gösterim)-Sektör. https://www.bddk.org.tr/BultenAylik, Erişim Tarihi: 05.07.2024.
  • Becker, R., Enders, W. and Lee, J. (2006). A Stationarity Test in the Presence of an Unknown Number of Smooth Breaks. Journal of Time Series Analysis, Vol. 27, No. 3, 381-409. https://doi.org/10.1111/j.1467-9892.2006.00478.x
  • Bloomberg HT. (2022). Ziraat Bankası’nda Tarım Kredilerine Yapılandırma Programı. https://www.bloomberght.com/ziraat-bankasi-nda-tarim-kredilerine-yapilandirma-programi-2298457, Erişim Tarihi: 05.07.2024.
  • Bruegel. (2018). EU Budget, Common Agricultural Policy and Regional Policy-En route to Reform?. http://bruegel.org/2018/02/eu-budget-common-agricultural-policy-and-regional-policy-en-route-to-reform/, Erişim Tarihi: 02.11.2024.
  • Council on Smallholder Agricultural Finance. (2022). Case Studies. https://csaf.org/case-studies/, Erişim Tarihi: 11.07.2024.
  • Demirağ, İ. ve Sağır, M. (2022). Türkiye’de Gıda Fiyatları Endeksi ile Tarım Ürünleri Üretici Fiyatları Endeksi Arasındaki İlişkinin Engle-Granger Yöntemi ile İncelenmesi. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies, Sayı 24, 98-105.
  • Demirağ, İ. ve Sağır, M. (2024). Gıda Fiyatları Neden Yükseliyor? Türkiye’de Üretici ve Döviz Kuru Etkisinin ARDL ile İncelemesi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, 33-46. https://doi.org/10.17065/huniibf.1288378
  • Ekong, C. N. and Onye, K. U. (2013). Matching Credit with Season: An Issue for Non Performing Agricultural Loans in Nigeria. https://ideas.repec.org/p/pra/mprapa/88306.html, Erişim Tarihi: 04.11.2024.
  • Enders, W. and Lee, J. (2012). The Flexible Fourier Form and Dickey-Fuller Type Unit Root Tests. Economics Letters, Vol. 117, No. 1, 196-199. https://doi.org/10.1016/j.econlet.2012.04.081
  • Eştürk, Ö. ve Albayrak, N. (2018). Tarım Ürünleri-Gıda Fiyat Artışları ve Enflasyon Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, Sayı 18, 147-158. https://doi.org/10.18092/ulikidince.353991
  • Günay, H. F. ve Tunçer, M. (2017). Türkiye'de Tarıma Yönelik Desteklerin Avrupa Birliği Perspektifinden Değerlendirilmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt 4, Sayı 8, 15-30.
  • Ijaz, A., Hafeez Siddiqui, S., Rasheed, R. and Shahid Nawaz, M. (2019). Factors Affecting Delay in Agricultural Loan Recovery among Small Scale Farmers in Sahiwal Region Pakistan. Journal of Management Sciences, Vol. 6, No. 2, 48-53. https://doi.org/10.20547/jms.2014.1906204
  • İmecemobil. (2022). Tarımsal Kredi Borcumu Geciktirirsem Ne olur? Tarım Ekonomisi. https://imecemobil.com.tr/tarim-ekonomisi/tarimsal-kredi-borcumu-geciktirirsem-ne-olur/, Erişim Tarihi: 05.07.2024.
  • Karabaş, S. (2024). Tarımsal Kredi Pazarında Kredi Kullanım Kapasitesinin Türkiye’de ve Dünyada Karşılaştırmalı Analizi. Eurasian Journal of Agricultural Economics, Cilt 4, Sayı 1, 44-56.
  • Keskin, Ö. (2024). Tarımsal Kredilerin ve Desteklerin Bitkisel Üretim Verimliliğine Etkilerinin Analizi: Kesirli-Frekanslı Fourier ARDL Sınır Testi. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 8, Sayı 1, 213-227. https://doi.org/10.33399/biibfad.1452129
  • Ketenci, S. T. and Acar, M. S. (2023). The Relationship Between Producer Price Index of Agricultural Products and the Exchange Rate: The Case of Turkey. In G. Gürçay and A. Manafidizaji, Balkan 7th International Conference on Social Sciences (pp. 49-62), Skopje, Academy Global Publishing House.
  • Kibet, B. G., Nyaoga, R. and Kingwara, R. (2020). Effect of Selected Factors on Non-performing Agricultural Loans in Commercial Banks in Kenya. International Journal of Finance and Banking Research, Vol. 6, No. 5, 90-95. https://doi.org/10.11648/j.ijfbr.20200605.11
  • Kredi Kayıt Bürosu. (2023). Tarımsal Görünüm Saha Araştırması 2023. https://www.kkb.com.tr/Resources/ContentFile/Tarimsal-gorunum-saha-arastirma-raporu2023.pdf, Erişim Tarihi: 05.07.2024.
  • Loginova, D. and Mann, S. (2022). Institutional Contributions to Agricultural Producer Price Stability. Agricultural and Food Economics, Vol. 10, No. 12, 1-22. https://doi.org/10.1186/s40100-022-00219-6
  • Muhović, A., Radivojević, N. and Ćurčić, N. (2019). Research of Factors of Non Performing Agricultural Loans by Primary Data Panels. Ekonomika Poljoprivrede, Vol. 66, No. 2, 569-578. https://doi.org/10.5937/ekopolj1902569m
  • Nazlıoğlu, Ş., Görmüş, N. A. and Soytaş, U. (2016). Oil Prices and Real Estate Investment Trusts (REITs): Gradual-Shift Causality and Volatility Transmission Analysis. Energy Economics, Vol. 60, 168-175. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2016.09.009
  • Nugroho, A. D., Ma’ruf, M. I., Nasir, M. A., Fekete-Farkas, M. and Lakner, Z. (2024). Impact of Global Trade Agreements on Agricultural Producer Prices in Asian Countries. Heliyon, Vol. 10, No. 2, 1-17. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2024.e24635
  • Oktavilia, S., Firmansyah, Sugiyanto, F. X., Prayogi, R. and Aprilian Hidayat, H. (2020). Non-Performing Loan in Fishery Sector, Indonesia. The 5th International Conference on Tropical and Coastal Region Eco Development, Vol. 530, No. 1, 1-5. https://doi.org/10.1088/1755-1315/530/1/012025
  • Özyücel, M., Öztürk, M. ve Altıntaş, N. (2022). Türkiye’de Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi, Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi ve Gıda Enflasyonu Arasındaki Nedensellik İlişkilerinin Analizi. içinde F. Tuna ve M. F. Buğan, Sosyal Bilimler Üzerine Araştırmalar : Ekonomi & Politika (ss. 41-58). Gaziantep: Özgür Yayınları.
  • Salmiah, Herawati and Khaliqi, M. (2019). The Impacts of Harvest on Price Index of Producer (Case study: Hamparan Perak Subdistrict, Deli Serdang Regency, Indonesia). International Conference on Agriculture, Environment, and Food Security, Vol. 260, No. 1, 1-5. https://doi.org/10.1088/1755-1315/260/1/012010
  • Tarım Orman Şurası. (2022). Tarımsal Destekleme Politikaları Grubu Çalışma Belgesi. https://cdniys.tarimorman.gov.tr/api/File/GetGaleriFile/330/DosyaGaleri/956/14%20Tarımsal%20Destekleme%20%20Politikaları%20Grubu%20%20Çalışma%20Belgesi.pdf, Erişim Tarihi: 03.11.2024.
  • TÜİK. (2024a). Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi, Nisan 2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Tarim-Urunleri-Uretici-Fiyat-Endeksi-Nisan-2024-53481, Erişim Tarihi: 05.07.2024.
  • TÜİK. (2024b). Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi, Mart 2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Tarimsal-Girdi-Fiyat-Endeksi-Mart-2024-53467, Erişim Tarihi: 10.07.2024.
  • TZOB. (2023). 2022 Yılı Değerlendirmesi ve 2023 Yılı Beklentileri. https://www.tzob.org.tr/basin-odasi/haberler/2022-yili-degerlendirmesi-ve-2023-yili-beklentileri, Erişim Tarihi: 05.07.2024.
  • Yılancı, V., Ulucak, R., Zhang, Y. and Andreoni, V. (2023). The Role of Affluence, Urbanization, and Human Capital for Sustainable Forest Management in China: Robust Findings from A New Method of Fourier Cointegration. Sustainable Development, Vol. 31, No. 2, 812-824. https://doi.org/10.1002/sd.2421
  • Yuyu, W. (2020). Research on the Influencing Factors of Non-Performing Loan Rate of Agricultural Commercial Bank based on Multiple Regression Model. Academic Journal of Business & Management, Vol. 2, No. 2, 44-52. https://doi.org/10.25236/AJBM.2020.020206

Takipteki Tarımsal Krediler ve Tarım ÜFE İlişkisi: Fourier Testlerden Kanıtlar

Yıl 2025, Cilt: 32 Sayı: 2, 327 - 340, 23.06.2025
https://doi.org/10.18657/yonveek.1517029

Öz

Bu çalışma, Türkiye’de tarım-ÜFE değerindeki değişimin takipteki tarımsal kredi miktarındaki değişime etkisini ampirik olarak araştırma girişimidir. Veri dönemi olarak 2010M1-2024M4 yıllarını kapsayan aylık verilerin kullanıldığı bu çalışmada her türlü yapısal değişimi dikkate alan Fourier Artırılmış Dickey-Fuller (FADF) birim kök, Fourier Otoregresif Gecikmesi Dağıtılmış (FADL), Hata Terimleriyle Genişletilmiş En Küçük Kareler (RALS-FADL) eşbütünleşme ve Fourier Toda-Yamamoto (FTY) nedensellik test yöntemleri uygulanmıştır. Bulgular, tarım-ÜFE değerindeki %1’lik yükselişin takipteki tarımsal kredilerin miktarını uzun dönemde yaklaşık %0,62 kadar düşürdüğünü ve etkileşimin yönünün tarım-ÜFE’den takipteki tarımsal kredilere doğru olduğunu ortaya koymaktadır. Bulgulara dayalı olarak, Türk tarım ve bankacılık sektörü arasındaki ilişkinin karşılıklı fayda sağlanan bir ilişki çerçevesinde sürebilmesi için tarım işletmelerinin gelirlerini iyileştirici yasal düzenlemeler yapılması, her bir tarımsal kredi talebinin titiz incelemeye tabi tutulması ve paydaşların iş birliği ve sıkı koordinasyon içinde rollerini aktif bir şekilde oynamaları önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Tarımsal Kredi, Tarım-Üretici Fiyat Endeksi, Fourier Testler, Zaman Serisi Analizi
JEL Sınıflandırması: Q14, Q11

Kaynakça

  • Atah, U. I. (2019). Proposed Bay’ Al-Salam with Takaful and Value Chain Model for Financing Agriculture in Kano State, Nigeria [Doctoral Dissertation]. International Islamic University.
  • Banerjee, P., Arčabić, V. and Lee, H. (2017). Fourier ADL Cointegration Test to Approximate Smooth Breaks with New Evidence from Crude Oil Market. Economic Modelling, Vol. 67, 114-124. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2016.11.004
  • BDDK. (2024). Aylık Bankacılık Sektörü Verileri (Temel Gösterim)-Sektör. https://www.bddk.org.tr/BultenAylik, Erişim Tarihi: 05.07.2024.
  • Becker, R., Enders, W. and Lee, J. (2006). A Stationarity Test in the Presence of an Unknown Number of Smooth Breaks. Journal of Time Series Analysis, Vol. 27, No. 3, 381-409. https://doi.org/10.1111/j.1467-9892.2006.00478.x
  • Bloomberg HT. (2022). Ziraat Bankası’nda Tarım Kredilerine Yapılandırma Programı. https://www.bloomberght.com/ziraat-bankasi-nda-tarim-kredilerine-yapilandirma-programi-2298457, Erişim Tarihi: 05.07.2024.
  • Bruegel. (2018). EU Budget, Common Agricultural Policy and Regional Policy-En route to Reform?. http://bruegel.org/2018/02/eu-budget-common-agricultural-policy-and-regional-policy-en-route-to-reform/, Erişim Tarihi: 02.11.2024.
  • Council on Smallholder Agricultural Finance. (2022). Case Studies. https://csaf.org/case-studies/, Erişim Tarihi: 11.07.2024.
  • Demirağ, İ. ve Sağır, M. (2022). Türkiye’de Gıda Fiyatları Endeksi ile Tarım Ürünleri Üretici Fiyatları Endeksi Arasındaki İlişkinin Engle-Granger Yöntemi ile İncelenmesi. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies, Sayı 24, 98-105.
  • Demirağ, İ. ve Sağır, M. (2024). Gıda Fiyatları Neden Yükseliyor? Türkiye’de Üretici ve Döviz Kuru Etkisinin ARDL ile İncelemesi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, 33-46. https://doi.org/10.17065/huniibf.1288378
  • Ekong, C. N. and Onye, K. U. (2013). Matching Credit with Season: An Issue for Non Performing Agricultural Loans in Nigeria. https://ideas.repec.org/p/pra/mprapa/88306.html, Erişim Tarihi: 04.11.2024.
  • Enders, W. and Lee, J. (2012). The Flexible Fourier Form and Dickey-Fuller Type Unit Root Tests. Economics Letters, Vol. 117, No. 1, 196-199. https://doi.org/10.1016/j.econlet.2012.04.081
  • Eştürk, Ö. ve Albayrak, N. (2018). Tarım Ürünleri-Gıda Fiyat Artışları ve Enflasyon Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, Sayı 18, 147-158. https://doi.org/10.18092/ulikidince.353991
  • Günay, H. F. ve Tunçer, M. (2017). Türkiye'de Tarıma Yönelik Desteklerin Avrupa Birliği Perspektifinden Değerlendirilmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt 4, Sayı 8, 15-30.
  • Ijaz, A., Hafeez Siddiqui, S., Rasheed, R. and Shahid Nawaz, M. (2019). Factors Affecting Delay in Agricultural Loan Recovery among Small Scale Farmers in Sahiwal Region Pakistan. Journal of Management Sciences, Vol. 6, No. 2, 48-53. https://doi.org/10.20547/jms.2014.1906204
  • İmecemobil. (2022). Tarımsal Kredi Borcumu Geciktirirsem Ne olur? Tarım Ekonomisi. https://imecemobil.com.tr/tarim-ekonomisi/tarimsal-kredi-borcumu-geciktirirsem-ne-olur/, Erişim Tarihi: 05.07.2024.
  • Karabaş, S. (2024). Tarımsal Kredi Pazarında Kredi Kullanım Kapasitesinin Türkiye’de ve Dünyada Karşılaştırmalı Analizi. Eurasian Journal of Agricultural Economics, Cilt 4, Sayı 1, 44-56.
  • Keskin, Ö. (2024). Tarımsal Kredilerin ve Desteklerin Bitkisel Üretim Verimliliğine Etkilerinin Analizi: Kesirli-Frekanslı Fourier ARDL Sınır Testi. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 8, Sayı 1, 213-227. https://doi.org/10.33399/biibfad.1452129
  • Ketenci, S. T. and Acar, M. S. (2023). The Relationship Between Producer Price Index of Agricultural Products and the Exchange Rate: The Case of Turkey. In G. Gürçay and A. Manafidizaji, Balkan 7th International Conference on Social Sciences (pp. 49-62), Skopje, Academy Global Publishing House.
  • Kibet, B. G., Nyaoga, R. and Kingwara, R. (2020). Effect of Selected Factors on Non-performing Agricultural Loans in Commercial Banks in Kenya. International Journal of Finance and Banking Research, Vol. 6, No. 5, 90-95. https://doi.org/10.11648/j.ijfbr.20200605.11
  • Kredi Kayıt Bürosu. (2023). Tarımsal Görünüm Saha Araştırması 2023. https://www.kkb.com.tr/Resources/ContentFile/Tarimsal-gorunum-saha-arastirma-raporu2023.pdf, Erişim Tarihi: 05.07.2024.
  • Loginova, D. and Mann, S. (2022). Institutional Contributions to Agricultural Producer Price Stability. Agricultural and Food Economics, Vol. 10, No. 12, 1-22. https://doi.org/10.1186/s40100-022-00219-6
  • Muhović, A., Radivojević, N. and Ćurčić, N. (2019). Research of Factors of Non Performing Agricultural Loans by Primary Data Panels. Ekonomika Poljoprivrede, Vol. 66, No. 2, 569-578. https://doi.org/10.5937/ekopolj1902569m
  • Nazlıoğlu, Ş., Görmüş, N. A. and Soytaş, U. (2016). Oil Prices and Real Estate Investment Trusts (REITs): Gradual-Shift Causality and Volatility Transmission Analysis. Energy Economics, Vol. 60, 168-175. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2016.09.009
  • Nugroho, A. D., Ma’ruf, M. I., Nasir, M. A., Fekete-Farkas, M. and Lakner, Z. (2024). Impact of Global Trade Agreements on Agricultural Producer Prices in Asian Countries. Heliyon, Vol. 10, No. 2, 1-17. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2024.e24635
  • Oktavilia, S., Firmansyah, Sugiyanto, F. X., Prayogi, R. and Aprilian Hidayat, H. (2020). Non-Performing Loan in Fishery Sector, Indonesia. The 5th International Conference on Tropical and Coastal Region Eco Development, Vol. 530, No. 1, 1-5. https://doi.org/10.1088/1755-1315/530/1/012025
  • Özyücel, M., Öztürk, M. ve Altıntaş, N. (2022). Türkiye’de Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi, Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi ve Gıda Enflasyonu Arasındaki Nedensellik İlişkilerinin Analizi. içinde F. Tuna ve M. F. Buğan, Sosyal Bilimler Üzerine Araştırmalar : Ekonomi & Politika (ss. 41-58). Gaziantep: Özgür Yayınları.
  • Salmiah, Herawati and Khaliqi, M. (2019). The Impacts of Harvest on Price Index of Producer (Case study: Hamparan Perak Subdistrict, Deli Serdang Regency, Indonesia). International Conference on Agriculture, Environment, and Food Security, Vol. 260, No. 1, 1-5. https://doi.org/10.1088/1755-1315/260/1/012010
  • Tarım Orman Şurası. (2022). Tarımsal Destekleme Politikaları Grubu Çalışma Belgesi. https://cdniys.tarimorman.gov.tr/api/File/GetGaleriFile/330/DosyaGaleri/956/14%20Tarımsal%20Destekleme%20%20Politikaları%20Grubu%20%20Çalışma%20Belgesi.pdf, Erişim Tarihi: 03.11.2024.
  • TÜİK. (2024a). Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi, Nisan 2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Tarim-Urunleri-Uretici-Fiyat-Endeksi-Nisan-2024-53481, Erişim Tarihi: 05.07.2024.
  • TÜİK. (2024b). Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi, Mart 2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Tarimsal-Girdi-Fiyat-Endeksi-Mart-2024-53467, Erişim Tarihi: 10.07.2024.
  • TZOB. (2023). 2022 Yılı Değerlendirmesi ve 2023 Yılı Beklentileri. https://www.tzob.org.tr/basin-odasi/haberler/2022-yili-degerlendirmesi-ve-2023-yili-beklentileri, Erişim Tarihi: 05.07.2024.
  • Yılancı, V., Ulucak, R., Zhang, Y. and Andreoni, V. (2023). The Role of Affluence, Urbanization, and Human Capital for Sustainable Forest Management in China: Robust Findings from A New Method of Fourier Cointegration. Sustainable Development, Vol. 31, No. 2, 812-824. https://doi.org/10.1002/sd.2421
  • Yuyu, W. (2020). Research on the Influencing Factors of Non-Performing Loan Rate of Agricultural Commercial Bank based on Multiple Regression Model. Academic Journal of Business & Management, Vol. 2, No. 2, 44-52. https://doi.org/10.25236/AJBM.2020.020206
Toplam 33 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Zaman Serileri Analizi, Mikro İktisat (Diğer), Bankacılık ve Sigortacılık (Diğer)
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Ömer Keskin 0000-0002-1939-2791

Yayımlanma Tarihi 23 Haziran 2025
Gönderilme Tarihi 16 Temmuz 2024
Kabul Tarihi 29 Mayıs 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 32 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Keskin, Ö. (2025). Takipteki Tarımsal Krediler ve Tarım ÜFE İlişkisi: Fourier Testlerden Kanıtlar. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 32(2), 327-340. https://doi.org/10.18657/yonveek.1517029