IMMANUEL KANT VE AHLAKIN TEMEL İLKESİ

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 2, 1439 - 1454, 15.10.2021

Oktay Uygun

Öz

Alman filozof Immanuel Kant’ın (1724-1804) görüşleri, kendisinden sonra ahlak ve hukuk üzerine yapılan bütün tartışmaları derinden etkilemiştir. Özellikle insanın saygınlığı ve özgürlüğü üzerine geliştirdiği fikirler, hala insan hakları ve adalet anlayışımızın temel sütunları olmaya devam ediyor. Kant’ın hukuk ve devlet hakkındaki görüşleri, bazı bakımlardan, doğal hukuk teorisi ile uyumludur. Ünlü düşünürün bu teoriye en büyük katkısı, her insan eylemi için geçerli bir ahlak ilkesi formüle etmesidir. Bu temel ahlak ilkesi hukuk kurallarına da yön vermektedir. Bu makalede, Kant’ın “kategorik buyruk” olarak nitelendirdiği ve üç farklı şekilde formüle ettiği temel ahlak ilkesi analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Araçsallaştırma Yasağı, Evrenselleştirme İlkesi, Kant, Kant, Kategorik Buyruk, Kişisel İradenin Özerkliği

IMMANUEL KANT AND THE FUNDAMENTAL PRINCIPLE OF MORALITY

Öz

The German philosopher Immanuel Kant (1724-1804) was one of the thinkers who greatly influenced the debates on morality and law after him. Especially the ideas he developed on human dignity and freedom are still the pillars of our understanding of human rights and justice. Kant's views on law and the state are in some respects compatible with natural law theory. The greatest contribution of the famous thinker to this theory is that he formulated a fundamental moral principle that applies to every human act. This moral principle also governs the law. In this article, the basic moral principle that Kant describes as "categorical imperative" and formulated in three different ways will be analyzed.

Anahtar Kelimeler

Categorical Imperative, Humanity Formula, Kant, Personal Autonomy, Universal Law Formula

Kaynakça

• Aral, Vecdi (2010) Hukuk Felsefesinin Temel Sorunları, XII Levha Yayınları, İstanbul
• Bergson, Henri (2016) Etik ve Politika Dersleri (Çev. B. G. Beşiktaşlıyan), Pinhan Yayıncılık, İstanbul
• Billington, Ray (1997) Felsefeyi Yaşamak: Ahlak Düşüncesine Giriş (Çev. A. Yılmaz), Ayrıntı Yayınları
• Feldman, Fred (2016) Etik Nedir? (Çev. F. B. Aydar), Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul
• Guyer, Paul (2014) Kant, Routledge, 2nd Edition
• Güriz, Adnan (2009) Hukuk Felsefesi, Siyasal Kitabevi, Ankara
• Habermas, Jürgen (2012) “The Concept of Human Dignity and the Realistic Utopia Human Rights”, Philosophical Dimensions of Human Rights (Ed. C. Corradetti), Springer, s. 63-79
• Hirş, Ernest (2001) Hukuk Felsefesi ve Hukuk Sosyolojisi Dersleri, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara
• Kant, Immanuel (2013) Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi (Çev. İ. Kuçuradi), Türkiye Felsefe Kurumu Yayını, Ankara
• Kant, Immanuel (2014) Pratik Aklın Eleştirisi (Çev. İ. Kuçuradi, Ü. Gökberk, F. Akatlı), Türkiye Felsefe Kurumu Yayını, Ankara
• Kelly, Eugene (2011) Material Ethics of Value: Max Scheler and Nicolai Hartmann, Springer
• Kuehn, Manfred (2011) Kant (Çev. B. O. Doğan), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
• Limbach, Jutta (2008) “Yüksek Yargıda İnsan Onuru İlkesi: Almanya’daki Hukuki Durum”, Demokrasinin Garantisi İnsan Onuru ve İnsan Hakları, Heinrich Böll Stiftung Derneği Yayını, İstanbul, s.66-71
• Macintyre, Alasdair (2019) Erdem Peşinde: Bir Ahlak Teorisi Çalışması (Çev. M. Özcan) Vakıfbank Kültür Yayınları, İstanbul
• Rawls, John (2021) Ahlak Felsefesi Üzerine Dersler (Çev. G. Metin) Nora Kitap, İstanbul
• Sandel, Michael J. (2017) Adalet: Yapılması Gereken Doğru Şey Nedir? (Çev. M. Kocaoğlu), Eksi Kitaplar
• Uygun, Oktay (2017) Hukuk Teorileri, On İki Levha Yayınları, İstanbul
• Wood, Allen W. (2020) Kant (Çev. A. Kovanlıkaya), Alfa Yayınları, İstanbul