FUNDAMENTAL PRINCIPLES ON THE USE OF THE RIGHT OF DEFENSE AND RIGHT TO LEGAL REMEDIES IN PRISONS

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: 1, 1 - 59, 27.03.2024

Bahattin Aras

Öz

As a requirement of the right to a fair trial, the right of defense is a
fundamental right that can be used in every action, decision or activity of the state of law. One of the places where the effective use of this right is important is the prisons. The detainee and convict have the right to defend themselves and to make a claim against the proceedings, decisions and activities of the prison, within the scope of the right to legal remedies. The right to petition within the scope of the right to legal remedies and the right of defense in the context of a fair trial should be used effectively in order to carry out legal control of the transactions between the state and the convict and the detainee. In particular, in order to prevent human rights violations in prisons, it is necessary to ensure that the convicts and detainees use their right of defense effectively, and the administration should respond in a timely manner to the demands expressed by using the right to petition within the scope of the right to legal remedies. Within the scope of the right of defense, it is the basic obligation of the state to take the necessary measures in order to be able to meet with a lawyer face-to-face, to communicate by phone, letter and other means of communication, to testify face-to-face in court, and to use the right to petition effectively within the scope of the right to legal remedies.

Anahtar Kelimeler

The Right Of Defense, The Right To Legal Remedies, The Right To Petition, Prison, Convict

CEZAEVLERİNDE SAVUNMA HAKKI VE HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN KULLANIMINA İLİŞKİN TEMEL ESASLAR

Öz

Devlet ile hükümlü ve tutuklu arasındaki işlemlerin hukuki denetimin
yapılabilmesi bakımından hak arama özgürlüğü kapsamında dilekçe hakkı ve adil yargılanma bağlamında ise savunma hakkının etkin kullandırılması
gerekmektedir. Özellikle cezaevlerinde insan hakları ihlallerinin yaşanmaması bakımından hükümlü ve tutuklunun savunma hakkını etkin kullanmasının sağlanması ve aynı şekilde hak arama özgürlüğe kapsamında dilekçe hakkını kullanarak dile getirdiği taleplerine idarenin zamanında karşılık vermesi gerekir. Savunma hakkı kapsamında kişinin avukatla yüz yüze görüşebilmesi, telefon, mektup ve diğer iletişim araçlarıyla haberleşebilmesi, yüz yüze mahkemede ifade verebilmesi ve hak arama özgürlüğü kapsamında dilekçe hakkını etkin kullanabilme noktasında gerekli tedbirleri alma devletin temel yükümlülüğüdür.

Anahtar Kelimeler

Savunma Hakkı, Hak Arama Özgürlüğü, Dilekçe Hakkı, Cezaevi, Hükümlü

Kaynakça

• Akıllıoğlu, Tekin, Yönetim Önünde Savunma Hakları, TODAİE Yayınları, Ankara, 1983.
• Aras, Bahattin; Güverçin, Sezgin, İnfaz Hukuku, Yetkin Yayıncılık, Ankara 2021.
• Arslan, Çetin; Kayançiçek, Murat, “Hükümlü Ve Tutuklunun Telefon İle Haberleşme Hakkı (İK.m. 66)”, 28/05/2022, https://www.cetinarslan.com.tr/wp-content/uploads/2022/05/Hukumlu-ve-Tutuklunun-Telefon-ile-Haberlesme-Hakki-IK-m.-66.pdf, (İET: 28/07/2023)
• Cengiz Apaydın, “Ceza Muhakemesinde Hak Arama, Dilekçe, Şikâyet ve İtiraz Hakları”, 23 Ekim 2021, https://www.hukukihaber.net/cezamuhakemesinde-hak-arama-dilekce-sikyet-ve-itiraz-haklarimakale, 9482.html, (İET:27/07/2023).
• Centel, Nur; Zafer, Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, 15. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul 2018.
• Çamak Yanpar, Sultan, “Hükümlünün Avukatla Görüşme Hakkı” , Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:16, Sayı:199–200, Yıl:2021, s. 797-819.
• Demirbaş, Timur, İnfaz Hukuku, 8. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021.
• E Korkut, Berivan; Demirbaş, Hilal Başak, Hapishanelerde İfade Özgürlüğü , CİSST Yayınları, İstanbul , 2019.
• Erdoğan, Aydın, “Savunma Hakkı”, Ankara Barosu Dergisi, Sayı:3, Yıl: 1984, s.406-420.
• Erkan, Doğan, “OHAL Hukukuna Dahi Uymayan Türkiye 2016-2018 OHAL’i Yahut Hukuk Devleti Taahhüdünün Sonu (OHAL’de İnadına Avukatlık)”, Ankara Barosu Dergisi, Sayı:4, Yıl:2018, s.375-433.
• Gökcen, Ahmet; Alşahin, Mehmet Emin; Çakır, Kerim; Balcı, Murat, Ceza Muhakemesi Hukuku, 7. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2023.
• Gölcüklü, Feyyaz, “İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasında Devletin ‘Olumlu’ (Pozitif) Yükümü”, APK Polis Dergisi, Sayı:37, s.2-5.
• Güner, Halil, “SEGBİS Sisteminin Cezaevi Uygulamasının Adil Yargılanma Hakkı Yönünden Değerlendirilmesi”, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt:9, Sayı:99, Yıl:2014, s.84-86.
• Güran, Sait, “Hak Arama Özgürlüğünün İki Boyutu”. Anayasa Yargısı Dergisi, Sayı:9, Yıl:1992, s.23-41.
• Hafızoğulları, Zeki, “Genel Çizgileri İle Savunma Hakkı,” ABD, Sayı:1, Yıl: 1994, s. 20-33.
• Hatipoğlu, Mehmet; Atalan, Yasin, ¨İdarenin Kendisine Yapılan Başvurulara Cevap Verme Yükümlülüğü¨, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 29, Sayı: 2, Yıl: 2021, s. 1343-1382.
• İnceoğlu, Sibel, Adil Yargılanma Hakkı, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi 4, Ankara, 2018.
• Kafes, Veli, “Marcello Viola v. İtalya Karar İncelemesi”, http://docplayer.biz.tr/3731340-Marcelloviola-v-italya-kararincelemesi. htm, (İET:25707/2023).
• Karadeniz, Ramazan Onur, “Türk Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru Kararlarında Tutuklu Ve Hükümlülerin Haberleşmesi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: XX, Sayı:1, Yıl: 2016, s. 425-446.
• Karakehya, Hakan, “Ceza Muhakemesinde Sanığın Meramını Anlatabilme Hakkının Unsurları”, CHKD, Cilt: 3, Sayı:2, Yıl:2015, s.199-225.
• Karakehya, Hakan; Tunçer, Asuman İnce, “İstinaf Yargılamasında Sanığın Sorgusunun Zorunlu Olup Olmadığı ve Bu İşlemde SEGBİS Kullanımı Üzerine Düşünceler”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:8, Sayı:2, Yıl:2017, s.99-136.
• Koca, Mahmut, Hazırlık Soruşturmasında Sanığın Savunma Hakkı, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Bölümü Doktora Tezi, İstanbul, 1998.
• Köküsarı, İsmail, “Hak Arama Özgürlüğü ve 2010 Anayasa Değişiklikleri”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:15, Sayı: 1, Yıl: 2011, s.163-208.
• Kurt, Hayrettin, “İdari Yaptırımlara Karşı Güvenceler”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: XVIII, Sayı:1, Yıl: 2014, s.131-178.
• Mızrak, Dilan, “Türkiye’de Adil Yargılanma Hakkı ve Hak İhlalleri” 04/03/2020, https://halagazeteciyiz.net/2020/03/04/turkiyede-adilyargilanma-hakki-ve-hak-ihlalleri/#post-4384-endnote-29,( İET:25/07/2023)
• Muratoğlu, Tahir, “Yargısal Faaliyetler Bağlamında Tesis Edilen Disiplin Yaptırımları ve Bu Yaptırımların Hukuka Uygunluğu”, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 30-31, Yıl: 2014, s.77-147.
• Osmanoğlu, Bilal; Parlak, Oğuzhan Emre, “Mahpusların Ailesi ve Yakınlarıyla Görüşme Hakkı”, YÜHFD, Cilt:XVIII, Sayı:1, Yıl: 2021, s.237-290.
• Özbek, Veli Özer, İnfaz Hukuku, 15. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022.
• Özmen, Metin, Türkiye’de Cezaevlerinin İdari Açıdan Denetimi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2007.
• Öztürk, Bahri; Tezcan, Durmuş; Erdem, M.Ruhan; Gezer, Özge Sırma; Kırıt, Yasemin F. Saygılar; Özaydın, Özdem; Akcan, Esra Alan; Tütüncü, Efser Erden; Villemin, Derya Altınok; Tok, Mehmet Can, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 12. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2018.
• Öztürk, Müberra, Hukuka Kesin Aykırılık Hali Olarak Savunma Hakkının Kısıtlanması, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2019.
• Sevük, Handan Yokuş, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Tutuklu Ve Hükümlülerin Dış Dünya ile İletişimi”, AÜEHFD, Cilt: VII, Sayı:3-4, Yıl:2003, s.335-384.
• Şen, Ersan, “Yeni Ceza İnfaz Yönetmeliğinde Düzenlenen Hükümlünün ve Tutuklunun Avukatı ile Görüşme Usulü, Anayasaya ve Kanuna Aykırıdır”, https://www.hukukihaber.net/yeni-ceza-infaz-yonetmeliginde-duzenlenenhukumlunun-ve-tutuklunun-avukati-ile-gorusme-usulu-anayasaya-vekanuna-aykiridir-makale,7619.html, (İET: 12/07/2023).
• Şen, Ersan; Serdar, Cem, “Sanığın SEGBİS ile Savunma Talebi”, 26.10.2021, https://sen.av.tr/tr/makale/sanigin-segbis-ile-savunma-talebi, (İET:25/07/2023).
• Tanrıver, Suha, “Hukuk Yargısı (Medenî Yargı) Bağlamında Adil Yargılanma Hakkı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 53, Yıl: 2004, s.191-215.
• Tok, Türker, “Ceza Muhakemesi Kanunundaki "İtiraz" İle İnfaz Hâkimliği Kanunundaki "İtiraz Ve Şikâyet" Arasındaki Farklar”, Terazi Hukuk Dergisi, Sayı:5, Yıl:2007, s.135-139.
• Türkiye Barolar Birliği İnsan Hakları Merkezi, Cezaevleri Raporu (2015-2016), Türkiye Barolar Birliği Yayınları: 336Ankara, 2017.
• Ünal, Şeref, “Cezaların İnfazı Sürecinde Tutuklu ve Hükümlülerin Dış Dünya İle Olan İlişkileri”, İnfaz Hukukunun Sorunları, Sempozyum 24/25 Kasım 2000, Ankara 2001.
• Ünver, Yener; Hakeri, Hakan, Ceza Muhakemesi Hukuku, Cilt. 3, Adalet Yayınevi, Ankara 2019.
• Yenisey, Feridun; Nuhoğlu, Ayşe, Ceza Muhakemesi Hukuku, 9. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021.
• Yerdelen, Erdal, “Ceza Muhakemesinde Videokonferans Yönteminin (SEGBİS) Kullanımı”, Bilişim Hukuku Dergisi, Sayı:2, Yıl:2019, s.271-287.
• Zafer, Hamide, “Savunma Hakkı ve Sınırları”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi. Cilt: 19, Sayı:2, Yıl:2013, s.507-540.