PROTECTION OF ANIMALS IN TURKISH AND GERMAN CRIMINAL LAW: EXAMINING THE VICTIMIZATION OF ANIMALS FROM THE PERSPECTIVE OF SPECIES JUSTICE
Yıl 2024,
Cilt: 21 Sayı: 2, 161 - 215, 29.09.2024
Büşra Uyar
,
Didem Durmaz
Öz
Green criminology is an approach that emerged with the growing awareness of environmental issues. This approach critically reexamines certain aspects of criminal law. Advocates of the green criminology perspective criticize the legal systems for their treatment of animals, challenging the legal status and the victim status of animals in crimes committed against them from a perspective of species justice. They argue that animals can be considered as victims of a crime. Although many legal systems have made various regulations to protect animals through criminal law norms, in offenses against animals, animals are not recognized as victims, and the legally protected value is either the human being or some human interests. This situation arises from the legal status of animals and their definition as “property” in the law.
Kaynakça
- Agnew, Robert. “The Causes of Animal Abuse: A Social-Psychological Analysis”. Theoretical Criminology 2, sy 2 (1998): 177-209.
- Aksoy Dursun, Sanem. Eşya Kavramı. İstanbul: On İki Levha, 2012.
- Arıkan, Engin. Hayvan Hakları İnsan Hukuku. Ekin Yayınevi, 2016.
- Artuk, Mehmet Emin, Ahmet Gökçen, Emin Alşahin, Kerim Çakır. Ceza Hukuku Özel Hükümler. İstanbul: Adalet, 2021.
- Artuk, Mehmet Emin. "Çevrenin Kasten Kirletilmesi Suçu (m. 181)." İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1, sy. 1 (2012): 37-48.
- Baş, Eylem. “Hayvanın Kötü Muamelelere Karşı Ceza Hukuku Vasıtasıyla Korunması Halinde Mağdurun Tespiti.” İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 12, sy. 1 (2021): 1-16.
- Beirne, Piers. “For a Nonspeciesist Criminology: Animal Abuse as an Object of Study”. Criminology 37, sy. 1 (1999): 117-148.
- Beirne, Piers. “Theriocide: Naming Animal Killing.” International Journal for Crime, Justice and Social Democracy 3, sy. 2 (2014): 49-66.
- Bentham, Jeremy. An Introduction to the Principles of Morals and Legislation, Volume II. London: Royal Exchange, 1823.
- Borrás, Susana. “New Transitions from Human Rights to the Environment to the Rights of Nature”. Transnational Environmental Law 5, sy. 1 (2016): 113-143.
- Brandt, Edmund. Studium der Umweltwissenschaften. Berlin: Springer, 2001.
- Brisman, Avi ve Nigel South. “Green Criminology and Environmental Crimes and Harms”. Sociology Compass 13, sy. 1 (2018): 1-12.
- Brisman, Avi ve Nigel South. “The Growth of a Field: A Short History of a ‘Green’ Criminology”. Routledge International Handbook of Green Criminology içinde, derleyen Brisman, Avi ve Nigel South, 39-51. Abingdon: Routledge, 2012.
- Brudermüller, Gerd vd. Bürgerliches Gesetzbuch mit Nebengesetzen. München: C.H.BECK, 2017.
- Buhl, Amelie C. “Animal Welfare Law in Motion? – Comment on the Latest Amendments to the Animal Welfare Act in Germany”, Global Journal of Animal Law 1 (2013): 1-7.
- Carlen, Pat ve Leandro Ayres Franca, ed. Alternative Criminologies. London; New York: Routledge, Taylor & Francis Group, 2018.
- Carter, Neil. The Politics of the Environment: Ideas, Activism, Policy. New York: Cambridge University Press, 2007.
- Cazaux, Geertrui. “Beauty and the Beast: Animal Abuse from a Non-Speciesist Criminological Perspective”. Crime, Law and Social Change, sy. 31 (1999): 105-125.
- Çebi, Sezgin Seymen. “Ekoloji, İdeoloji, Özneleşme ve Hukuk”. Doğu Batı Dergisi 24, sy. 95 (Ocak 2020): 11-44.
- Çelebi, Özgün. “Kişi ve Eşya Ayrımı Bağlamında Hayvanların Hukuki Statüsü.” İstanbul Hukuk Mecmuası 76, sy. 2 (2018): 559-622.
- Çoban, Aykut. “Çevreciliğin İdeolojik Unsurlarının Eklemlenmesi”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 57, sy. 3 (2002): 3-30.
- Çoban, Aykut. “Ekosoykırım: Ekokırımla Soykırımın İç İçe Geçmesi”. Sosyo Ekolojik Bir Toplum İçin Ne Yapmalı içinde, der. Hakan Yurdanur, 239-274. Ankara: İmge, 2024.
- Çoban, Aykut. Çevre Politikası: Ekolojik Sorunlar ve Kuram. Ankara: İmge Yayınevi, 2020.
- De Lucia, Vito. “Beyond Anthropocentrism and Ecocentrism: A Biopolitical Reading of Environmental Law”. Journal of Human Rights and the Environment 8, sy. 2 (2017): 181-202.
- Demirbaş, Timur. Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Seçkin, 2022.
- Dobson, Andrew. Ekolojizm. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi, 2016.
- Dönmez, Burcu. “Hayvanlara Yönelik İşlenen Suçlar”. Yaşar Üniversitesi E- Dergisi 8 (2013): 903-925.
- Dural, Mustafa ve Tufan Öğüz. Türk Özel Hukuku Cilt II: Kişiler Hukuku. Filiz Kitabevi, 2020.
- Elvan, Selen Ö. “Karlsruhe’den Hayvan Kesilmesi İçin Yeşil Işık”, (Çev: Kerem Öz), Rechtsbruke/Hukuk Köprüsü 6. Ankara: Seçkin, 2014.
- Erman, Hasan. Eşya Hukuku Dersleri. İstanbul: Der, 2011.
- Ertaş, Şeref. Eşya Hukuku. İzmir: Barış, 2016.
- Eryılmaz, Çağrı. “Yeşil Kriminoloji: Çevre Suçlarından Zarar Gören İnsanların, Diğer Canlıların ve Ekosistemlerin Sosyolojisi”. Sosyologca 22 (2021): 117-131.
- Eşitli, Ezgi Aygün. “Hukuka Aykırı Hayvan Deneyleri.” Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi 2, sy. 2 (2012): 16-24.
- Gacek, James ve Richard Jochelson. “Animals as Something More Than Mere Property: Interweaving Green Criminology and Law”. Social Sciences 9, sy. 7 (2020): 1-16.
- Hafızoğulları, Zeki ve Muharrem Özen. “Hırsızlık”. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 12, sy. 1-2 (2008): 773-796.
- Hakeri, Hakan. Ceza Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: Adalet, 2022.
- Halsey, Mark ve Rob White. “Crime, Ecophilosophy and Environmental Harm”. Theoretical Criminology 2, sy. 3 (1998): 345-371.
- Heghmanns, Michael. Strafrecht für alle Semester Besonderer Teil. Belin: Springer, 2009.
- Jarrell, Melissa L., Michael J. Lynch ve Paul B. Stretesky. “Green Criminology and Green Victimization”. The Routledge Handbook of International Crime and Justice Studies içinde, derleyen Bruce A. Arrigo ve Heather Y. Bersot, 423-444. New York: Routledge, 2014.
- Katıman, Esra. Uluslararası Hukuk Bireysel Başvuru Prosedürü İçinde Mağdur Statüsü. On İki Levha Yayınları, 2016.
- Katoğlu, Tuğrul. “Ceza Hukukunda Suçun Mağduru Kavramının Sınırları”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 61, sy.2 (2012): 657-693.
- Katoğlu, Tuğrul. “Yeni Türk Ceza Kanunu ve Çevreye Karşı Suçlar”. Mülkiye Dergisi 29, sy. 246 (2005): 133-157.
- Kayaer, Nebahat. “Atık ve Artıklarla Çevrenin Kasten Kirletilmesi Suçu (TCK m. 181/1)”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 21, sy. 1 (2019): 139-203.
- Kempers, Eva Bernet. “Animal Dignity and the Law: Potential, Problems and Possible Implications.” Liverpool Law Review 41, sy. 2 (2020): 173-199.
- Kılıçarslan, Seda Kara. “Yapay Zekanın Hukuki Statüsü ve Hukuki Kişiliği Üzerine Tartışmalar”. Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi 2, (2019): 363-389.
- Kotzé, Louis J. ve Duncan French. “The Anthropocentric Ontology of International Environmental Law and the Sustainable Development Goals: Towards an Ecocentric Rule of Law in the Anthropocene”. Global Journal of Comparative Law 7 (2018): 5-36.
- Köybaşı, Serkan. “Yeni Bir Anayasal Hak Öznesi Olarak Hayvan – II”. Anayasa Hukuku Dergisi 7, sy. 14 (2018): 357-422.
- Köybaşı, Serkan. “Yeni Bir Anayasal Hak Öznesi Olarak Hayvan I”. Anayasa Hukuku Dergisi 7, sy. 13 (2018): 103-156.
- Krstić, Novak. “Animal Protection From Killing and Abuse in the European and Serbian Criminal Law.” Law and Politics 10 (2012): 43–61.
- Laitos, Jan G. Ve Lauren Joseph Wolongevicz. “Why Environmental Laws Fail”. William & Mary Environmental Law and Policy Review 39, sy. 1 (2014-2015): 1-51.
- Lostal, Morina. “De-objectifying Animals.” Journal of International Criminal Justice 19, sy. 3 (2021): 583-610.
- Lucia, Vito de. “Beyond Anthropocentrism and Ecocentrism: A Biopolitical Reading of Environmental Law”. Journal of Human Rights and the Environment 8, sy.2 (2017): 181-202.
- Lundmark, Frida vd. “Intentions and Values in Animal Welfare Legislation and Standards”, Journal of Agricultural and Environmental Ethics 27 (2014): 991-1017.
- Lynch, Michael J. “Reflections on Green Criminology and Its Boundaries: Comparing Environmental and Criminal Victimization and Considering Crime from an Eco-City Perspective”, Routledge International Handbook of Green Criminology, ed. Nigel South ve Avi Brisman, 43-57. New York: Routledge, 2013.
- Lynch, Michael J. “The Greening of Criminology: A Perspective on the 1990s”. Critical Criminology 2, sy. 3 (1990): 3-12.
- Lynch, Michael J., Michael A. Long ve Paul B. Stretesky. Green Criminology and Green Theories of Justice: An Introduction to a Political Economic View of Eco-Justice. Cham: Springer International Publishing, 2019.
- Lynch, Michael J., Michael A. Long, Paul B. Stretesky ve Kimberly L. Barrett. “Environmental Justice and Green Criminology”. Green Criminology: Crime, Justice, and the Environment içinde, derleyen Michael J. Lynch, Michael A. Long, Paul B. Stretesky ve Kimberly L. Barrett, 189-206. University of California Press, 2017.
- Mol, Hanneke. “A Gift from the Tropics to the World: Power, Harm, and Palm Oil”. Emerging Issues in Green Criminology: Exploring Power, Justice and Harm içinde, derleyen Reece
- Walters, Diane Solomon Westerhuis ve Tanya Wyatt, 242-260. New York: Palgrave Macmillan, 2013.
- Mol, Hanneke. The Politics of Palm Oil Harm: A Green Criminological Perspective. Palgrave Macmillan, 2017.
- Nal, Sabahattin. “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Türkiye’de İşkence ve İnsanlık Dışı Muamele.” Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 15, sy. 2 (2007): 145-184.
- Nattrass, Kate M. “’…Und Die Tiere’ Constitutional Protection For Germany’s Animals.” Animal Law 10 (2004): 283-312.
- Nomer, Haluk Nami, Mehmet Serkan Ergüne, Eşya Hukuku. İstanbul: On İki Levha, 2020.
- Nurse, Angus. Animal Harm: Perspectives on Why People Harm and Kill Animals Routledge, 2016.
- O N’eill, John. Ecology, Policy and Politics. London: Routledge, 1993.
- Otacı, Cengiz. “Çevrenin Kasten Kirletilmesi ve Taksirle Kirletilmesi Suçuna (TCK 181, 182) İlişkin Yargıtay 4. Ceza Dairesi Kararlarında Belirlenen İlkeler”. Ankara Barosu Dergisi, sy. 1 (2015): 279-327.
- Önder, Ayhan. Ceza Hukuku Dersleri. İstanbul: Filiz, 1992.
- Özbek, Veli Özer, Koray Doğan, Pınar Bacaksız. Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler. Ankara: Seçkin, 2022.
- Özen, Mustafa. “Çevreye Karşı İşlenen Suçlar (TCK m. 181, 182)”. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 18, sy. 1 (2010): 9-43.
- Özgenç, İzzet. Türk Ceza Hukuku Mevzuatı Cilt 1 (Kanunlar). Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Ceza Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi. Ankara: Seçkin, 2019.
- Özlüer, Fevzi, Ilgın Özkaya Özlüer, Tolga Şirin ve Nazım-Sinan Odabaşı, ed. Bolivya Anayasası: Hukuk, Demokrasi, Özerklik. Ankara: Phoenix Yayınları, 2013.
- Pleshakov, Alexander M., Gennadiy S. Shkabin. “Animals As Crime Victims.” Revista Gênero e Interdisciplinaridade 1, sy. 1 (2020): 419-428.
- Redgwell, Catherine. “Life, the Universe and Everything: A Critique of Anthropocentric Rights”. Human Rights Approaches to Environemental Protection içinde, derleyen Alan E.
- Boyle ve Michael R. Anderson, 71-87. Oxford: Clarendon Press, 1996.
- Regan, Tom. Kafesler Boşalsın: Hayvan Haklarıyla Yüzleşmek. Çeviren Serpil Çağlayan. İstanbul: İletişim, 2007.
- Ritchie, Hannah. “Meat and Dairy Production”. Our World in Data, 25 Ağustos 2015. https://ourworldindata.org/meat-production (Erişim Tarihi 15 Aralık 2022).
- Schöndorf, Erich. “Das Gesetz zur Bekämpfung der Umweltkriminalität — Bodenverunreinigung als neuer Straftatbestand, Schwachstellen und Bewährung in der Praxis”, Bodenschutz und Umgang mit kontaminierten Böden içinde, derleyen Herbert Pfaff-Schley, 131-134. Berlin: Springer, 1996.
Singer, Peter. Hayvan Özgürleşmesi. Çeviren Hayrullah Doğan. İstanbul: Ayrıntı, 2005.
- Sirmen, Lale. Eşya Hukuku. Ankara: Yetkin, 2021.
- Skinnider, Eileen. “Victims of Environmental Crime – Mapping the Issues”. The International Centre for Criminal Law, Reform and Criminal Justice Policy, 2011.
- Smith, David. “’Cruelty of the Worst Kind’: Religious Slaughter, Xenophobie, and the German Greens.” Central European History 40, sy. 1 (2007): 89–115
- Sollund, Ragnhild. “Animal Abuse, Animal Rights and Species Justice”. American Society of Criminology, 69th Annual Meeting, Atlanta, 2013.
- South, Nigel. “Green Criminology, Environmental Crime Prevention and the Gaps between Law, Legitimacy and Justice”. Revija za kriminalistiko in kriminologijo 65, sy. 4 (2014): 373-381.
- Sumner, Leonard Wayne. “Animal Welfare and Animal Rights”. Journal of Medicine and Philosophy 13, sy. 2 (1988): 159-175.
- Sungurbey, İsmet. Hayvan Hakları-Bir İnsanlık Kitabı. İ. Ü. Basımevi ve Film Merkezi, 1992.
- Şirin, Tolga. “Suyun İnsan Hakkı Olarak Değeri”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 16, sy. 3-4 (2010): 85-168.
- Talas, Serdar. "Türk Ceza Kanunu'nda Çevrenin Kasten ve Taksirle Kirletilmesi Suçları.", Journal of Istanbul University Law Faculty 71, sy. 1 (2013): 1147-1157.
- Talas, Serdar. "Türk Ceza Kanunu'nda Çevrenin Kasten ve Taksirle Kirletilmesi Suçları.", Journal of Istanbul University Law Faculty 71, sy. 1 (2013): 1147-1157.
- Tezcan, Durmuş, Mustafa Ruhan Erdem, Murat Önok. Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku. Ankara: Seçkin, 2022.
- Tuhr, Andreas. Der Allgemeine Teil des Deutschen Bürgerlichen Rechts, Allgemeine Lehren und Personenrecht. Leipzig: Duncker & Humblot, 1919.
- Uyar, Büşra. İnsan Haklarına Ekolojik Yaklaşım Çerçevesinde İklim Mülteciliği. Ankara: Turhan Yayınevi, 2021.
- Ünver, Yener, Ayşe Nuhoğlu. Federal Almanya Çevre Ceza Hukuku. İstanbul: Beta, 1999.
- Üzülmez, İlhan, Mahmut Koca. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Seçkin, 2021.
- Verniers, Elien. “The Impact of Including Animals in the Constitution – Lessons Learned From the German Animal Welfare State Objective.” Global Journal of Animal Law 8 (2020): 1-24.
- Vink, Janneke. The Open Society and Its Animals (The Palgrave Macmillan Ethics Series). London: Palgrave Macmillan, 2020.
- White, Rob. “Critical Green Criminology”. Routledge Handbook of Critical Criminology içinde, ed. Walter S. DeKeseredy ve Molly Dragiewicz, 120-132. Londra: Routledge, 2018.
- White, Rob. “The Conceptual Contours of Green Criminology”. Emerging Issues in Green Criminology: Exploring Power, Justice and Harm içinde, derleyen Reece Walters, Diane Solomon Westerhuis ve Tanya Wyatt, 17-33. Palgrave Macmillan, 2013.
- White, Rob. Environmental Harm: An Eco-Justice Perspective. Bristol: Policy Press, 2013.
- Wieling, Hans Josef. Sachenrecht Band 1 Sachen, Besitz und Rechte an beweglichen Sachen (Enzyklopädie der Rechts- und Staatswissenschaft). Berlin: Springer, 2006.
- Yenisey, Feridun, Gottfried Glagemann. Alman Ceza Kanunu Strafgesetzbuch (StGB). İstanbul: Beta, 2015.
- Yılmaz Turgut, Nükhet. Çevre Politikası ve Hukuku. 3. Ankara: İmaj Yayınevi, 2017.
- Yiğit, Ali, Gökhan Aslım, Aşkın Yaşar. “Türkiye’de Festival Unsuru Olarak Hayvan: Etik ve Hayvanları Koruma Mevzuatı Açısından Bir Değerlendirme.” Türkiye Biyoetik Derneği 16 (2012): 85-92.
- Yurtcan, Erdener. Yargıtay Kararları Işığında Cinsel Suçlar. Ankara: Türkiye Barolar Birliği, 2018.
TÜRK VE ALMAN CEZA HUKUKUNDA HAYVANLARIN KORUNMASI: HAYVANLARIN MAĞDURLUK KONUMUNUN TÜR ADALETİ PERSPEKTİFİYLE İNCELENMESİ
Yıl 2024,
Cilt: 21 Sayı: 2, 161 - 215, 29.09.2024
Büşra Uyar
,
Didem Durmaz
Öz
Yeşil kriminoloji, çevresel problemlere yönelik farkındalığın gelişmesiyle ortaya çıkan ve ceza hukukunun özellikle de “zarar” ve “mağdur” anlayışını eleştirel bakışla yeniden ele alan bir yaklaşımdır. Bu kapsamda yeşil kriminoloji anlayışını savunanlar, hukuk sistemlerinde hayvanların hukuki statüsünü ve hayvanlara yönelik olarak işlenen suçlarda hayvanların mağdur statüsünü tür adaleti perspektifiyle eleştirmekte ve hayvanların da doğrudan suçun mağduru olarak ele alınabileceğini savunmaktadır. Nitekim günümüzde birçok hukuk sisteminin hayvanların ceza hukuku normları vasıtasıyla korunmasına yönelik çeşitli düzenlemeler yaptığı görülse de hayvanlara yönelik suç teşkil eden fiillerde hayvanlar mağdur olarak kabul edilmemekte, hukuken korunan değer insan veya insanın bazı menfaatleri olmaktadır. Bu durum hayvanların hukuki statüsünden ve onların hukukta bir “eşya” olarak tanımlanmasından kaynaklanmaktadır.
Kaynakça
- Agnew, Robert. “The Causes of Animal Abuse: A Social-Psychological Analysis”. Theoretical Criminology 2, sy 2 (1998): 177-209.
- Aksoy Dursun, Sanem. Eşya Kavramı. İstanbul: On İki Levha, 2012.
- Arıkan, Engin. Hayvan Hakları İnsan Hukuku. Ekin Yayınevi, 2016.
- Artuk, Mehmet Emin, Ahmet Gökçen, Emin Alşahin, Kerim Çakır. Ceza Hukuku Özel Hükümler. İstanbul: Adalet, 2021.
- Artuk, Mehmet Emin. "Çevrenin Kasten Kirletilmesi Suçu (m. 181)." İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1, sy. 1 (2012): 37-48.
- Baş, Eylem. “Hayvanın Kötü Muamelelere Karşı Ceza Hukuku Vasıtasıyla Korunması Halinde Mağdurun Tespiti.” İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 12, sy. 1 (2021): 1-16.
- Beirne, Piers. “For a Nonspeciesist Criminology: Animal Abuse as an Object of Study”. Criminology 37, sy. 1 (1999): 117-148.
- Beirne, Piers. “Theriocide: Naming Animal Killing.” International Journal for Crime, Justice and Social Democracy 3, sy. 2 (2014): 49-66.
- Bentham, Jeremy. An Introduction to the Principles of Morals and Legislation, Volume II. London: Royal Exchange, 1823.
- Borrás, Susana. “New Transitions from Human Rights to the Environment to the Rights of Nature”. Transnational Environmental Law 5, sy. 1 (2016): 113-143.
- Brandt, Edmund. Studium der Umweltwissenschaften. Berlin: Springer, 2001.
- Brisman, Avi ve Nigel South. “Green Criminology and Environmental Crimes and Harms”. Sociology Compass 13, sy. 1 (2018): 1-12.
- Brisman, Avi ve Nigel South. “The Growth of a Field: A Short History of a ‘Green’ Criminology”. Routledge International Handbook of Green Criminology içinde, derleyen Brisman, Avi ve Nigel South, 39-51. Abingdon: Routledge, 2012.
- Brudermüller, Gerd vd. Bürgerliches Gesetzbuch mit Nebengesetzen. München: C.H.BECK, 2017.
- Buhl, Amelie C. “Animal Welfare Law in Motion? – Comment on the Latest Amendments to the Animal Welfare Act in Germany”, Global Journal of Animal Law 1 (2013): 1-7.
- Carlen, Pat ve Leandro Ayres Franca, ed. Alternative Criminologies. London; New York: Routledge, Taylor & Francis Group, 2018.
- Carter, Neil. The Politics of the Environment: Ideas, Activism, Policy. New York: Cambridge University Press, 2007.
- Cazaux, Geertrui. “Beauty and the Beast: Animal Abuse from a Non-Speciesist Criminological Perspective”. Crime, Law and Social Change, sy. 31 (1999): 105-125.
- Çebi, Sezgin Seymen. “Ekoloji, İdeoloji, Özneleşme ve Hukuk”. Doğu Batı Dergisi 24, sy. 95 (Ocak 2020): 11-44.
- Çelebi, Özgün. “Kişi ve Eşya Ayrımı Bağlamında Hayvanların Hukuki Statüsü.” İstanbul Hukuk Mecmuası 76, sy. 2 (2018): 559-622.
- Çoban, Aykut. “Çevreciliğin İdeolojik Unsurlarının Eklemlenmesi”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 57, sy. 3 (2002): 3-30.
- Çoban, Aykut. “Ekosoykırım: Ekokırımla Soykırımın İç İçe Geçmesi”. Sosyo Ekolojik Bir Toplum İçin Ne Yapmalı içinde, der. Hakan Yurdanur, 239-274. Ankara: İmge, 2024.
- Çoban, Aykut. Çevre Politikası: Ekolojik Sorunlar ve Kuram. Ankara: İmge Yayınevi, 2020.
- De Lucia, Vito. “Beyond Anthropocentrism and Ecocentrism: A Biopolitical Reading of Environmental Law”. Journal of Human Rights and the Environment 8, sy. 2 (2017): 181-202.
- Demirbaş, Timur. Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Seçkin, 2022.
- Dobson, Andrew. Ekolojizm. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi, 2016.
- Dönmez, Burcu. “Hayvanlara Yönelik İşlenen Suçlar”. Yaşar Üniversitesi E- Dergisi 8 (2013): 903-925.
- Dural, Mustafa ve Tufan Öğüz. Türk Özel Hukuku Cilt II: Kişiler Hukuku. Filiz Kitabevi, 2020.
- Elvan, Selen Ö. “Karlsruhe’den Hayvan Kesilmesi İçin Yeşil Işık”, (Çev: Kerem Öz), Rechtsbruke/Hukuk Köprüsü 6. Ankara: Seçkin, 2014.
- Erman, Hasan. Eşya Hukuku Dersleri. İstanbul: Der, 2011.
- Ertaş, Şeref. Eşya Hukuku. İzmir: Barış, 2016.
- Eryılmaz, Çağrı. “Yeşil Kriminoloji: Çevre Suçlarından Zarar Gören İnsanların, Diğer Canlıların ve Ekosistemlerin Sosyolojisi”. Sosyologca 22 (2021): 117-131.
- Eşitli, Ezgi Aygün. “Hukuka Aykırı Hayvan Deneyleri.” Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi 2, sy. 2 (2012): 16-24.
- Gacek, James ve Richard Jochelson. “Animals as Something More Than Mere Property: Interweaving Green Criminology and Law”. Social Sciences 9, sy. 7 (2020): 1-16.
- Hafızoğulları, Zeki ve Muharrem Özen. “Hırsızlık”. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 12, sy. 1-2 (2008): 773-796.
- Hakeri, Hakan. Ceza Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: Adalet, 2022.
- Halsey, Mark ve Rob White. “Crime, Ecophilosophy and Environmental Harm”. Theoretical Criminology 2, sy. 3 (1998): 345-371.
- Heghmanns, Michael. Strafrecht für alle Semester Besonderer Teil. Belin: Springer, 2009.
- Jarrell, Melissa L., Michael J. Lynch ve Paul B. Stretesky. “Green Criminology and Green Victimization”. The Routledge Handbook of International Crime and Justice Studies içinde, derleyen Bruce A. Arrigo ve Heather Y. Bersot, 423-444. New York: Routledge, 2014.
- Katıman, Esra. Uluslararası Hukuk Bireysel Başvuru Prosedürü İçinde Mağdur Statüsü. On İki Levha Yayınları, 2016.
- Katoğlu, Tuğrul. “Ceza Hukukunda Suçun Mağduru Kavramının Sınırları”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 61, sy.2 (2012): 657-693.
- Katoğlu, Tuğrul. “Yeni Türk Ceza Kanunu ve Çevreye Karşı Suçlar”. Mülkiye Dergisi 29, sy. 246 (2005): 133-157.
- Kayaer, Nebahat. “Atık ve Artıklarla Çevrenin Kasten Kirletilmesi Suçu (TCK m. 181/1)”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 21, sy. 1 (2019): 139-203.
- Kempers, Eva Bernet. “Animal Dignity and the Law: Potential, Problems and Possible Implications.” Liverpool Law Review 41, sy. 2 (2020): 173-199.
- Kılıçarslan, Seda Kara. “Yapay Zekanın Hukuki Statüsü ve Hukuki Kişiliği Üzerine Tartışmalar”. Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi 2, (2019): 363-389.
- Kotzé, Louis J. ve Duncan French. “The Anthropocentric Ontology of International Environmental Law and the Sustainable Development Goals: Towards an Ecocentric Rule of Law in the Anthropocene”. Global Journal of Comparative Law 7 (2018): 5-36.
- Köybaşı, Serkan. “Yeni Bir Anayasal Hak Öznesi Olarak Hayvan – II”. Anayasa Hukuku Dergisi 7, sy. 14 (2018): 357-422.
- Köybaşı, Serkan. “Yeni Bir Anayasal Hak Öznesi Olarak Hayvan I”. Anayasa Hukuku Dergisi 7, sy. 13 (2018): 103-156.
- Krstić, Novak. “Animal Protection From Killing and Abuse in the European and Serbian Criminal Law.” Law and Politics 10 (2012): 43–61.
- Laitos, Jan G. Ve Lauren Joseph Wolongevicz. “Why Environmental Laws Fail”. William & Mary Environmental Law and Policy Review 39, sy. 1 (2014-2015): 1-51.
- Lostal, Morina. “De-objectifying Animals.” Journal of International Criminal Justice 19, sy. 3 (2021): 583-610.
- Lucia, Vito de. “Beyond Anthropocentrism and Ecocentrism: A Biopolitical Reading of Environmental Law”. Journal of Human Rights and the Environment 8, sy.2 (2017): 181-202.
- Lundmark, Frida vd. “Intentions and Values in Animal Welfare Legislation and Standards”, Journal of Agricultural and Environmental Ethics 27 (2014): 991-1017.
- Lynch, Michael J. “Reflections on Green Criminology and Its Boundaries: Comparing Environmental and Criminal Victimization and Considering Crime from an Eco-City Perspective”, Routledge International Handbook of Green Criminology, ed. Nigel South ve Avi Brisman, 43-57. New York: Routledge, 2013.
- Lynch, Michael J. “The Greening of Criminology: A Perspective on the 1990s”. Critical Criminology 2, sy. 3 (1990): 3-12.
- Lynch, Michael J., Michael A. Long ve Paul B. Stretesky. Green Criminology and Green Theories of Justice: An Introduction to a Political Economic View of Eco-Justice. Cham: Springer International Publishing, 2019.
- Lynch, Michael J., Michael A. Long, Paul B. Stretesky ve Kimberly L. Barrett. “Environmental Justice and Green Criminology”. Green Criminology: Crime, Justice, and the Environment içinde, derleyen Michael J. Lynch, Michael A. Long, Paul B. Stretesky ve Kimberly L. Barrett, 189-206. University of California Press, 2017.
- Mol, Hanneke. “A Gift from the Tropics to the World: Power, Harm, and Palm Oil”. Emerging Issues in Green Criminology: Exploring Power, Justice and Harm içinde, derleyen Reece
- Walters, Diane Solomon Westerhuis ve Tanya Wyatt, 242-260. New York: Palgrave Macmillan, 2013.
- Mol, Hanneke. The Politics of Palm Oil Harm: A Green Criminological Perspective. Palgrave Macmillan, 2017.
- Nal, Sabahattin. “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Türkiye’de İşkence ve İnsanlık Dışı Muamele.” Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 15, sy. 2 (2007): 145-184.
- Nattrass, Kate M. “’…Und Die Tiere’ Constitutional Protection For Germany’s Animals.” Animal Law 10 (2004): 283-312.
- Nomer, Haluk Nami, Mehmet Serkan Ergüne, Eşya Hukuku. İstanbul: On İki Levha, 2020.
- Nurse, Angus. Animal Harm: Perspectives on Why People Harm and Kill Animals Routledge, 2016.
- O N’eill, John. Ecology, Policy and Politics. London: Routledge, 1993.
- Otacı, Cengiz. “Çevrenin Kasten Kirletilmesi ve Taksirle Kirletilmesi Suçuna (TCK 181, 182) İlişkin Yargıtay 4. Ceza Dairesi Kararlarında Belirlenen İlkeler”. Ankara Barosu Dergisi, sy. 1 (2015): 279-327.
- Önder, Ayhan. Ceza Hukuku Dersleri. İstanbul: Filiz, 1992.
- Özbek, Veli Özer, Koray Doğan, Pınar Bacaksız. Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler. Ankara: Seçkin, 2022.
- Özen, Mustafa. “Çevreye Karşı İşlenen Suçlar (TCK m. 181, 182)”. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 18, sy. 1 (2010): 9-43.
- Özgenç, İzzet. Türk Ceza Hukuku Mevzuatı Cilt 1 (Kanunlar). Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Ceza Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi. Ankara: Seçkin, 2019.
- Özlüer, Fevzi, Ilgın Özkaya Özlüer, Tolga Şirin ve Nazım-Sinan Odabaşı, ed. Bolivya Anayasası: Hukuk, Demokrasi, Özerklik. Ankara: Phoenix Yayınları, 2013.
- Pleshakov, Alexander M., Gennadiy S. Shkabin. “Animals As Crime Victims.” Revista Gênero e Interdisciplinaridade 1, sy. 1 (2020): 419-428.
- Redgwell, Catherine. “Life, the Universe and Everything: A Critique of Anthropocentric Rights”. Human Rights Approaches to Environemental Protection içinde, derleyen Alan E.
- Boyle ve Michael R. Anderson, 71-87. Oxford: Clarendon Press, 1996.
- Regan, Tom. Kafesler Boşalsın: Hayvan Haklarıyla Yüzleşmek. Çeviren Serpil Çağlayan. İstanbul: İletişim, 2007.
- Ritchie, Hannah. “Meat and Dairy Production”. Our World in Data, 25 Ağustos 2015. https://ourworldindata.org/meat-production (Erişim Tarihi 15 Aralık 2022).
- Schöndorf, Erich. “Das Gesetz zur Bekämpfung der Umweltkriminalität — Bodenverunreinigung als neuer Straftatbestand, Schwachstellen und Bewährung in der Praxis”, Bodenschutz und Umgang mit kontaminierten Böden içinde, derleyen Herbert Pfaff-Schley, 131-134. Berlin: Springer, 1996.
Singer, Peter. Hayvan Özgürleşmesi. Çeviren Hayrullah Doğan. İstanbul: Ayrıntı, 2005.
- Sirmen, Lale. Eşya Hukuku. Ankara: Yetkin, 2021.
- Skinnider, Eileen. “Victims of Environmental Crime – Mapping the Issues”. The International Centre for Criminal Law, Reform and Criminal Justice Policy, 2011.
- Smith, David. “’Cruelty of the Worst Kind’: Religious Slaughter, Xenophobie, and the German Greens.” Central European History 40, sy. 1 (2007): 89–115
- Sollund, Ragnhild. “Animal Abuse, Animal Rights and Species Justice”. American Society of Criminology, 69th Annual Meeting, Atlanta, 2013.
- South, Nigel. “Green Criminology, Environmental Crime Prevention and the Gaps between Law, Legitimacy and Justice”. Revija za kriminalistiko in kriminologijo 65, sy. 4 (2014): 373-381.
- Sumner, Leonard Wayne. “Animal Welfare and Animal Rights”. Journal of Medicine and Philosophy 13, sy. 2 (1988): 159-175.
- Sungurbey, İsmet. Hayvan Hakları-Bir İnsanlık Kitabı. İ. Ü. Basımevi ve Film Merkezi, 1992.
- Şirin, Tolga. “Suyun İnsan Hakkı Olarak Değeri”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 16, sy. 3-4 (2010): 85-168.
- Talas, Serdar. "Türk Ceza Kanunu'nda Çevrenin Kasten ve Taksirle Kirletilmesi Suçları.", Journal of Istanbul University Law Faculty 71, sy. 1 (2013): 1147-1157.
- Talas, Serdar. "Türk Ceza Kanunu'nda Çevrenin Kasten ve Taksirle Kirletilmesi Suçları.", Journal of Istanbul University Law Faculty 71, sy. 1 (2013): 1147-1157.
- Tezcan, Durmuş, Mustafa Ruhan Erdem, Murat Önok. Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku. Ankara: Seçkin, 2022.
- Tuhr, Andreas. Der Allgemeine Teil des Deutschen Bürgerlichen Rechts, Allgemeine Lehren und Personenrecht. Leipzig: Duncker & Humblot, 1919.
- Uyar, Büşra. İnsan Haklarına Ekolojik Yaklaşım Çerçevesinde İklim Mülteciliği. Ankara: Turhan Yayınevi, 2021.
- Ünver, Yener, Ayşe Nuhoğlu. Federal Almanya Çevre Ceza Hukuku. İstanbul: Beta, 1999.
- Üzülmez, İlhan, Mahmut Koca. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Seçkin, 2021.
- Verniers, Elien. “The Impact of Including Animals in the Constitution – Lessons Learned From the German Animal Welfare State Objective.” Global Journal of Animal Law 8 (2020): 1-24.
- Vink, Janneke. The Open Society and Its Animals (The Palgrave Macmillan Ethics Series). London: Palgrave Macmillan, 2020.
- White, Rob. “Critical Green Criminology”. Routledge Handbook of Critical Criminology içinde, ed. Walter S. DeKeseredy ve Molly Dragiewicz, 120-132. Londra: Routledge, 2018.
- White, Rob. “The Conceptual Contours of Green Criminology”. Emerging Issues in Green Criminology: Exploring Power, Justice and Harm içinde, derleyen Reece Walters, Diane Solomon Westerhuis ve Tanya Wyatt, 17-33. Palgrave Macmillan, 2013.
- White, Rob. Environmental Harm: An Eco-Justice Perspective. Bristol: Policy Press, 2013.
- Wieling, Hans Josef. Sachenrecht Band 1 Sachen, Besitz und Rechte an beweglichen Sachen (Enzyklopädie der Rechts- und Staatswissenschaft). Berlin: Springer, 2006.
- Yenisey, Feridun, Gottfried Glagemann. Alman Ceza Kanunu Strafgesetzbuch (StGB). İstanbul: Beta, 2015.
- Yılmaz Turgut, Nükhet. Çevre Politikası ve Hukuku. 3. Ankara: İmaj Yayınevi, 2017.
- Yiğit, Ali, Gökhan Aslım, Aşkın Yaşar. “Türkiye’de Festival Unsuru Olarak Hayvan: Etik ve Hayvanları Koruma Mevzuatı Açısından Bir Değerlendirme.” Türkiye Biyoetik Derneği 16 (2012): 85-92.
- Yurtcan, Erdener. Yargıtay Kararları Işığında Cinsel Suçlar. Ankara: Türkiye Barolar Birliği, 2018.