Cumhuriyet Dönemi Türk Yükseköğretiminde Rektör Seçimi ve Atamaları

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 1, 34 - 44, 01.06.2011

Durmuş Günay Muharrem Kılıç

Öz

Cumhuriyet dönemi Türk Yükseköğretimi, ülkemizin olağanüstü siyasal koşullarında varlık bulan bir dizi tarihsel kırılmalar eşliğinde şekillenmiştir. Türk Yükseköğretimi, hem akademik ve hem de yönetsel anlamda kendi öz değerlerini ve geleneklerini üretebilme imkanına sahip olmamıştır. Otoriter ve vesayetçi algının hegemonyasına açık bir yükseköğretim alanının evrensel değerler üretecek bir kurumsal ve akademik kültür üretmesi imkansızdır. Bu çalışmada öncelikle, Darülfünun tecrübesinden başlayarak Cumhuriyet tarihinde Yükseköğretimin yönetiminin tayininde benimsenen usulleri tarihsel arkaplanda sunacağız. Daha sonra, 1982 Anayasası ile anayasal ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile yasal bir çerçeveye oturtulan rektör seçim ve ataması meselesine ilişkin tartışmalar çerçevesinde getirilen önerilere değinilecektir. Getirilen bu önerilerin kritiği eşliğinde meselenin çözümüne dair teorik bir çerçeve ortaya konulmaya çalışılacaktır. Yükseköğretimde tarihsel kırılmalara eşlik eden reform çabalarının olağandışı konjonktürel durumlardan dolayı sağlıklı bir fikri düzlemde gerçekleşmediği ortadadır. Bu yüzden yükseköğretim sistemimizin her türden asli ve arızi meselelerinin bu türden koşullanmışlıklardan bağımsız biçimde tartışma konusu yapılması anlamlıdır.

Anahtar Kelimeler

Rektör, rektör ataması, rektörseçimi, Türk Yükseköğretimi

Election and appointment of a Rector in the Republican era of Turkish Higher Education

Öz

The Republican era of Turkish Higher Education has been shaped under the extraordinary political conditions of country. Fort hat, Turkish higher education could not be able to produce its own core values in the sense of academical and administrative tradition. It is impossible for an higher educational area which is dominated with an authoritarian perception to produce an institutional and academical culture which will produce universal values. In this article we will firstly deal with the procedures for governance of higher education in the Republican Era with its historical background beginning from Darülfünun experience. Then, the 1982 Constitution with the constitutional and the Higher Education Act of 2547 placed a legal framework with the selection and appointment of the rector brought the issue within the framework of discussions on the proposals will be discussed. Into the solution of the issue with a critique of these proposals will be put forward a theoretical framework. Associated with historical breaks in higher education reform efforts because of the unusual cyclical conditions did not occur in a healthy intellectual level is obvious. Therefore, it is significantly important to discuss the essential and incidental issues of all types of higher education system independently from any conditioning.

Anahtar Kelimeler

Appointment of a rector, election of a rector, rector, Turkish Higher Education.

Kaynakça

• Ataünal, A. (1993). Cumhuriyet döneminde yükseköğretimdeki gelişmeler. Ankara: MEB Yükseköğretim Genel Müdürlüğü Yayını.
• Ayni, M. A. (2007). Darülfünun tarihi. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Curzon, L. B. (1968). English legal history. London: AMS Press.
• Doğramacı, İ. (2007). Türkiye’de ve dünyada yükseköğretim yönetimi. Ankara: Meteksan.
• Dölen, E. (2009). Türkiye üniversite tarihi - 1. Osmanlı döneminde Darülfünun, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Günay, D. (2008). Vakıf üniversitesi statüsü ile kalite güvencesi ve akre- ditasyon ilişkisi, E. Bircan (Ed.) Türkiye’nin 2023 Vizyonunda vakıf üniversiteleri (s. 264-275). Ankara: Atılım Üniversitesi Yayınları.
• Gürüz, K. (2008). Yirmibirinci yüzyılın başında Türk Milli Eğitim Sistemi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Hatipoğlu, T. (2010). Rektör seçimleri. Taraf Gazetesi, 01.07.2010.
• İhsanoğlu, E. (2010). Darülfünun: Osmanlı'da kültürel modernleşmenin odağı. Istanbul: IRCICA Yayınları.
• Küçükcan, T. ve Gür, B. S. (2009). Türkiye’de yükseköğretim: Karşılaştırmalı bir analiz. Ankara: SETA Yayınları.
• Mutlu, L. (2009). Devlet ve vakıf üniversiteleri rektör seçiminin önemi. İstanbul.
• OECD (2003). Changing patterns of governance in higher education. Chapter 3.
• Catto, R. ve Davie, G. (2008) İngiltere. Köse, A. ve Küçükcan, T. (Ed.) Avrupa Birliği Ülkelerinde din-devlet ilişkisi. İstanbul: İSAM Yayınları.
• Salmond, J. (1989). Salmond’s jurisprudence Lahore: Islamic Book Service.
• Tekeli, İ. (2003). Eğitim üzerine düşünmek. Ankara: TÜBA Yayınları.
• Tekeli, İ. (2010). Tarihsel bağlamı içinde Türkiye’de yükseköğretimin ve YÖK’ün tarihi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• YÖK (2007). Türkiye’nin yükseköğretim stratejisi. Ankara: YÖK.