Hemşirelik Lisans Eğitim Programının Bağlam, Girdi, Süreç ve Ürün (CIPP) Modeli Kullanılarak Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 74 - 86, 03.05.2021

Gülsüm Çonoğlu , Fatma Orgun

https://doi.org/10.2399/yod.19.019000

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı, bir hemşirelik fakültesi lisans eğitim programını Bağlam, Girdi, Süreç ve Ürün (CIPP) modeli kullanarak hemşirelik öğrencilerinin ve öğretim elemanlarının görüşleri doğrultusunda değerlendirmektir. Araştırma tanımlayıcı tipte bir çalışmadır ve bir hemşirelik fakültesinde öğrenim gören 448 öğrenci ve görev alan 82 öğretim elemanı ile Eylül 2017 - Temmuz 2018 tarihleri arasında yürütülmüştür. Veri toplamak amacıyla "Öğrenci ve Öğretim Elemanı Tanıtıcı Bilgi Formları" ve "Hemşirelik Lisans Eğitim Programı Değerlendirme Formu (HLEPDF)" kullanılmıştır. HLEPDF; Bağlam, Girdi, Süreç ve Ürün olmak üzere 4 alt boyut ve 50 maddeden oluşmaktadır. Elde edilen veriler, SPSS 20.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin analizinde frekans, yüzde, ortalama, standart sapma kullanılmıştır. Öğrencilerin eğitim programından memnuniyet düzeyi 4.47±2.09, öğretim elemanlarının ise 6.80±1.89 bulunmuştur. Öğrencilerin %42'si program çıktılarına ulaşılmadığını, öğretim elemanlarının %42.7'si program çıktılarına kısmen ulaşıldığını düşündüklerini belirtmişlerdir. HLEPDF'nin Bağlam, Girdi, Süreç ve Ürün alt boyutlarına ilişkin yanıtlarının dağılımı incelendiğinde; öğrencilerin madde puan ortalamalarının 2.27±1.15 ile 3.83±1.06 arasında, öğretim elemanlarının madde puan ortalamalarının ise 2.08±1.06 ile 4.06±.72 arasında olduğu saptanmıştır. HLEPDF'nin tüm alt boyutlarına göre öğrenciler hemşirelik lisans eğitim programının kısmen yeterli olduğunu, öğretim elemanları ise yeterli olduğunu düşünmektedirler. Sonuç olarak, mevcut lisans eğitim programının yeniden gözden geçirilmesi, program iyileştirme ve değerlendirme çalışmalarının sürekli ve sistematik yapılması ve hemşirelik eğitiminde program değerlendirme çalışmalarının artırılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

CIPP modeli, eğitim programı, eğitim programı değerlendirme, hemşirelik eğitimi

Teşekkür

Çalışmaya verdikleri destek için Doç. Dr. Ayşe Hilal Batı’ya, Dr. Öğr. Üyesi Nilay Özkütük’e ve Dr. Öğr. Üyesi Hale Sezer’e teşekkür ederiz.

Evaluation of the Undergraduate Nursing Curriculum by Using Context, Input, Process, and Product (CIPP) Model

Öz

The aim of this study is to evaluate the undergraduate curriculum of a nursing program in accordance with nursing students' and instructors' opinions by using the Context, Input, Process, and Product (CIPP) model. This is a descriptive study which was conducted between September 2017 and July 2018 with 448 students and 82 instructors of a faculty of nursing. The Student and Instructor Information Form and Nursing Undergraduate Curriculum Evaluation Form (NUCEF) were used in order to collect data. The NUCEF consists of 50 items under four sub-dimensions called the Context, Input, Process and Product. The obtained data were analyzed using the SPSS 20.0 program. The frequency, percentage, mean, and standard deviation tests were used in the data analysis. The level of satisfaction with the curriculum was found to be 4.47±2.09 for the students and 6.80±1.89 for the instructors. 42% of the students stated that they thought the program outcomes were not achieved, and 42.7% of the instructors stated they thought the program outcomes were partially achieved. When the distribution of responses of Context, Input, Process and Product sub-dimensions of the NUCEF was examined; the mean item score of the students was found to be between 2.27±1.15 and 3.83±1.06, and the mean item score of the instructors was found to be between 2.08±1.06 and 4.06±.72. Considering all the sub-dimensions of NUCEF, students think that nursing undergraduate curriculum is partially adequate, and instructors think that nursing undergraduate curriculum is adequate. To conclude, it is recommended that the current undergraduate curriculum be reviewed and regulated, continuous and systematic program evaluation and improvement studies be carried out, and program evaluation studies in nursing education be increased.

Anahtar Kelimeler

CIPP model, curriculum, curriculum evaluation, nursing education

Kaynakça

• Akdoğdu, E., & Uşun, S. (2017). Sınıf öğretmenliği lisans programının öğretmen adaylarının görüşleri doğrultusunda bağlam, girdi, süreç ve ürün (CIPP) modeli ile değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 16(2), 826–847.
• Akpur, U., Alcı, B., & Karataş, H. (2016). Evaluation of the curriculum of English preparatory classes at Yildiz Technical University using CIPP model. Educational Research and Reviews, 11(7), 466–473.
• Altmışdört, G., Işık, A., & Yamaç, A. (2011). Yeni bir “program değerlendirme modeli”ne göre bir yabancı dil programının değerlendirilmesi. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 21(1), 1–32.
• Altuğ Özsoy, S., & Gürgen Şimşek, H. (2018). Hemşirelik uygulamalarına yön veren uluslararası hemşirelik kuruluşlarının çevre sağlığı yaklaşımları. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 21(1), 51–59.
• Ardisson, M., Smallheer, B., Moore, G., & Christenbery, T. (2015). Meta-evaluation: Experiences in an accelerated graduate nurse education program. Journal of Professional Nursing, 31(6), 508–515.
• Arslan Yürümezoğlu, H. (2018, Ocak 12). Türkiye’de hemşire eğitimcilerin/ akademisyenlerin sorunları. Erişim adresi http://yok.gov.tr/documents/10279/38771823/Hemsirelik_Lisans_Egitimi_Calistayi_Sonuc_Raporu. pdf (20 Temmuz 2018).
• Ashghali-Farahani, M., Ghaffari, F., Hoseini-Esfidarjani, S. S., Hadian, Z., Qomi, R., & Dargahi, H. (2018). Neonatal intensive care nursing curriculum challenges based on context, input, process, and product evaluation model: A qualitative study. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research, 23(2), 111–118.
• Atasoy, I., & Sütütemiz, N. (2014). Bir grup hemşirelik son sınıf öğrencisinin hemşirelik eğitimi ile ilgili görüşleri. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 22(2), 94–104.
• Ay, F. (2007). Hemşirelik eğitiminde yeterliliğin sağlanması için yeni bir yaklaşım: Rehber hemşire (koçluk) sistemi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2(5), 52–65.
• Balcı Yangın, H., & Kırca, N. (2013). Antalya Sağlık Yüksekokulu hemşirelik öğrencilerinin memnuniyet düzeyleri ve etkileyen faktörler. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(1), 78–94.
• Batı, A. H. (2017). Program değerlendirmenin genel ilkeleri. Türkiye Klinikleri Tıp Eğitimi - Özel Konular, 2(1), 9–13.
• Batı, A. H., & Bümen, N. (2007). Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı doktora programı temel epidemiyoloji dersinin değerlendirilmesi. Tıp Eğitimi Dünyası, 25, 35–53.
• Boztepe, H., & Terzioğlu, F. (2013). Hemşirelik eğitiminde beceri değerlendirme. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 16(1), 57–64.
• Civci, H., & Şener, E. (2012). Hemşire adaylarının mesleki güdülenme düzeyleri ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 5(4), 142–149.
• Clark, T., Goodwin, M., Mariani, M., Marshall, M. J., & Moore, S. (1983). Curriculum evaluation: An application of Stufflebeam’s model in a baccalaureate school of nursing. Journal of Nursing Education, 22(2), 54–58.
• Demiralp, M., Ünver, V., Güvenç, G., Şengün, G., Üstünsöz, A., Akyüz, A… Hatipoğlu, S. (2014). Hemşirelikte Lisans Programını Değerlendirme Ölçeği (HLPDÖ): Geliştirilmesi, geçerliği, güvenirliği. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 11(2), 22–29.
• Demirel, Ö. (2015). Eğitimde program geliştirme kuramdan uygulamaya (24. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Denat, Y., & Tuğrul, E. (2012). Klinik beceri performanslarını değerlendirmede bir yöntem: Objektif yapılandırılmış klinik sınavlar. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 9(3), 53–59.
• Dinçer, B., & Saracaloğlu, A. S. (2017). 7. sınıf İngilizce öğretim programının Stufflebeam’in Bağlam-Girdi-Süreç-Ürün (CIPP) Modeline göre değerlendirilmesi. Qualitative Studies (NWSAQS), 12(2), 1–24.
• Duff, E. (2011). Relating the nursing paradigm to practice: A teaching strategy. International Journal of Nursing Education Scholarship, 8(1), Article 11.
• Duygulu, S., & Kubilay, G. (2008). Yönetici hemşirelerin ve birlikte çalıştıkları hemşirelerin liderliğe ilişkin değerlendirmeleri ve yönetici hemşirelerin sahip oldukları liderlik özellikleri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 15(1), 1–15.
• Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Eğitim Programı Paydaş Görüşleri Çalıştayı Sonuç Raporu (2016, Nisan 7). Erişim adresi http://www.hemsirelik.ege.edu.tr/d-1673/paydas.html (24 Temmuz 2018).
• Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi İç ve Dış Paydaş Görüşleri (2016, Nisan 7). Erişim adresi http://www.hemsirelik.ege.edu.tr/d-1673/paydas.html (24 Temmuz 2018).
• Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Ölçme ve Değerlendirme Laboratuvarı Alt Yapı Çalışması. Proje no: 14-HYO-001. Erişim adresi http://bap.ege.edu.tr/files/bap/bap_list.php?basyil=2014&fakid=9-0-0 (24 Temmuz 2018).
• Egelioğlu, N., Arslan, S., & Bakan, G. (2011). Hemşirelik öğrencilerinin memnuniyet durumlarının akademik başarıları üzerine etkisi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 13(1), 14–24.
• Elçin, M., & Odabaşı, O. (2016). Beceri eğitimi. İ. Sayek (Ed.), Tıp eğiticisi el kitabı (s. 79–193). Ankara: Güneş Tıp Kitabevi.
• Escallier, L. A., & Fullerton, J. T. (2012). An innovation in design of a school of nursing evaluation protocol. Nurse Educator, 37(5), 187–191.
• Flood, J. L., & Commendador, K. A. (2016). Undergraduate nursing students and cross-cultural care: A program evaluation. Nurse Education Today, 36, 190–194.
• Frankel, A. (2008). What leadership styles should senior nurses develop? Nursing Times, 104(35), 23–24.
• Gard, C. L., Flannigan, P. N., & Cluskey, M. (2004). Program evaluation: An ongoing systematic process. Nursing Education Perspectives, 25(4), 176–179.
• Goldie, J. (2006). AMEE Education Guide no. 29: Evaluating educational programmes. Medical Teacher, 28(3), 210–224.
• Gülpınar, M. A. (2008). Program değerlendirme yaklaşım ve yöntemleri. T. Dağlı (Ed.), TTB – UDEK Ulusal Yeterlik Kurulu III. Çalıştayı. Tıpta uzmanlık eğitiminde program geliştirme ve ölçme-değerlendirme çalıştay kitabı içinde (s. 92–102). İstanbul: Türk Tabipleri Birliği.
• Halcomb, K. A., Gregg, A. L., & Roberts, B. (2007). Implementing supportive strategies to retain nurse educators. Teaching and Learning in Nursing, 2(4), 133–137.
• Hatipoğlu, S., Şengün, G., Üstünsöz, A., & Akbayrak, N. (Ed.) (2012). Program değerlendirme: GATA Hemşirelik Yüksekokulu deneyimi. Yayın No: 2012-16. Ankara: GATA Basımevi.
• Hemşirelik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği (HEPDAK) (2018, Ocak 17). Özdeğerlendirme raporu hazırlama kılavuzu. Erişim adresi http://www.hepdak.org.tr/images/belgeler/b4__v4.pdf (4 Temmuz 2018).
• Hemşirelik Eğitimi ve Eğitim Programının Değerlendirilmesi Çalıştayı (2018, Mayıs 9). Erişim adresi http://www.ktu.edu.tr/dosyalar/sbfhemsirelik_ad4bb.pdf (9 Nisan 2019).
• Hemşirelik Lisans Eğitimi Çalıştayı Sonuç Raporu (2018, Ocak 12). Yükseköğretim Kurulu ve üniversiteler arasında çözümlenebilecek sorunlar. Erişim adresi http://yok.gov.tr/documents/10279/38771823/Hemsirelik_Lisans_Egitimi_Calistayi_Sonuc_Raporu.pdf (24 Temmuz 2018).
• Hemşirelik Ulusal Çekirdek Eğitim Programı (HUÇEP) (2014). Erişim adresi http://www.hemed.org.tr/images/stories/hucep-2014-pdf.pdf (22 Haziran 2018).
• Jasemi, M., Whitehead, B., Habibzadeh, H., Zabihi, R. E., & Rezaie, S. A. (2018). Challenges in the clinical education of the nursing profession in Iran: A qualitative study. Nurse Education Today, 67, 21–26.
• Karaöz, S. (2013). Hemşirelik eğitiminde klinik değerlendirmeye genel bakış: Güçlükler ve öneriler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 6(3), 149–158.
• Karataş, H., & Fer, S. (2009). Evaluation of English curriculum at Yıldız Technical University using CIPP model. Education and Science, 34(153), 47–60.
• Kavgaoğlu, D., & Alcı, B. (2016). Application of Context Input Process and Product model in curriculum evaluation: Case study of a call centre. Educational Research and Reviews, 11(17), 1659–1669.
• Kocabatmaz, H. (2011). Teknoloji ve tasarım öğretim programının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Kocaman, G., & Arslan Yürümezoğlu, H. (2015). Türkiye’de hemşirelik eğitiminin durum analizi: Sayılarla hemşirelik eğitimi (1996–2015). Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 5(3), 255–262.
• Korkmaz, A. Ç., & İpekçi, N. N. (2015). Hemşirelik eğitiminde güdülenme: Öğrencilerin içsel ve dışsal güdülenme kaynakları. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 2(3), 121–131.
• Köksal, L. G., & Yurttaş, A. (2015). Hemşirelik öğrencilerinin mesleki güdülenme düzeyleri. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(1), 10–15.
• Kurt, A., & Erdoğan, M. (2015). Program değerlendirme araştırmalarının içerik analizi ve eğilimleri; 2004–2013 yılları arası. Eğitim ve Bilim, 40(178), 199–224.
• Lee, M. B. (2005). Curriculum evaluation. In L. R. Uys, & N. S. Gwele (Eds.), Curriculum development in nursing process and innovation (pp. 98–111). London: Routledge Taylor & Francis Group.
• Lewallen, L. P. (2015). Practical strategies for nursing education program evaluation. Journal of Professional Nursing, 31(2), 133–140.
• Lippe, M., & Carter, P. (2018). Using the CIPP model to assess nursing education program quality and merit. Teaching and Learning in Nursing 2018, 13(1), 9–13.
• Mete, S., & Uysal, N. (2009). Hemşirelik mesleksel beceri eğitiminde bir model uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 2(3), 115–123.
• Norman, L., Buerhaus, P. I., Donelan, K., Mccloskey, B., & Dittus, R. (2005). Nursing students assess nursing education. Journal of Professional Nursing, 21(3), 150–158.
• Okumuş, H. (2018, Ocak 12). Hemşirelik lisans eğitimde güncel durum ve uluslararası iyi örnekler. Erişim adresi http://yok.gov.tr/documents/10279/38771823/Hemsirelik_Lisans_Egitimi_Calistayi_Sonuc_Raporu.pdf (20 Temmuz 2018).
• Öncü, S. (2014). Klinik beceri eğitiminin değerlendirilmesinde CIPP modeli örneği. Yayımlanmamış doktora tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Özaltaş Serçek, G., & Oral, B. (2016). Önlisans turizm eğitim programının CIPP modeline göre değerlendirilmesi. Journal of Tourism Theory and Research, 2(1), 1–25.
• Özaydın, B., Günbatar, M. S., Önal, N., & Çakır, H. (2012). Öğretmen yetiştirme programlarının sistemik ve sistematik değerlendirilmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 2(1), 54–71.
• Özdemir Özkan, N., Akın, S., & Durna, Z. (2015). Hemşirelik öğrencilerinin liderlik yönelimleri ve motivasyon düzeyleri. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 12(1), 51–61.
• Özkan, B. (2018, Ocak 12). Öğrencilerin eğitim süreçlerinde yaşadıkları sorunlar. Erişim adresi http://yok.gov.tr/documents/10279/38771823/Hemsirelik_Lisans_Egitimi_Calistayi_Sonuc_Raporu.pdf (20 Temmuz 2018).
• Sabancıoğulları, S., Doğan, S., Kelleci, M., & Avcı, D. (2012). Hemşirelik son sınıf öğrencilerinin internlik programına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 5(1), 16–22.
• Saksomboon, K., McMillan, M., & Cholowski, K. (2002). An evaluation of the baccalaureate-nursing program within the (MOPH), Thailand. Nurse Education Today, 22(8), 641–647.
• Schug, V. (2012). Curriculum evaluation using National League for Nursing Accrediting Commission Standards and Criteria. Nursing Education Perspectives, 33(5), 302–305.
• Sezer, H. (2014). Hemşirelik eğitiminde simülasyon yönteminin etkinliğinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Singh, M. D. (2004). Evaluation framework for nursing education programs: Application of the CIPP Model. International Journal of Nursing Education Scholarship, 1(1), Article 13.
• Stufflebeam, D. (2007, March 17). CIPP evaluation model checklist. Erişim adresi https://wmich.edu/sites/default/files/attachments/u350/2014/cippchecklist_mar07.pdf (25 Haziran 2018).
• Stufflebeam, D. L. (2000). The CIPP model for evaluation. In D. L. Stufflebeam, G. F. Madaus, & T. Kellaghan (Eds.), Evaluations models view points on educational and human services evaluation (2nd ed.) (pp. 279–317). Boston, MA: Kluwer Academic Publishers.
• Suhayda, R., & Miller, J. M. (2006). Optimizing evaluation of nursing education programs. Nurse Educator, 31(5), 200–206.
• Şahin, H. (2008). Program geliştirme sürecinin basamakları. T. Dağlı (Ed.), TTB – UDEK Ulusal Yeterlik Kurulu III. Çalıştayı. Tıpta uzmanlık eğitiminde program geliştirme ve ölçme-değerlendirme çalıştay kitabı içinde (s. 48–65). İstanbul: Türk Tabipleri Birliği.
• Şeker, H. (2016). Program değerlendirme. H. Şeker (Ed.), Eğitimde program geliştirme kavramlar ve yaklaşımlar (3. baskı) içinde (s. 183–218). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şentürk Erenel, A., Dal, Ü., Kutlutürkan, S., & Vural, G. (2008). Hemşirelik dördüncü sınıf öğrencilerinin ve hemşirelerin intörnlük uygulamasına ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 15(2), 16–25.
• Turan, S. (2017). Program değerlendirmede Bağlam, Girdi, Süreç, Ürün (Context, Input, Process, Product-CIPP) modeli. Türkiye Klinikleri Tıp Eğitimi, 2(1), 21–26.
• Turan, S., & Akalın, A. A. (2016). Program değerlendirme modelleri. İ. Sayek (Ed.), Tıp eğiticisi el kitabı içinde (s. 241–252). Ankara: Güneş Tıp Kitabevi.
• Ulusoy, H., Arslan, Ç., Öztürk, N., & Bekar, M. (2010). Hemşirelik öğrencilerinin eğitimleriyle ilgili memnuniyet düzeylerinin saptanması. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 3(2), 15–24.
• Uys, L. R. (2005). An overview of the process of curriculum development. In L. R. Uys, & N. S. Gwele (Eds.), Curriculum development in nursing process and innovation (pp. 20–29). London: Routledge Taylor & Francis Group.
• Watson, J. E., & Herbener, D. (1990). Programme evaluation in nursing education: The state of the art. Joumal of Advanced Nursing, 15, 316–323.
• Yükseköğretim Kurulu (2018). Öğretim üyesi yetiştirme programına ilişkin usul ve esaslar. Erişim adresi https://oyp.yok.gov.tr/usul-ve-esaslar (16 Nisan 2019).