Covid-19 Sonrası Dönemde İşletme Bölümlerinin Dijital Çağ'a Yönelik Hazır Bulunuşluğu: Türkiye Örneği

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 123 - 138, 03.05.2021

Sahure Gonca Telli , Samet Aydın

https://doi.org/10.2399/yod.20.009000

Cited By: 2

Öz

Covid-19 pandemisi, dünya genelinde insan sağlığına karşı oluşturduğu tehdit bir yana sağlık sistemlerinin çöküşü endişesiyle hükümetler tarafından insan hareketliliğini ve sosyal yaşamı kısıtlayacak önlemler alınması nedeniyle tüm ülkelerin ekonomileri üzerinde yıkıcı etkilerde bulunmaktadır. Bu dönemde iş ilişkilerinde, çalışma biçiminde, tüketim davranışlarında meydana gelen köklü değişiklikler işletmeleri farklı yönetim stratejileri arayışına itmiştir. Meydana gelen değişikliklerin pek çok yönde kalıcı izler bırakacağı düşüncesinden hareketle "yeni normal" olarak tanımlanan pandemi sonrası dönemin gerektirdiği dijital dönüşüm ile işletmelerin bütün fonksiyonlarının dijitalleşmesi beklenmektedir. Üniversitelerdeki İşletme Bölümleri ve işletmecilik eğitimi, öğrencilerinin bu yeni döneme hazır olmaları, mezun olduktan sonra bu dönüşümün bir parçası ve hatta öncüleri olmaları konusunda önemli rol üstlenmektedir. Bu dönemde geleceğin yönetici adaylarının yetiştirildiği İşletme Bölümlerinin öğretim programlarının da yeniden ele alınması ve dijital topluma uyum sürecinde yeni gelişen sistemlere uygun hale dönüştürülmesi gerekmektedir. Buradan hareketle bu çalışmanın temel amacı Türkiye'de geleneksel olarak İktisadi ve İdari Bilimler Fakülteleri altında yer alan İşletme Bölümlerinin ders planlarında dijitalleşmeye yönelik derslerin ne derece yer aldığının tespit edilmesidir. Araştırma kapsamında Türkiye'de 2020 yılında mevcut olan bütün üniversitelerin faal durumda olan İşletme Bölümlerinin öğretim programları web sayfaları üzerinden taranmış, tüm zorunlu ve seçmeli ders havuzları incelenmiş ve dijitalleşme ile ilgili derslere ilişkin bir betimsel araştırma gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçları, dijital dönüşüme ilişkin derslerin Türkiye'deki İşletme Bölümü programlarında yer almaya başladığını ancak henüz yaygın şekilde kabul görmediğini göstermektedir. Covid-19 ardılı kalıcı etkiler bağlamında değerlendirildiğinde bu çalışma işletmecilik eğitiminin geleceğine dair oluşturacağı farkındalık ile literatüre katkı yapacaktır.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, dijital dönüşüm, işletmecilik eğitimi

The Readiness of Business Administration Departments for the Digital Age in the Post-Covid-19 Period: The Case of Turkey

Öz

Apart from the threat it poses for human health all over the world, Covid-19 pandemic has had a devastating effect on the economies of all countries due to the measures taken by governments to restrict human mobility and social life driven by the concerns that health systems would collapse. In this period, radical changes in business relations, working style, and consumer behaviors have forced businesses to seek different management strategies. Based on the idea that the changes that occur will leave permanent marks in many ways, it is expected that all functions of businesses will be digitalized due to the digital transformation required by the post-pandemic period defined as the "new normal". Business Administration departments and business education at universities play an important role in making students ready for this new era, and in making them become a part and even pioneers of this transformation after graduation. Accordingly, the curricula of the Business Departments where future manager candidates are trained should be revised and converted into new systems, in the process of adaptation to the digital society. Thus, the main purpose of this study is to determine the extent the courses are included for digitalization in the Business Administration departments' curricula which are traditionally a subdivision of the Faculty of Economics and Administrative Sciences. The curricula, and the core and elective courses of all Business Administration departments in Turkish universities that were active in 2020 were reviewed, and a descriptive research was conducted on the courses regarding their digitalization through the departmental websites. It was found out that although inclusion of digital transformation courses has begun in the Business Administration programs in Turkey, this inclusion has not been widespread. This study will contribute to the literature with the awareness it creates regarding the future of business education by taking into account the permanent effects of Covid-19.

Anahtar Kelimeler

Business administration education, Covid-19, digital transformation

Kaynakça

• 41 Sayılı KHK (1982). Yükseköğretim Kurumlan Teşkilâtı Hakkında Kanun Hükmünde Kararname. Resmi Gazete. Erişim adresi https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/17760.pdf (8 Haziran 2020).
• 2809 Sayılı Kanun (1983). Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanunu. Resmi Gazete. Erişim adresi https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2809.pdf (10 Haziran 2020).
• Aksoylu, E. (2020). Paranın dijital dönüşümü: Bitcoin üzerine bir inceleme. G. Telli & S. Aydın (Eds.), Dijital dönüşüm içinde (s. 399–427). İstanbul: Kapital Medya.
• Anadolu Üniversitesi (2020). Açıköğretim sistemi. Erişim adresi https://www.anadolu.edu.tr/acikogretim/acikogretim-sistemi/acikogretim-sistemi-1 (1 Haziran 2020).
• Aysan, M. A. (2005). İşletme yönetimi eğitimindeki son gelişmeler. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 26, 51–60.
• Bajada, C., & Trayler, R. (2013). Interdisciplinary business education: Curriculum through collaboration. Education + Training, 55(4/5), 385–402.
• Benligiray, S., & Tez, H. Ö. (2011). Üniversitelerin işletme eğitimi veren bölümleri öğrencilerine genel işletmecilik değerlerini kazandırmayı amaçlıyorlar mı? Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 13, 49–70.
• Boston Consulting Group (2020). Embracing Industry 4.0 and rediscovering growth. Erişim adresi https://www.bcg.com/capabilities/operations/embracing-industry-4.0-rediscovering-growth.aspx (5 Haziran 2020).
• Crittenden, V., & Crittenden, W. (2015). Digital and social media marketing in business education: Implications for the marketing curriculum. Journal of Marketing Education, 37(2), 71–75.
• Düzakın, E., & Yılmaz, Ö. (2009). İşletme mezunlarının iş hayatındaki yeri ve işletme eğitimi: 1000 büyük sanayi kuruluşunun işletme mezunlarından beklentileri üzerine araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 149–164.
• Elia, V., Gnoni, M. G., & Lanzilotto, A. (2016). Evaluating the application of augmented reality devices in manufacturing from a process point of view: An AHP based model. Expert Systems with Applications, 63, 187–197.
• Esenkova, E. (2018). İstanbul Yüksek İktisat ve Ticaret Okulunun tarihçesi. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, 15, 232–239.
• Ete, M. (1937). İşletme ekonomisi ilmi. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 3, 51–69.
• Gartner Inc. (2018). Digitalization. Erişim adresi https://www.gartner.com/it-glossary/digitalization (3 Haziran 2020).
• Gill, A., & Lashine, S. (2003). Business education: A strategic market-oriented focus. International Journal of Educational Management, 17(5), 188–194.
• Goethals, G. R., Sorenson, G., & Burns. J. M. (2004). Leadership in the digital age. Erişim tarihi https://pdfs.semanticscholar.org/166f/ c20321a8432cae85f02f8c87f849adcf3628.pdf (28 Mayıs 2020).
• Goworek, H., & Molthan-Hill, P. (2013). Embedding CSR within the undergraduate business curriculum: The development of a sustainable organisation module. In J. Ahmad & D. Crowther (Eds.), Education and corporate social responsibility international perspectives (pp. 57–76). D. Crowther (Series Ed.), Developments in corporate governance and responsibility (Vol. 4). Bingley: Emerald Group Publishing.
• Gupta, B., Goul, M., & Dinter, B. (2015). Business intelligence and big data in higher education: Status of a multi-year model curriculum development effort for business school undergraduates, MS graduates, and MBAs. Communications of the Association for Information Systems, 36, 449–476.
• Güvemli, O. (2018). Türkiye’de işletme eğitiminin tarihçesi ile ilgili bir görüş. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, 14, 238–241.
• Hawawini, G. (2005). The future of business schools. Journal of Management Development, 24(9), 770–782.
• İ.Ü. İşletme Fakültesi Yönetmeliği (1968). İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Lisans Öğretim ve İmtihan Yönetmeliği. Resmi Gazete. Erişim adresi https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/13004.pdf (4 Haziran 2020).
• İrge, N. T. (2020). Dijital dönüşümde liderlik: E-liderlik ve dijital liderlik. G. Telli & S. Aydın (Eds.), Dijital dönüşüm içinde (s. 123–160). İstanbul: Kapital Medya.
• Jurse, M., & Mulej, M. (2011). The complexities of business school alignment with the emerging globalisation of business education. Kybernetes, 40(9/10), 1440–1458.
• Kızılyalçın, D. A. (2020). Türkiye’deki üniversitelerde bulunan işletme bölümleri ders programlarının uluslararası muhasebe eğitim standardı UMES-2 bağlamında incelenmesi ve uyumlaştırılması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 85, 129–152.
• Kotb, A., Roberts, C., & Stoner, G. (2013). E-business in accounting education in the UK and Ireland: Influences on inclusion in the curriculum. The International Journal of Management Education, 11(3), 150–162.
• Krishnamurthy, S. (2020). The future of business education: A commentary in the shadow of the Covid-19 pandemic. Journal of Business Research, 117, 1–5.
• Kurt, M. (2016). Bir disiplin olarak işletmecilik tarihi: Doğuşu, gelişimi, Türkiye’de potansiyeli ve zorlukları üzerine. Turkish Journal of Management, 1(1), 41–57.
• Luecke, R. (2009). Değişimi ve geçiş dönemini yönetmek (Ü. Şensoy, Çev.). İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Marmara Üniversitesi (2015, 15 Eylül). Tarihçe. Erişim adresi https://www.marmara.edu.tr/universite/genel/tarihce (5 Haziran 2020).
• Marzo, M., Pedraja, M., & Rivera, P. (2009). Curricular profile of university graduates versus business demands: Is there a fit or mismatch in Spain? Education and Training, 51(1), 56–69.
• McCormack, M. H. (1991). Harvard İşletmecilik Okulunda neler öğretilmez? Yönetim uğraşı (M. Özbey, Çev.). İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• McKinsey Digital (2019). Five moves to make during a digital transformation. Erişim adresi https://www.mckinsey.com/business-functions/mckinsey-digital/our-insights/five-moves-to-make-during-a-digital-transformation# (2 Haziran 2020).
• Milliyet (1974, Şubat 4). Abdi İpekçi ile her hafta bir sohbet: “Sevk ve idarecilik eğitimi”. Konuk: Mustafa Aysan. Aktaran: Muhammet Negiz. Erişim adresi https://mnergiz.blogspot.com/2019/01/abdi-ipekci-ile-her-hafta-bir-sohbet-sevk-ve-idarecilik-egitimi-konuk-mustafa-aysan.html (3 Haziran 2020).
• Mohamed, E. (2009). Optimizing business education: A strategic response to global challenges. Education, Business and Society: Contemporary Middle Eastern Issues, 2, 299–311.
• Negiz, M. (2020). Türkiye'de işletmecilik okulları: Tarihsel gelişim süreci ışığında bir gelecek perspektifi. Erişim adresi https://issuu.com/muhammet.negiz/docs/t_rkiye_de_i__letmecilik_okullar_-tarihsel_geli_im_ (4 Haziran 2020).
• Noorda, S. (2011). Future business schools. Journal of Management Development, 30(5), 519–525.
• Özkul, A. S. (2012). 19. yüzyıl Türk yükseköğretiminde işletme eğitimi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(16), 223–241.
• Pazarcık, Y. (2016). Türkiye’de işletme yüksek lisans eğitiminde ilk adım: İşletme İdaresi Kurslarına ilişkin bir sözlü tarih çalışması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 45, 9–25.
• PwC (2016). Industry 4.0: Building the digital enterprise. Erişim adresi https://www.pwc.com/gx/en/industries/industries-4.0/landing-page/industry-4.0-building-your-digital-enterprise-april-2016.pdf (20 Mayıs 2020).
• Reis, J. C. G., Amorim, M., Melao, N., Cohen, Y., & Rodrigues, M. (2020). Digitalization: A literature review and research agenda. In Z. Anisic, B. Lalic, & D. Gracanin (Eds.), Proceedings on 25th International Joint Conference on Industrial Engineering and Operations Management – IJCIEOM. The next generation of production and service systems (pp. 443–456). P. Davim (Series Ed.), Lecture notes on multidisciplinary ındustrial engineering. Cham: Springer.
• Rutherford, M. A., Parks, L., Cavazos, D. E., & White, C. D. (2012). Business ethics as a required course: Investigating the factors impacting the decision to require ethics in the undergraduate business core curriculum. Academy of Management Learning and Education, 11(2), 174–186.
• Sargut, A. S. (2009). Türkiye’de işletme yönetimi eğitiminin kurumsal çerçevesi: Çeşitlilikten eşbiçimliliğe. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 51–63.
• Sarıgül, H. (2020). Uluslararası ticaret ve uluslararası işletmecilik bölümleri lisans ders programlarının karşılaştırılması: Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri üniversiteleri. Yükseköğretim Dergisi, 10(2), 205–218.
• Sayar, N. (2018). İktisadi ve ticari ilimlerle meşgul yüksek tahsil müesseseleri. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, 15, 247–256.
• Scholte, J. A. (2005). Globalization: A critical introduction. London: Palgrave Macmillan.
• Seethamraju, R. (2010). Business process management – a missing link in business education. Business Process Management Journal, 18(3), 532–547.
• Seyrek, İ. H. (2010). İşletme bölümü öğrencilerinin bilgi teknolojilerine yönelik tutumları ve yeterlik düzeyleri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 387–406.
• Sharp, M. R., & Brumberger, E. R. (2013). Business communication curricula today: Revisiting the top 50 undergraduate business schools. Business Communication Quarterly, 76(1), 5–27.
• Smith, S. M. (2020). Determining sample size how to ensure you get the correct sample size. Erişim adresi https://success.qualtrics.com/rs/qualtrics/images/Determining-Sample-Size.pdf (20 Mayıs 2020).
• Telli Yamamoto, G. (2013). E-Ticaret kavramlar gelişim ve uygulamalar. İstanbul: Kriter Yayınları.
• Telli Yamamoto, G. (2018a). Kamuda dijital dönüşüm ve düşündürdükleri. G. Telli Yamamoto & M. Ö. Kalaç (Eds.), Kamuda dijital dönüşüm içinde (s. 1–12). İstanbul: Kriter Basım Yayın Dağıtım.
• Telli Yamamoto, G. (2018b). Türkiye’de yükseköğretim sistemi üzerine düşünceler. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 1(3), 132–138.
• Telli Yamamoto, G. (2020). Girişimci yenilikçi üniversite. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 3(1), 44–48.
• Telli, G. (2020a, 9 Nisan). Büyük veri, koronavirüs ve pazarlama [Video]. Erişim adresi https://www.youtube.com/watch?v=Rfd1yO6Eb9o&t=62s) (15 Mayıs 2020).
• Telli, G. (2020b). Sunuş. G. Telli & S. Aydın (Eds.), Dijital dönüşüm içinde (s. 25–28). İstanbul: Kapital Medya.
• Top, K . (2012). İşletme eğitimi için üniversite-sanayi işbirliğine dayalı bir öneri. Öneri Dergisi, 9(36), 9–13.
• TÜBİTAK (2017). Blokzincir teknolojileri. Erişim adresi https://blokzincir.tubitak.gov.tr/blok-zincir.html (15 Mayıs 2020).
• TÜSİAD (2017). Dijital dönüşüm ve toplum: Türkiye ve Avrupa. Erişim adresi https://abxltusiad.wordpress.com/2017/07/28/dijital-donusum-ve-toplum-turkiye-ve-avrupa/ (16 Mayıs 2020).
• Uca, M., & Menteş, S. (2008). İşletme bölümü ögrencilerinin bölüm gereksinimlerinin kano modeli ile sınıflandırılması: Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi uygulaması. İşletme Fakültesi Dergisi, 9(1), 73–91.
• Üsdiken, B. (2003). Türkiye’de iş yapmanın ve işletmenin akademikleştirilmesi, 1930–1950. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 58(1), 120–147.
• Üsdiken, B. (2009). Bir örgütsel alanın yeniden şekillenişi: Türkiye’de iş hayatına yönelik yüksek öğretimde değişim, 1955–1975. ODTÜ Gelişme Dergisi, 35, 1–40.
• Üsdiken, B., & Çetin, D. (1999). Türkiye’de akademik dünyanın yönetme işine yaklaşımında 1950’li yıllarla birlikte ne değişti? Amme İdaresi Dergisi, 32(4), 47–65.
• Üsdiken, B., & Erçek, M. (2009). Türkiye’de iş dünyası için ilk “İşletme” dergisi: İşletme-İşletme Ekonomisi ve Organizasyon Mecmuası. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 9(1), 53–90.
• Varela, O. E. (2020). Teaching core soft skills into business curriculum: Can we teach longitudinally? Journal of Education for Business, 95(3), 180–192.
• Waghid, Z. (2019). Examining the business education curricula in South Africa: Towards integrating social entrepreneurship. Education + Training, 61(7/8), 940–962.
• Walker, K., & Black, E. (2000). Reengineering the undergraduate business core curriculum: Aligning business schools with business for improved performance. Business Process Management Journal, 6(3), 194–213.
• Weber, J. W., & Englehart, S. W. (2011). Enhancing business education through integrated curriculum delivery. Journal of Management Development, 30(6), 558–568.
• Xiao, J. (2019) Digital transformation in higher education: Critiquing the five-year development plans (2016–2020) of 75 Chinese universities. Distance Education, 40(4), 515–533.
• Yelkikalan, Y., & Pazarcık, Y. (2005). İşletme eğitiminde global perspektif: ÇOMÜ Biga İ.İ.B.F. örneği. Selçuk Üniversitesi Karaman İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5(2), 1–20.
• Yüksel, A. S. (1998). İşletme öğretiminde evrim ve ilgi çekici sentez örneği: Ali Haydar Aksoy. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Öneri Dergisi, 2(9), 15–16.
• Zaccaro, S. J., & Bader, P. (2003). Minimizing the bad and maximizing the good. Organizational Dynamics, 31(4), 325–416.