Yabancı Uyruklu Üniversite Öğrencilerinin Türk Kimliği ve Vatandaşlığı ile İlgili Algı ve Deneyimleri

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 2, 245 - 256, 31.08.2022

İrem Namlı Altıntaş Elif Alkar

https://doi.org/10.2399/yod.20.736918

Öz

Göç olgusu, birey ve toplumların coğrafi hareketlilik kapsamında, sosyal, ekonomik, siyasi veya doğal nedenlerden kaynaklı yer değişimini ifade eder. Bu çalışmada, Türkiye’ye yükseköğrenim görmek amacıyla gelen göçmenlerin deneyimlerine yer verilmiştir. Bu deneyimler; kimlik, aidiyet, vatandaşlık ve uyum alanında yapılandırılmıştır. Çalışmaya Asya, Afrika, Ortadoğu ve Avrupa ülkelerinden Isparta ve Bursa’ya gelen ve eğitimlerine devam eden 40 üniversite öğrencisi katılımcı olarak dâhil edilmiştir. Bu katılımcıların 26’sı kadın 14’ü erkektir. Katılımcılara, kimlik, aidiyet, vatandaşlık ve sosyal katılımları ile ilgili fenomonolojik desende yüz yüze gerçekleştirilen görüşmelerle sorular sorulmuştur. Bu sorulardan tematik analiz yöntemi ile kategoriler elde edilmiştir. Katılımcıların tamamı kendilerini Türkiye’ye ait hissetmekte zorlanmadıklarını, yalnızca bu aidiyetin yaşamlarındaki unsurlarda farklı olduğunu ve ülkelerine dönme konusunda tereddüt etmediklerini belirtmişlerdir. Bu çalışmada uyum ve aidiyet konusunda dil ve din iki önemli unsur olarak görülmektedir. Araştırmada yabancı uyruklu göçmenlerin kimlik, uyum, aidiyet ve nihayetinde vatandaşlıkla ilgili deneyimlerinin birbirinden bağımsız olmadığı ancak tarihsel ve kültürel sebeplere bağlı olarak etnik değişimler geçirdiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Aidiyet, göç, kimlik, uyum, vatandaşlık, yükseköğretim

Perceptions and Experiences of Foreign University Students about Turkish Identity and Citizenship

Öz

The phenomenon of migration, a form of geographical mobility, refers to the displacement of individuals and societies due to social, economic, political, or natural reasons. This study focuses on the experiences of immigrant students coming to Türkiye for their higher education. These experiences were structured by the dimensions of identity, belonging, citizenship, and harmony. 40 university students coming to Isparta and Bursa from Asia, Africa, the Middle East, and European countries were included in the study. 26 of these participants are women and 14 of them are men. They were asked questions about identity, belonging, citizenship, and social participation through phenomenological face-to-face interviews. Based on their responses to these questions, some categories were obtained by applying the thematic analysis method. None of the participants had any problems in feeling a belonging to Türkiye, but stated that this belonging is different in various parts of their life, and they have no hesitations in returning to their own countries. Language and religion were found as two key factors in ensuring harmony and belonging. It can be concluded that the experiences of immigrants regarding identity, harmony, belonging, and ultimately citizenship are not independent of each other, but have undergone historically- and culturally-driven ethnic changes.

Anahtar Kelimeler

Adaptation, belonging, citizenship, higher education, identity, migration

Kaynakça

• Adıgüzel, Y. (2018). Göç sosyolojisi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Akdemir, A. (2004). Küreselleşme ve kültürel kimlik sorunu. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 43–50.
• Akhan, I. U. & Batmaz, M. (2015). Bulgaristan’dan Türkiye’ye gelen göçmenlerin yaşam profillerinin memnuniyet durumlarına etkisi. Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, (75), 23–42.
• Akhtar, S. (2018). Göç ve kimlik. İstanbul: Sfenks Yayınları.
• Akıncı, M. A. (2014). Fransa’daki Türk göçmenlerinin etnik ve dinî kimlik algıları. Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, (70), 29–58.
• Aliyev, R., & Öğülmüş, S. (2015). Türkiye’deki yabancı uyruklu öğrencilerin kültürlerarası etkileşim algısının incelenmesi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Dergisi, 4(12), 49–71.
• Aykan, B. (2018). Kültürel miras hakkı: Kültürel mirasa insan hakları temelli güncel yaklaşımlar. Alternatif Politika, 10(2), 231–252.
• Barthram, D., Monforte, P., & Poros, M. (2017). Göç meselesinde temel kavramlar (I. Ağabeyoğlu Tuncay, Çev.). Ankara: Hece Yayınları.
• Benhabib, S. (2006). Ötekilerin hakları: Yabancılar, yerliler, vatandaşlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bilgili, H. (2016). İnönü Üniversitesi’nde yabancı uyruklu öğrenci olmak: Etnografik bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Boscom, W. R. (2003). Halk bilimi (folklor) ve antropoloji. G. Eker, M. Ekici, Ö. Oğuz, & N. Özdemir (Çev. Ed.), Halkbiliminde kuramlar ve yaklaşımlar içinde (s. 451–468). Ankara: Milli Folklor Yayınları.
• Braun, V., & Clarke, V. (2019). Psikolojide tematik analizin kullanımı. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(2), 873–898.
• Chambers, I. (2014). Göç, kültür, kimlik (İ. Türkmen, & M. Beşikçi, Çev). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Çevirme, H. (2012). Türkçe ve Türk kültürü dersi üzerine bir araştırma: Bremen örneği”. Türkçe’nin eğitimi-öğretimi üzerine yazılar. Ankara: Pegem Yayınları.
• Düzgün, Ş. A. (1997). Din, birey ve toplum. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kadıoğlu, A. (2012). Vatandaşlığın dönüşümü: Üyelikten haklara. İstanbul: Metis Yayınları.
• Kılıçbay, M. A. (2007). Kimlikler okyanusu. Doğu Batı Dergisi (Kimlikler), 23, 161–168.
• Koydemir, S., & Schütz, A. (2015). Almanya’daki Türk göçmenlerde yaşam doyumu: Kültürel kimlik ve benlik kurgularının rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(42), 208–220.
• Kymlica, W. (2011). Çok kültürlü yurttaşlık: Azınlık haklarının liberal teorisi (A. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Leca, J. (1998). Bireycilik ve yurttaşlık. Dersimiz yurttaşlık (B. Etienne, & D. Borne, Derl.). İstanbul: Kesit Yayınları.
• Malinowsky, B. (1990). İnsan ve kültür (F. Gümüş, Çev.). Ankara: Verso Yayınları.
• Morva, O. (2015). Öznelerarası bir iletişim süreci olarak kültürel vatandaşlık. Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, 1(2), 133–152.
• Oğuz, M. Ö. (2013). Somut olmayan kültürel mirasın geleceği. Ankara: Geleneksel Yayınları.
• Ölçer Ö. E. (2017). İnsanlar, gezegen ve refah için bir eylem planı: Somut olmayan kültürel miras ve 2030 sürdürülebilir kalkınma hedeflerine eleştirel yaklaşım. Milli Folklor Dergisi, 29(116), 18–30.
• Parekh, B. (2014). Kimliğin mantığı. F. Mollaer (Ed.), Kimlik politikaları: Tanınma özdeşlik, farklılık içinde (s. 53–78). Ankara: Doğu Batı Yayıncılık.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün, & S. B. Demir, Çev.). Ankara: Pegem Yayınları.
• Phinney, J. (1990). Ethnic identity in adolescents and adults: A review of research. Psychological Bulletin, 108(3), 499–514.
• Poyraz, T., & Güler, A. (2019). Ahıska kimliğinin göç sürecinde inşası: Amerika’ya göç eden Ahıska Türkleri. Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 91, 187–216.
• Schnapper, D. (1995). Yurttaşlar cemaati: Modern ulus fikrine dair (Ö. Okur, Çev.). İstanbul: Kesit Yayınları.
• Smith, A. D. (2002). Ulusların etnik kökeni (S. Bayramoğlu, & H. Kendir, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
• Sözer, M. A. (2019). Göç, toplumsal uyum ve aidiyet. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(28), 418–43.
• Takır, A., & Özerem, A. (2019). Göçle gelen yabancı uyruklu öğrencilerin okul ortamında karşılaştıkları sorunlar. Folklor/Edebiyat, 25(97–1), 659–678.
• Tanrıkulu, M. (2018). Coğrafya ve kültür. Ankara: Pegem Yayınları.
• Tezcan, M. (2000). Dış göç ve eğitim. Ankara: Anı Yayınları.
• Usborne, E., & Sablonnière, R. (2014). Understanding my culture means understanding myself: The function of cultural identity clarity for personal identity clarity and personal psychological well-being. Journal for the Theory of Social Behaviour, 44(4), 436–458.
• Uygur, N. (2018). Kültür kuramı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Ünveren Kapanadze, D. (2018a). Kimlik inşasında söylem aracı olarak eğitim ve çocuk edebiyatı. Y. Karagöz Yeke, T. Yazıcı, & O. Hayırlı (Eds.), Eğitim bilimleri alanında yeni yaklaşımlar içinde (s. 281–313). Ankara: Gece Akademi Yayınları.
• Ünveren Kapanadze, D. (2018b). Toplumsal bellek bağlamında kültür, dil ve öğretimi. O. Kutlu (Ed.), Eğitim bilimleri içinde (s. 299–322). Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• Ünveren Kapanadze, D. (2019). Türkçe öğretiminde anlama becerisinin gelişiminde kültürel bağlamda bir yöntem önerisi: Salur Kazan’ın evinin yağmalanması örneği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 289–310.
• Yamakoğlu, C. (1999). Kültür unsurları. Uluslararası Üçüncü Türk Kültür Kongresi Bildirileri, 25–29 Eylül 1993, Ankara. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, E., & Köksal, H. (2017). Yabancı uyruklu üniversite öğrencilerinin gözüyle Türkiye. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 297–323.
• Yıldız, A. (2017). Göç ve uyum politikalarında vatandaşlık. Göç Araştırmaları Dergisi, 3(1), 36–67.