Yükseköğretimin Uluslararasılaşması (IoHE) Alanında Faaliyet Gösteren Türk Kamu Kurumlarına İlişkin Değerlendirmeler

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 3, 41 - 57, 31.12.2024

Berna Yüner , Barış Eriçok , Behiye Ertaş

https://doi.org/10.53478/yuksekogretim.1338106

Öz

Bu çalışma, doküman analizi yöntemini kullanarak, Türkiye'deki kamu kurumlarının yükseköğretimin uluslararasılaşmasındaki rolünü ve katkılarını yeni-kurumsallaşma teorisi çerçevesinde incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma kapsamında, Türkiye'de Cumhurbaşkanlığı, bakanlıklar, YÖK ve kamu vakıfları gibi karar alma organları tarafından hazırlanan 20 politika belgesi içerik analizi yoluyla incelenmiştir. Bu çalışma, YÖK, üniversiteler, bakanlıklar ve kamu vakıflarının yakın işbirliği içinde olduğu Türkiye'de Yükseköğretimin Uluslararasılaştırılması ortamını şekillendiren karmaşık aktörler ağına ışık tutmaktadır. Yeni kurumsallaşma merceğinden bakıldığında, YÖK, Türkiye'deki üniversiteleri küresel entegrasyona yönlendiren ve teorinin vurguladığı zorlayıcı izomorfizmi somutlaştıran temel dayanak noktası olarak ortaya çıkmaktadır. Ayrıca, MEB, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, YEE ve TMV gibi bir dizi kilit kurum, Türkiye'nin YÖK manzarasında önemli roller oynamaktadır. Bu kurumların motivasyonları, taklitçi ve normatif izomorfizm aracılığıyla incelendiğinde, yeni-kurumsallaşma teorisinin ana hatlarıyla belirttiği gibi, Türkiye'nin yükseköğretimde uluslararasılaşma çabalarını şekillendirmek için harmanlanmaktadır. Çalışma ayrıca, geleneksel kurumların yanı sıra kamu vakıflarının da YÖK alanında artan öneminin altını çizmektedir. Özellikle, yerel kurumlar, Türkiye'nin yükseköğretimindeki taklitçi baskıları yansıtacak şekilde küresel davranışları benimsemektedir. Ancak, Türkiye'nin yükseköğretimin uluslararasılaşmasında kaydettiği önemli ilerlemeye rağmen, önemli bir boşluk ortaya çıkmaktadır: tüm paydaşların rollerini tanımlayan kapsamlı bir yol haritasının eksikliği. Yeni kurumsallaşma teorisinin belirsizliklerini yansıtan bu boşluk, Türkiye'nin farklı YÖK paydaşları arasında ortak bir vizyona duyulan ihtiyacın altını çizmektedir.

Anahtar Kelimeler

Uluslararasılaşma , Yükseköğretimin Uluslararasılaşması , Uluslararasılaşmanın Yönetimi , Türk Kamu Kurumları , Yeni-kurumsallaşma Yeorisi.

Remarks on Turkish Public Institutions Engaged in the Internationalization of Higher Education (IoHE)

Öz

Using document analysis, this study aims to examine the role and contributions of Turkish public institutions in the internationalization of higher education (IoHE) using the framework of neo-institutionalization theory. Within the scope of the research, 20 policy documents prepared by decision-making bodies such as the Turkish Presidency, ministries, CoHE, and public foundations in Türkiye were analyzed through content analysis. This study illuminates the intricate network of actors shaping the Internationalization of Higher Education (IoHE) landscape in Türkiye, with CoHE, universities, ministries, and public foundations collaborating closely. Through the neo-institutionalization lens, CoHE emerges as the linchpin, steering Türkiye's universities towards global integration, embodying the coercive isomorphism emphasized by the theory. Moreover, a spectrum of key institutions, including MoNE, the Ministry of Science, Industry, and Technology, the Ministry of Culture and Tourism, the Ministry of Foreign Affairs, the Ministry of Interior, the YEE, and the TMF, play pivotal roles in Türkiye's IoHE landscape. The motivations of these entities, viewed through mimetic and normative isomorphism, blend to shape Türkiye's higher education internationalization efforts, as outlined by neo-institutionalization theory. Furthermore, the study underscores the rising significance of public foundations alongside traditional institutions in the IoHE realm. Notably, local institutions are adopting global behaviours, reflecting the mimicking pressures within Türkiye's higher education. However, despite Türkiye's substantial progress in higher education internationalization, a crucial gap emerges: the lack of a comprehensive roadmap defining the roles of all stakeholders. This gap, echoing the uncertainties of neo-institutionalization theory, underscores the need for a unified vision among Türkiye's diverse IoHE stakeholders.

Anahtar Kelimeler

Internationalization , Internationalization of Higher Education , Governance of İnternationalization , Turkish Public Institutions , Neo-institutionalization Theory

Kaynakça

• Akgün, B., & Özkan, M. (2020). Türkiye’s entrance to international education. Insight Türkiye, 22(1), 59–71. https://doi.org/10.25253/99.2020221.05
• Aktekin, S., & Tekben, İ. (2019). Analysis of the opinions on the contributions of the scholarship awardees under the law no. 1416 to the public institutions and organizations in Türkiye. Milli Eğitim Dergisi, 48(224), 123–147.
• Altbach, P. G., & Knight, J. (2007). The internationalization of higher education: Motivations and realities. The Internationalization of Higher Education: Motivations and Realities, 11(3), 290–305. https://doi.org/10.1177/1028315307303542
• Aras, B., & Mohammed, Z. (2018). The Turkish government scholarship program as a soft power tool. Turkish Studies, 1–21. https://doi.org/10.1080/14683849.2018.1502042
• Aydınlı, E., & Mathews, J. (2020). Searching for larger status in global politics: Internationalization of higher education in Türkiye. Journal of Studies in International Education, 25(3), 247–265. https://doi.org/10.1177/1028315320932325
• Buckner, E. (2019). The internationalization of higher education: National interpretations of a global model. Comparative Education Review, 63(3), 315–336. https://doi.org/10.1086/703794
• Bulut-Şahin, B., & Brooks, R. (2023). Nation-bounded internationalization of higher education: A comparative analysis of two periphery countries. Higher Education Research & Development, 42(5), 1071–1085. https://doi.org/10.1080/07294360.2023.2193723
• Bulut-Şahin, B., & Eriçok, B. (2023). Türkiye’de yükseköğretimin uluslararasılaşmasında ulusal stratejiler ve kurumsal yönetim. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13(3), 1915–1937. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1341529
• Bulut-Şahin, B., & Kondakcı, Y. (2023). Conflicting perspectives on the internationalization of higher education: Evidence from the Turkish case. Journal of Studies in International Education, 27(5), 834–852. https://doi.org/10.1177/10283153221126245
• Bulut-Şahin, B., Emil, S., Okur, S., & Seggie, F. N. (2023). Strategic management of internationalization in higher education institutions: The lens of international office professionals. Tertiary Education and Management, 29, 429–445. https://doi.org/10.1007/s11233-023-09121-2
• Çelik, M. (Ed.). (2021). Üniversite sanayi işbirliğinin geliştirilmesi eylem planı [Action plan for improving university-industry cooperation]. Council of Higher Education. https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/2021/universite-sanayi-isbirliginin-gelistirilmesi-eylem-plani.pdf
• Çelik, S. (2012). Türkiye's Ministry of National Education Study-Abroad Program: Is the MoNE making the most of its investment? The Qualitative Report, 17(40), 1–31. https://doi.org/10.46743/2160-3715/2012.1771
• Çetinsaya, G. (2014). Büyüme, kalite, uluslararasılaşma: Türkiye yükseköğretimi için bir yol haritası [Growth, quality, internationalization: A roadmap for Turkish Higher Education]. Council of Higher Education. https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/buyume-kalite-uluslararasilasma-turkiye-yuksekogretim-icin-bir-yol-haritasi.pdf
• CoHE. (2007). Türkiye'nin yükseköğretim stratejisi [Türkiye's higher education strategy]. Council of Higher Education. https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/Turkiyenin-yuksekogretim-stratejisi.pdf
• CoHE. (2017a). Yükseköğretimde uluslararasılaşma strateji belgesi 2018-2022. http://www.yok.gov.tr/Documents/AnaSayfa/Yuksekogretimde_Uluslararasilasma_Strateji_Belgesi_2018_2022.pdf
• CoHE. (2017b). Türk Yükseköğretiminde Suriyeli öğrenciler uluslararası konferansı [International conference on Syrian students in Turkish Higher Education System]. Hatay Mustafa Kemal University. https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/turk_yuksekogretiminde_suriyeli_ogrenciler_uluslararasi_konferansi_hatay.pdf
• CoHE. (2020). Bölgesel kalkınma odaklı üniversiteler [Regional development oriented universities]. Council of Higher Education. https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/2020/bolgesel_kalkinma_odakli_universiteler.pdf
• CoHE. (2021). Yükseköğretimde hedef odaklı uluslararasılaşma [Goal-oriented internationalization in higher education]. Council of Higher Education.
• CoHE. (2021a). Türkiye'de yükseköğretim sistemi 2021 [Higher education system in Türkiye 2021]. Council of Higher Education. https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/2021/turkiye-de-yuksekogretim-sistemi-2021.pdf
• CoHE. (2021b). Yükseköğretimde hedef odaklı uluslararasılaşma [Goal-oriented internationalization in higher education]. Council of Higher Education. https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/2021/yuksekogretimde-hedef-odakli-uluslararasilasma.pdf
• CoHE. (2022). Yükseköğretimde uluslararasılaşma ve Türkiye’deki üniversitelerin uluslararası görünürlülü Çalıştay Raporu [Internationalization in higher education and international visibility of Turkish universities Workshop Report]. https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/2023/02-yuksekogretimdeuluslararasilasma-ve-turkiyedeki-universitelerin-uluslararasi-gorunurlugu.pdf
• CoHE. (2022a). Üniversite izleme ve değerlendirme genel raporu 2022 [General report on university monitoring and evaluation 2022]. Council of Higher Education. https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/2022/2022-universite-izleme-ve-degerlendirme-genel-raporu.pdf
• CoHE. (2022b). Doktora öğretiminin iyileştirilmesi çalıştayı [Workshop on improving doctoral teaching]. Council of Higher Education. https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2022/doktora-ogretiminin-iyilestirilmesi-calistayi-raporu.aspx
• CoHE. (2023a). History of CoHE. https://www.yok.gov.tr
• CoHE. (2023b). CoHE Statistics. https://istatistik.yok.gov.tr/
• De Wit, H. (2015). Internationalization of higher education: The need for a more ethical and qualitative approach. Journal of International Students, 10(1), i–iv. https://doi.org/10.32674/jis.v10i1.1893
• De Wit, H. (2019). Evolving concepts, trends, and challenges in the internationalization of higher education in the world. Educational Studies Moscow, 2, 8–34. https://doi.org/10.17323/1814-9545-2019-2-8-34
• De Wit, H., & Hunter, F. (2015). The future of internationalization of higher education in Europe. International Higher Education, (83), 2–3. https://doi.org/10.6017/ihe.2015.83.9073
• DiMaggio, P. J., & Powell, W. W. (1983). The iron cage revisited: Institutional isomorphism and collective rationality in organizational fields. American Sociological Review, 48(2), 147–160. https://doi.org/10.2307/2095101
• Doğramacı, İ. (2007). Türkiye’de ve dünyada yükseköğretim yönetimi. Bilkent Üniversitesi.
• Efe, İ., & Özer, Ö. (2015). A corpus-based discourse analysis of the vision and mission statements of universities in Turkey. Higher Education Research & Development, 34(6), 1110–1122. https://doi.org/10.1080/07294360.2015.1070127
• Erden, Ö. (2013). An assessment of MoNE-YLYS scholarship program from the perspectives of scholars: Changes in cultural, political, economic and educational perceptions [Master's Thesis, Middle East Technical University]. National Thesis Centre.
• Erdoğan, A. (2014). Türkiye'de yükseköğretimin gündemi için politika önerisi [Policy proposal for higher education agenda in Türkiye]. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 4(1), 1–17. https://doi.org/10.5961/jhes.2014.084
• Erdoğan, A., & Toprak, M. (2012). Governance of higher education in Türkiye. Leadership and Governance in Higher Education, 3, 95–120. https://doi.org/10.5961/jhes.2014.084
• Eren, E. (2020). Education policies as a tool of soft power: Alliance Française and Yunus Emre Institute. Current Research in Social Sciences, 6(2), 125–134. https://doi.org/10.2399/yod.13.013
• Ergin, H. (2022). The impact of COVID-19 on the governance of Turkish higher education. In F. Netswera, A. A. Woldegiyorgis, & T. Karabchuk (Eds.), Higher education and the COVID-19 pandemic (pp. 248–261). Brill. https://doi.org/10.1163/9789004520554_015
• Eriçok, B. (2023). Supervision of education as a quality assurance tool in Turkey: Ministry of national education and council of higher education. Teaching, Learning and Teacher Education, 7(1), 1–17. https://doi.org/10.22190/FUTLTE230225003E
• Gao, Y., Baik, C., & Arkoudis, S. (2015). Internationalization of higher education. In Huisman, J., de Boer, H., Dill, D. D., & Souto-Otero, M. (Eds.), The Palgrave International Handbook of Higher Education Policy and Governance (pp. 300–320). Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1007/978-1-137-45617-5_17
• Göver, İ. H. (2015, November 25–26). Internationalization and Turkish universities. [Paper presentation]. International Conference on Studies in Humanities and Social Sciences. Paris, France.
• Günay, D. (2011). Issues, trends, principles and suggestions in the context of re-structuring of Turkish higher education-I. Journal of Higher Education and Science, 1(3), 113–121. https://doi.org/10.5961/jhes.2011.017
• Higher Education Quality Assurance and Council Regulation. (2018). Regulation on quality assurance in higher education and the higher education quality council (Official Gazette No. 30604, November 23, 2018). Official Gazette. https://www.resmigazete.gov.tr/
• Horta, H. (2010). The role of the state in the internationalization of universities in catching-up countries: An analysis of the Portuguese higher education system. Higher Education Policy, 23(1), 63–81. https://doi.org/10.1057/hep.2009.20
• Hudzik, J. K. (2011). Comprehensive internationalization: From concept to action. NAFSA.
• Hunter, F. (2018). Training administrative staff to become key players in the internationalization of higher education. International Higher Education, (92), 16–17. https://doi.org/10.6017/ihe.2018.92.10280
• Kadıoğlu, F. K., & Özer, Ö. K. (2015). Yükseköğretimin uluslararasılaşması çerçevesinde Türk üniversitelerinin uluslararası öğrenciler için çekim merkezi haline getirilmesi araştırma projesi raporu [Making Turkish universities a center of attraction for international students within the framework of internationalization of higher education research project report]. Kalkınma Bakanlığı.
• Kara, E. (2022). Beyin göçü ve yumuşak güç bağlamında Türkiye’de yabancı uyruklu akademisyenler: Bir anlatı çalışması [Doctoral dissertation, Gazi Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Kara, E., & Çalık, T. (2022). Öğretim elemanlarının yurt dışı deneyimleri: Yaşam öyküsel bir analiz [Transnational experiences of academics: A life story analysis]. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 12(2), 758–772. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1093059
• Karahan, M., & Abbas, Z. (2022). Türk dış politikasında yumuşak güç kullanımı: Sahra altı Afrika ülkelerinde Maarif Vakfı faaliyetleri. R&S-Research Studies Anatolia Journal, 5(1), 1–25. https://doi.org/10.33723/rs.1004896
• Kavak, Y., & Baskan, G. A. (2001). Türkiye’nin Türk cumhuriyetleri, Türk ve akraba topluluklarına yönelik eğitim politika ve uygulamaları [Türkiye's educational policies and practices for Turkic republics, Turkish and sister communities]. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 92–103.
• Koçak-Tufan, Z., Bulut, C., & Özdemir, B. K. (Eds.). (2019). Göç ve eğitim: Saha deneyimi ve ihtiyaç analizi [Migration and education: Field experience and needs analysis]. Karabük Üniversitesi Yayını. https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz
• KTB. (2023). Kuruluş ve görevler [Organization and tasks]. Ministry of Culture and Tourism. https://www.ktb.gov.tr/TR-96130/kurulus-ve-gorevler.html
• Maarif Foundation. (2022). 16. Maarif Vakfı Faaliyet Raporu [16. Maarif Foundation annual report]. Maarif Vakfı. https://turkiyemaarif.org/uploads/editions/files/16435827a044b6.pdf
• Merriam, S. B. (2018). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass.
• Meyer, H. D., & Rowan, B. (2006). Institutional analysis and the study of education. In H. D. Meyer & B. Rowan (Eds.), The new institutionalism in education (pp. 1–13). State University of New York Press.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (2019). Nitel veri analizi: Genişletilmiş bir kaynak kitap [Qualitative data analysis: An expanded sourcebook]. (S. A. Altun & A. Ersoy, Trans. Eds.). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Mitchell, D. E., & Nielsen, S. Y. (2012). Internationalization and globalization in higher education. In H. Cuadra-Montiel (Ed.), Globalization–Education and management agendas (pp. 3–22). InTech. https://doi.org/10.5772/48702
• MoNE. (2023). Ministry of National Education. http://www.meb.gov.tr/
• Patton, M. Q. (2015). Qualitative research and evaluation methods. Sage Publications.
• Perez-Encinas, A. (2018). A collaborative approach in the internationalisation cycle of higher education institutions. In A. Curaj, L. Deca, & R. Pricopie (Eds.), European higher education area: The impact of past and future policies (pp. 107–118). Springer.
• Prats-Monné, X. (2017). Foreword. In B. Barrett (Ed.), Globalization and change in higher education (pp. vii–viii). Palgrave Macmillan.
• Presidency of the Republic of Turkey, Presidency of Strategy and Budget (2019). On birinci kalkınma planı [Eleventh development plan 2019–2023]. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/On_Birinci_Kalkinma_Plani-2019-2023.pdf
• Presidential Decree. (2018). Presidential decree on the organization of the presidency (Presidential Decree No. 1, Official Gazette No. 30474, July 10, 2018). Official Gazette. https://www.resmigazete.gov.tr/
• Presidential Decree. (2018). Presidential decree on the organization of the presidency (Presidential Decree No. 1, Article 77/B, Official Gazette No. 30474, July 10, 2018). Official Gazette. https://www.resmigazete.gov.tr/
• Presidential Decree. (2018). Presidential decree on the organization of ministries, affiliated, related, and associated institutions and other agencies (Presidential Decree No. 4, Article 732, Official Gazette No. 30479, July 15, 2018). Official Gazette. https://www.resmigazete.gov.tr/
• Republic of Turkey Ministry of Development. (2013). Onuncu beş yıllık kalkınma planı 2014-2018 [Tenth development plan 2014-2018]. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Onuncu_Kalkinma_Plani-2014-2018.pdf
• Seggie, F. N., & Ergin, H. (2018). Yükseköğretimin uluslararasılaşmasına güncel bir bakış: Türkiye’de uluslararası akademisyenler [A current overview of internationalization of higher education: International academics in Türkiye]. SETA. https://setav.org/assets/uploads/2018/09/R120_Yu%CC%88kseko%CC%88g%CC%86retim-tamrapor.pdf
• Şeremet, M. (2015). Türkiye ve İngiltere yükseköğretimindeki uluslararasılaşma politikalarına karşılaştırmalı bir yaklaşım [A comparative approach to Türkiye and England higher education: The internationalism policy]. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 5(1), 27–31. https://doi.org/10.5961/jhes.2015.106
• Strielkowski, W., Grebennikova, V., Razinkina, E., & Rudenko, E. (2021). Relationship between globalization and internationalization of higher education. In E3S Web of Conferences, 301, 03006. https://doi.org/10.1051/e3sconf/202130103006
• TABİP. (2023). Academic and scientific cooperation portal of Türkiye (TABİP). https://www.tabip.global
• Tekneci, P. D. (2016). Evolution of Turkish higher education system in the last decade. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 6(3), 277–287. https://doi.org/10.5961/jhes.2016.164
• THEQC. (2024). About us. Higher Education Quality Council of Türkiye. https://yokak.gov.tr/hakkinda
• TMV. (2023). Faaliyet alanları [Fields of activity]. Türk Maarif Vakfı. https://turkiyemaarif.org/
• TMV. (2023). Turkish Maarif Foundation. Türk Maarif Vakfı. https://turkiyemaarif.org
• Tonta, Y. (2017). TÜBİTAK Türkiye adresli uluslararası bilimsel yayınları teşvik (UBYT) programının değerlendirilmesi [Evaluation of TUBITAK Türkiye-addressed international scientific publications incentive (UBYT) program]. TÜBİTAK ULAKBİM.
• Türkiye Scholarships Report. (2020). 2020 Annual report. https://ytbweb1.blob.core.windows.net/files/2021/BELGELER/2020%20FAALI%CC%87YET%20RAPORU-6046114fcd034.pdf
• UA. (2023). Kurumsal misyon ve vizyon [Institutional mission and vision]. Türkiye Ulusal Ajansı. https://www.ua.gov.tr/kurumsal/misyon-ve-vizyon/
• Ünal, U. (2019). Internationalization policies of Türkiye's higher education area: A research on Türkiye graduates. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 411–430. https://doi.org/10.33206/mjss.495832
• Uslu, B. (2018). The world university rankings: Differentiations in rankings according to the expanded indicator set. Journal of Higher Education and Science, 8(3), 457–470. https://doi.org/10.5961/jhes.2018.287
• Vural-Yılmaz, D. (2016). Türk yükseköğretiminde uluslararasılaşma: Tarihsel perspektiften bir analiz. Sosyal Bilimler Dergisi, 3(9), 154–172. https://doi.org/10.16986/HUJE.2018038522
• Wadhwa, R. (2016). New phase of internationalization of higher education and institutional change. Higher Education for the Future, 3(2), 227–246. https://doi.org/10.1177/2347631116650548
• Williamson, B. (1987). Education and social change in Egypt and Türkiye: A study in historical sociology. Macmillan.
• YEE. (2023). Yunus Emre Institute. https://www.yee.org.tr/en/corporate/yunus-emre-institute
• Yemini, M., & Sagie, N. (2016). Research on internationalisation in higher education: Exploratory analysis. Perspectives: Policy and Practice in Higher Education, 20(2–3), 90–98. https://doi.org/10.1080/13603108.2015.1062057
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.