Fen ve Sosyal Bilimler Kökenli Öğretmen Adaylarının Enerji Kavramına Yönelik Algılarının Belirlenmesi ve Karşılaştırılması

Yıl 2021, , 463 - 493, 15.12.2021

Mustafa Ürey Gonca Kavgacı

https://doi.org/10.33711/yyuefd.1029060

Öz

Bu araştırmanın amacı, fen ve sosyal bilimler kökenli öğretmen adaylarının enerji kavramına yönelik algılarının belirlenmesi ve karşılaştırılmasıdır. Bu araştırmada betimsel araştırma yaklaşımlarından biri olan alan taraması (survey) modeli kullanılmıştır. Araştırmaya 392 öğretmen adayı katılmıştır. Bu öğretmen adaylarının 180’i fen bilimleri kökenli öğretmen adaylarından oluşurken, 212’si sosyal bilimler kökenli öğretmen adaylarından oluşmaktadır. Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının belirlenmesinde basit rastgele örneklem seçimi kullanılmış olup, son sınıf düzeyindeki öğretmen adayları ile çalışmalar yürütülmüştür. Araştırmada veri toplama aracı olarak, öğretmen adaylarının yazılı görüşlerinin alındığı anket ve çizimler kullanılmıştır. Veri toplama aracındaki açık uçlu soruların analizinde içerik analizi kullanılırken, çizimlerin analizinde ise araştırmacılar tarafından geliştirilen değerlendirme ölçeği kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, fen ve sosyal bilimler kökenli öğretmen adayları için enerji algısı benzerlik ve farklılıklar göstermektedir. Fen bilimleri kökenli öğretmen adayları enerji kavramını daha çok bilişsel bir yük olarak algılayıp anlamlandırmaya çalışırken, sosyal bilimler kökenli öğretmen adayları güncel yaşamdaki etkileri üzerinden anlamlandırmaya çalışmaktadır. Öğretmen adaylarında her iki anlayışın da dengeli bir şekilde gelişmesi adına farklı disiplinlerin bir araya geldiği bütünleşik öğretim programlarına ihtiyaç duyulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Fen Bilimleri, Sosyal Bilimler, Öğretmen Adayı, Enerji, Fen Bilimleri, Sosyal Bilimler, Öğretmen Adayı, Enerji

Kaynakça

• Aladağ, C., Tapur, T. ve Duran, Y. (2018). Coğrafya öğretmen adaylarının güneş enerjisi konusundaki algılarının belirlenmesi. Gelecek Vizyonlar Dergisi, 2(3), 17-27.
• Ateş, H., & Saraçoğlu, M. (2016). Preservice science teachers: Views about nuclear energy with respect to gender and university providing instruction. Science Edu. International, 27(2), 238-252.
• Ayvacı, H. Ş. ve Bakırcı, H. (2012). Determining the opinions of students from different grades about nuclear energy. Energy Education Science and Technology Part B: Social and Educational Studies, 4(3), 1253-1268.
• Boylan, C. (2008). Exploring elementary students’ understanding of energy and climate change. International Electronic Journal of Elementary Education, 1(1), 1-15.
• Cerit Berber, N. ve Sarı, M. (2009). Kavramsal değişim metinlerinin iş, güç, enerji konusunu anlamaya etkisi, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 27,159 -172.
• Chabalengula, V.M., Sanders, M., & Mumba, F. (2011). Diagnosing students’ understanding of energy and its related concepts in biological context, International Journal of Science and Mathematics Education, 10, 241-266.
• Çelik, H. (2016). An examination of cross sectional change in students’ methaphorical perceptions towards heat, temperature and energy concepts, International Journal of Education in Mathematics, Science And Technology, 4(3), 229-245.
• Çepni, S. (2012). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çolak, K., Kaymakcı, S. ve Akpınar, M. (2015). Sosyal bilgiler ders kitaplarında ve öğretmen adaylarının görüşlerinde yenilenebilir enerji kaynaklarının yeri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 41, 59–76
• DeWaters, J. E., & Powers, S. E. (2011). Energy literacy of secondary students in New York state (USA): A measure of knowledge, affect, and behavior. Energy Policy, 39(3), 1699–1710.
• Domenech, J. L., Gil Perez, D., Gras Marti, A., Guisasola, J., Martinez Torregrosa, J., Salinas, J., Trumber, R., Valdes, P., & Vilches, A. (2007). Teaching of Energy İssues: A debate proposal for a global reorientation, Physics Education, 16, 43-64.
• Ertaş, H., Şen, A. A. ve Parmaksızoğlu, A. (2011). Okul dışı bilimsel etkinliklerin 9. sınıf öğrencilerinin enerji konusunu günlük hayatla ilişkilendirme düzeyine etkisi. Necatibey Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5, 178-198.
• Güneş, T., & Taştan Akdağ, F. (2016). Determination of perceptions of Science High School students on energy and their levels of interdisciplinary association, International Journal of Social Sciences and Education Research, 282), 625-635.
• Güneş, T., & Şener Dilek, N. (2009). Evaluation of science and technology program according to students’ opinions. Procedia Social Behavioral Sciences, 1, 1396- 1401.
• Güven, G., ve Sülün, Y. (2018). Disiplinlerarası öğretim yaklaşımının fen bilgisi öğretmen adaylarının enerji kavramına yönelik bilişsel yapılarına etkisinin incelenmesi, Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 12(1), 249-281.
• Jennings, P. (2009). New directions in renewable energy education. Renewable Energy, 34(2), 435–439.
• Jin, H., & Anderson, C. W. (2012). A learning progression for energy in socio-ecological systems. Journal of Research in Science Teaching, 49(9), 1149-1180.
• Karabulut, A., Gedik, E., Keçebaş, A., & Alkan, M. A. (2011). An investigation on renewable energy education at the university level in Turkey. Renewable Energy, 36 (4), 1293-1297.
• Karytsas, S., & Theodoropoulou, H. (2014). Socioeconomic and demographic factors that influence publics' awareness on the different forms of renewable energy sources, Renew Energy, 71, 80-485.
• Kruger, C., Palacio, D., & Summers, M. (1992). Surveys of English primary school teachers’ conceptions of force, energy and materials, Science Education, 76(4), 339- 351.
• Kurnaz, M. A., & Calık, M. (2009). A thematic review of ‘energy’ teaching studies: Focuses, needs, methods, general knowledge claims and implications. Energy Education Science and Technology Part B: Social and Educational Studies, 1(1), 1-26.
• Lancor, R.A. (2014). Using student-generated analogies to ınvestigate conceptions of energy: A multidisciplinary study, International Jourmal of Science Education, 36(1), 1- 23.
• Liu, X., & McKeough, A. (2005). Developmental growth in students’ concept of energy: Analysis of selected items from the TIMSS database, Journal of Research in Science Teaching, 42(5), 493-517.
• Mann, M., & Treagust, D.F. (2010). Students’conceptions about energy and the human body, Science Education International, 21(3)144-159.
• Ogborn, J. (1990). Energy, change, difference and danger. School Science Review, 72, 81-85.
• Özdemir, N. ve Çobanoğlu-Omca, E. (2008). Türkiye'de nükleer santrallerin kurulması ve nükleer enerji kullanımı konusundaki öğretmen adaylarının tutumları, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 218-232.
• Papadouris, N., Constantinou, P., & Kyratsi, T. (2008). Students’ use of the energy model to account for changes in physical systems. Journal of Research in Science Teaching, 45(4), 444-469.
• Rizaki, A., Kokkotas A., & Panagiotis T. (2013). The use of history and philosophy of science as a core for a socioconstructivist teaching approach of the concept of energy in primary education. Science Education, 22(5), 1141-1165.
• Sağdıç, M., Bakırcı, H. ve Boynukara, Z. (2019). Rehberli sorgulama öğretim modeline dayalı fen öğretiminin 7. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesi: Kuvvet ve enerji ünitesi, YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 943-959,
• Sağlam Arslan, A., & Kurnaz, M. A. , (2011). Students' conceptual understanding of energy: Do the learning difficulties in energy concept discovered in the 1990s persist still?. Energy Education Science And Technology Part B-Social And Educational Studies, 3, 109-118.
• Sağlam Arslan, A. (2010). Cross-grade comparison of students’ understanding of energy concepts. Journal of Science Education and Technology, 19(3), 303-313.
• Saraç, E. ve Bedir, H. (2014). Sınıf öğretmenlerinin yenilenebilir enerji kaynakları ile ilgili algıları üzerine nitel bir çalışma. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 24(1), 19-45.
• Tekbıyık, A. (2011). Ortaöğretim 9. sınıf enerji ünitesine yönelik kavramsal başarı testi geliştirilmesi, Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (I-II), 118-134.
• Töman, U. ve Odabaşı Çimer, S. (2012). Enerji dönüşümü kavramının farklı öğrenim seviyelerinde öğrenilme durumunun araştırılması, Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 289-312.
• Töman, U. ve Odabaşı Çimer, S. (2013). Enerji kaynakları ve enerji depolanması kavramlarının farklı öğrenim seviyelerinde öğrenilme durumunun araştırılması, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 47-68.
• Ünal Çoban, G., Aktamış, H. ve Ergin, Ö. (2007). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin enerjiyle ilgili görüşleri, Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 175-184.
• Yakut İpekoğlu, H., Üçgül ,İ. ve Yakut, G. (2014). Yenilenebilir enerji algısı anketi: Güvenirlik ve geçerliği, Süleyman Demirel Üniversitesi YEKARUM e-Dergi, 2(3), 20-26.
• Yangın, S., Geçit, Y. ve Delihasan, S. (2012). Öğretmen adaylarının hidroelektrik santraller konusundaki görüşleri, Marmara Coğrafya Dergisi, 26, 124-146.
• Yıldırır, H., Işıktaş, T. ve Yıldırım, A. (2020). Farklı disiplinlerdeki öğretmen adaylarının enerji kavramına yönelik algılarının belirlenmesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 54, 20-48.
• Yılmaz, V., Çelik, H. ve Arslan, M. S. (2010). Enerji çeşitleri ve geri dönüşüme karşı tutumların çevresel davranışa etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 323-342.
• Yürümezoğlu, K., Ayaz, S. ve Çökelez, A. (2009). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin enerji ve enerji ile ilgili kavramları algılamaları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 3, 52-73.