Examining Children's Technology-based Scientific Concepts through Thinking Maps

Yıl 2023, , 429 - 458, 22.08.2023

Feyza Nur Çetin , Hacer Tekerci

https://doi.org/10.33711/yyuefd.1234117

Öz

Thinking emerges as a concept of the modern information age, which includes deep mental processes such as creativity, symbolization, problem solving, classification and planning. In the 21st century, technology plays an important role in the development of scientific thinking and concepts with the opportunities it offers. However, thinking maps are used as a very effective method in making children's ideas about scientific concepts visible. From this point of view, this research was carried out in order to examine the views of pre-school children on technology-based scientific concepts through thinking maps. The study group of the research; The 5-6 age group consists of 20 children. In the research, the 'Personal Information Form' and 'The Evaluation Form of Children's Views on Scientific Concepts' prepared by the researchers were used as data collection tools. The data of the research were analyzed and interpreted according to the content analysis technique, one of the qualitative research techniques. As a result of the research; Parents, school environment and technology were found to be effective in learning concepts related to the theme of 'sound' for physical sciences, 'animal' for life sciences, and 'Space' for Earth and space sciences. In particular, it has been determined that technological resources are more effective in the acquisition of concepts related to the space theme. From technological sources, it has been seen that mostly children prefer cartoons. It has been concluded that the scientific concepts that children know about the thinking maps we used in the study are quite effective in determining the learning resources and technology use.

Anahtar Kelimeler

Preschool, Technology, Scientific concepts, Thinking maps

Çocukların Teknoloji Temelli Kazandıkları Bilimsel Kavramların Düşünme Haritaları Aracılığıyla İncelenmesi

Öz

Düşünme; yaratıcılık, sembolleştirme, problem çözme, sınıflama ve planlama gibi derin zihinsel süreçleri içeren, modern bilgi çağının bir kavramı olarak karşımıza çıkmaktadır. 21.yy’da teknoloji, sunduğu fırsatlarla bilimsel düşünme ve kavramların gelişiminde önemli bir rol oynamaktadır. Bununla birlikte çocukların bilimsel kavramalara ilişkin sahip oldukları düşüncelerin görünür kılınmasında düşünme haritaları oldukça etkili bir yöntem olarak kullanılmaktadır. Bu noktadan hareketle bu araştırma okul öncesi dönem de çocukların teknoloji temelli kazanılan bilimsel kavramlara yönelik görüşlerinin düşünme haritaları aracılığıyla incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu; 5-6 yaş grubu 20 çocuk oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından hazırlanan ‘Kişisel Bilgi Formu’ ve ‘Çocukların Bilimsel Kavramlara Yönelik Görüşlerini Değerlendirme Formu’ kullanılmıştır. Araştırmanın verileri, nitel araştırma tekniklerinden içerik analiz tekniğine göre çözümlenerek yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda; çalışmaya katılan çocukların, fiziksel bilimler için ‘Ses’ teması, yaşam bilimleri için ‘Hayvan’ teması, Dünya ve uzay bilimleri için ise, ‘Uzay’ teması ile ilişkili kavramları öğrenmede ebeveynler, okul ortamı ve teknolojinin etkili olduğu görülmüştür. Özellikle uzay teması ile ilişkili kavramların kazanımında teknolojik kaynakların daha etkili olduğu tespit edilmiştir. Teknolojik kaynaklardan ise çoğunlukla çocukların çizgi filmleri tercih ettikleri görülmüştür. Çalışmada kullandığımız düşünme haritalarına ilişkin çocukların bildikleri bilimsel kavramların, öğrenme kaynaklarının ve teknoloji kullanımının tespit edilmesinde oldukça etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi, Teknoloji, Bilimsel kavramlar, Düşünme haritası

Kaynakça

• Akman, B., Üstün, E. & Güler, T. (2003). 6 yaş çocuklarının bilim süreçlerini kullanma yetenekleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(24). http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/yonetim/icerik/makaleler/848-published.pdf
• Akdağ, F. (2015). Çocukta beyin gelişimi ve erken müdahale. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal. https://dergipark.org.tr/en/pub/husbfd/issue/7893/103876
• Alikhan, N. (2014). Thoughts on thinking maps: a new way to think. New Horizon School – Los Angeles. https://isna.net/wp-content/uploads/2016/10/thoughts_on_thinking_maps-_nishat_alikhan_paper.pdf
• Alpay, N. & Okur, M. R. (2021). Okul öncesi dönemdeki 5-6 yaş çocuklarının görsel okuryazarlık durumlarının ve dijital öğrenme içeriklerinin incelenmesi. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 7(3), 1-34. https://doi.org/10.51948/auad.951885
• Altun, D. (2019). 60-71 Aylık okul öncesi dönemdeki çocuklarin alici ve ifade edici dil kelime bilgisinin teknoloji kullanimi ve ailesel faktörlere göre incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 8 (2), 1158-1182.
• Aydın, Ö. & Aykaç, N. (2016). Yaratıcı drama yöntemi ile verilen eğitimin okul öncesi öğrencilerinin çevre farkındalığına etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 11(1), 1-16. doi:10.21612/yader.2016.001
• Bayhan, P. & Artan İ. (2007). Çocuk gelişimi ve eğitimi. Morpa Kültür Yayınları.
• Bayır, E. & Günşen, G. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının en çok izledikleri çizgi filmlerin bilimsel açılardan analizi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 746-761. https://doi.org/10.24315/trkefd.303686 Y2 - 2017 ER -
• Bee, H. & Boyd, D. (2009). Bilişsel Gelişim. O. Gündüz (Eds.), Çocuk Gelişim Psikolojisi içinde (ss. 309-371). Kaknüs Yayınları.
• Bostan, A. (2008). Farklı yaş grubu öğrencilerinin astronominin bazı temel kavramlarına ilişkin düşünceleri. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri (5. baskı). Pegem Akademi.
• Chiras, A. (2008). Day/night cycle: Mental models of primary school children. Science Education International, 19(1), 65-83.
• Cho, H.J., Lee, H.C. & Kim, E.J. (2011). The effect of scientific writing program using thinking maps on the scientific gifted children's scientific process skill and creativity. Journal of the Korean Society of Earth Science Education, 4(2), 166-176. https://doi.org/10.15523/JKSESE.2011.4.2.166
• Chmiliar, l. (2010). Multiple-case designs. In A. J. Mills, G. Eurepas & E. Wiebe (Eds.), Encyclopedia of case study research in (pp 582-583). USA: SAGE Publications
• Costa, A. L. (2006). Five themes in a thought-full curriculum. Thinking Skills and Creativity, 1(1),62–66. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2005.03.002
• Coşkun, E. & Köroğlu, M. (2016). Pepee ve Caillou çizgi filmlerinde kavram öğretimi. Milli Eğitim Dergisi, 45(210), 601-619.
• Çakıcı, Y. (2010). Fen eğitiminde yapılandırmacı yaklaşım ve öğrencilerin kavram yanılgıları. Journal of Social Science, 12(1), 89-115.
• Çetin, T., Yavuz, S., Tokgöz, B. & Güven, G. (2012). Okul öncesi dönemdeki çocuklara (60-72 ay) uzay kavramlarının öğretimi. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty (GUJGEF), 32(3), 715-731.
• Dağlı, H. & Dağlıoğlu, H. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin fen eğitiminin içeriği ve standartlarına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(23), 1885-1919. https://doi.org/10.26466/opus.631378
• Dağabakan F.Ö. & Dağabakan D. (2008). Dil ve çocukta dil gelişim kuramları. Milli Eğitim, 36(174), 155 - 161. De Bono, E. (1992). Teach your child how to think. McQuaing Group Inc.
• DeLorenzo, E. (2011). Brain compatible instructional strategies with thinking maps. Classroom storytelling with thinking maps. http://eileendelorenzo.com/brain-compatible-instructional-strategies-with-thinking-maps/
• Demirel, Ö., Seferoğlu, S. S. & Yağcı, E. (2004). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Pegem A Yayıncılık.
• Devita, Y. N., Agustiningsih, A. & Hutama, F.S. (2018). The Effect of Mind Mapping Learning Strategy in Science to the Fifth Grade Students’ Learning Outcomes. Pancaran Pendidikan FKIP Universitas Jember, 7(3), 13-2. Doi:10.25037/pancaran.v7i3.186
• Dündar, S., Bulut, M., Canan, S., Özlü, Ö., Kaçar, S., & Çankaya, İ. (2014). Problem çözme sürecinde beyin dalgalarının incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 1-23. https://doi.org/10.17556/jef.72111
• Eagleman, D. M., Peter, U. T., Buonomano, D., Janssen, P., Nobre, A. C. & Holcombe, A. O. (2005). Time and the brain: How subjective time relates to neural time. Journal of Neuroscience, 25(45), 10369-10371. https://doi.org/10.1523%2FJNEUROSCI.3487-05.2005
• Erdener, E. (2009). Vygotsky’nin düşünce ve dil gelişimi üzerine görüşleri: Piaget’e eleştirel bir bakış. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 85-103.
• Ergüney, M. (2017). İnternetin okul öncesi dönemdeki çocuklar üzerindeki etkileri hakkında bir araştırma. Ulakbilge, 5(17), 1917-1938. http://dx.doi.org/10.7816/ulakbilge-05-17-10
• Ergenç, İ. (2008). Dilin beyindeki gerçekleşimi ve konuşma eylemi. S. Karakaş (Eds.), Kognitif Evrekli, E., İnel, D. & Balım, A. G. (2010). Development of a scoring system to assess mind maps. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 2 (2), 2330-2334. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.03.331
• Gerring, J. (2007). Case study research: Principles and practices. New York: Cambridge University Press.
• Göçmençelebi, Ş. İ. & Özkan, M. (2011). Bilimsel yayınları takip eden ve teknoloji kullanan ilköğretim öğrencilerinin fen dersinde öğrendiklerini günlük yaşamla ilişkilendirme düzeyleri bakımından karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1), 287-296.
• Gülten, D. Ç., Ergin, H. & Avcı, R. (2009). Bilgiyi işleme kurami ve anlamlandirmanin matematik öğretimi üzerindeki etkisi. HAYEF Journal of Education, 6(2), 1-10.
• Günüç, S. & Atli, S. (2018). 18-24 aylık bebeklerde teknolojinin etkisine yönelik ebeveyn görüşleri. Addicta: The Turkish Journal on Addiction, 5(2), 205-226. http://dx.doi.org/10.15805/addicta.2017.5.2.0047
• Hamzah, L.M, Yusoff, W.M.W. (2021). Scoping Review on Implementation of I-Think Maps and Its Effects on Higher Order Thinking Skills in Malaysian Schools. Asian Journal of University Education (AJUE), 17(2), 169-182. doi: https://doi.org/10.24191/ajue.v17i2.13386
• Hanif, J., Kalsoom, T. & Khanam, A. (2020). Effect of mind mapping techniques on fifth grade students while teaching and learning science. İlkogretim Online - Elementary Education Online, 19(4), 3817-3825. doi: 10.17051/ilkonline.2020.04.764788
• Haugland, S. W. (2000). What role should technology play in young children’s learning? Part 2. early childhood classrooms in the 21st century: Using computers to maximize learning. Young Children, 55(1), 12–18.
• Hutama, F. S. (2014). Effects of PBL model approach CTL to learning outcomes. IPS Journal 27. of Humanities Education, 2(1), 75-83.
• Hyerle, D. (2009). Visual tools for transforming information into knowledge. Corwin Press.
• Hyerle, D. (2011). Student successes with thinking maps. Corwin Press.
• Keleş, S., & Yurt, Ö. (2019). Erken çocukluk eğitiminde düşünmeyi görünür kılmak: Görünür düşünme yaklaşımı. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 3(1), 117–138. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967201931124
• Kessler, C., Zuercher, DK. & Wong, CS. (2013). Thinking maps: Research-based instructional strategy in a pds. School-University Partnerships, 6(1), 33-46.
• Kikas, E. (2004). The development of children’s konwledge: The Sky, the Earth and the Sun in children’s explanations. Folklore (Estonia), 31, 30-56. http://dx.doi.org/10.7592/FEJF2005.31.kikas
• Kinchin, M. & Hay, D. B. (2000). How a qualitative approach to concept map analysis can beused to aid learning by illustrating patterns of conceptual development. Educational Research, 42(1), 43–57.
• Kocaman Karoğlu, A. (2016). Okul öncesi eğitimde dijital hikâye anlatımı üzerine öğretmen görüşleri. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI), 7(1), 175-205. doi:10.17569/tojqi.87166
• Koçak, Ö. (2016). Üç boyutlu çizgi filmlerin okul öncesi çocukların mekânda konumla ilgili kavram gelişimine etkisi. International Journal of Early Years Education, 29(4), 420-429. https://doi.org/10.1080/09669760.2020.1814213
• Küçükturan, A. G. & Eyidoğan, F. (2015). Okul öncesi dönemde kavram gelişiminin kavram haritaları yoluyla değerlendirilmesi. Başkent University Journal of Education, 2(1), 106-114.
• Lee, T.R. (2010). Young children's conceptions of science and scientists. [Unpublished doctoral dissertation]. University of Washington.
• Linebarger, D. L. & Walker, D. (2005). Infants’ and toddlers’ television viewing and language outcomes. American Behavioral Scientist, 48(5), 624-645. https://doi.org/10.1177/0002764204271505
• MEB (2013). Okul öncesi eğitim programı. https://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/ooproram.pdf
• MEB (2004). İlköğretim fen ve teknoloji dersi (4.-5. sınıflar) öğretim programı. Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.
• MEB (2019). 2023 Eğitim Vizyonu. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı National Research Council [NRC] (1996). National science education standards. National Academy Press.
• Muraya, D. N. & Kimamo, G. (2011). Effects of cooperative learning approach on biology mean achievement scores of secondary school students’ in Machakos District, Kenya. Educational Research and Reviews, 6(12), 726745.
• Omar, A. & Albakakri, A. (2016). Thinking Maps to Promote Critical Thinking through the Teaching of Literature in the ESL Context. IJELTAL (Indonesian Journal of English Language Teaching and Applied Linguistics), 1(1), 23-35. doi: 10.21093/ijeltal.v1i1.
• Oxman, R. (2004). Think-maps: teaching design thinking in design education. Design Studies, 25, 63–91. doi:10.1016/S0142-694X(03)00033-4
• Önal, N. T. & Kızılay, E. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin perspektifinden erken çocukluk döneminde fen kavramları nasıl sunulmalıdır?. Araştırma ve Deneyim Dergisi, 6(2), 157-168. https://doi.org/10.47214/adeder.1025381
• Özgül, S.G., B. Akman & M. Saçkes (2018). Çocukların Dünya’nın şekli ve gece-gündüz kavramlarına yönelik zihinsel modelleri, E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9(1), 66-82, doi: 10.19160/ijer.379293
• Ritchhart, R. (2015). Creating cultures of thinking: The 8 forces we must master to truly transform our schools. John Wiley & Sons.
• Sayan, H. (2016). Okul öncesi eğitimde teknoloji kullanımı. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 5(13), 67-83.
• Siew, N.M. & Mapeala, R. (2017). The effects of thinking maps-aided problem-based learning on motivation towards science learning among fifth graders. Journal of Baltic Science Education, 16(3), 602-616. doi:https://doi.org/10.33225/jbse/17.16.379
• Siegler, R. S. & Wagner A.M. (2005). Children’s thinking. Pearson Prentice Hall.
• Stokhof, H.J.M., De Vries, B., Bastiaens, T., & Martens, R. (2017). Mind map our way into effective student questioning: A principle-based scenario. Research in Science Education. https://doi.org/10.1007/s11165-017-9625-3
• Şalcı, O., Karakaya, K. & Tatlıeşme, S. (2018). Akıllı cihaz kullanımının 3-6 yaş çocukların gelişimine etkisinin okul öncesi öğretmenleri görüşleri açısından değerlendirilmesi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4, 53-63. https://doi.org/10.17556/erziefd.404237
• Lundy, A. & Trawick-Smith, J. (2021). Effects of active outdoor play on preschool children’s on-task classroom behavior. Early Childhood Education Journal, 49, 463–471. https://doi.org/10.1007/s10643-020-01086-w Topçu, S. (2018). Çocuk ve sanal ortam. Kocatepe Tıp Dergisi, 19(1), 27-33. https://doi.org/10.18229/kocatepetip.411206
• Türnüklü, D. A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24 (24) , 543-559.
• Ucur, Z. E. (2005). Farklı aile tutumlarının okul öncesi dönem 5 yaş çocuklarının bilişsel performans düzeylerine etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Maltepe Üniversitesi.
• Üstün, E., Akman, B. & Etikan, İ. (2004). Farklı sosyo-ekonomik düzeydeki çocukların bilişsel gelişimlerinin değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 205-210. doi:10.21560/spcd.91139
• Valadines, N., Giritsi, F., Kampeza, M. & Ravanis, K. (2000). Changing pre-school children’s conceptions of the day/night cycle. International Journal of Early Years Education, 8(1), 27- 39. https://doi.org/10.1080/096697600111725
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Winfield, M. (2012). An overview of thinking maps. https://www.slideshare.net/mwinfield1/an-overview-of-thinking-maps