İlköğretim Öğrencilerinin Madde ve Isı Konusuna İlişkin Gösterim Türleri Arasında Geçiş Yapabilme Durumlarının İncelenmesi

Yıl 2016, Cilt: 13 Sayı: 1, 1 - 25, 01.06.2016

Mehmet Altan Kurnaz Ebru Ezberci Nezihe Gökçen Bayri

Öz

Bilginin gösteriminin fen eğitiminde önemli bir rol oynadığı düşünüldüğünde öğrenciler üzerindeki etkilerinin incelenmesi önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı, 6. ve 8. sınıf öğrencilerinin madde ve ısı konusuna ilişkin resim, tablo, metin ve grafik gösterim türleri arasında geçiş yapabilme durumlarını ortaya çıkarmaktır. Araştırma örnek olay çalışması niteliğindedir. Çalışma grubu, 2013-2014 öğretim yılı içerisinde bir ortaokulda öğrenim görmekte olan 6. ve 8. sınıf toplam 100 öğrenciden oluşmaktadır. Öğrencilerin gösterim türleri arasındaki geçişleri yapabilme durumlarını belirlemek amacıyla 6. ve 8. sınıf madde ve ısı konusuna ilişkin ölçme aracı geliştirilmiştir. Doküman analizi yöntemiyle yürütülen bu araştırmada önceden belirlenen kriterler doğrultusunda verilen cevapların niteliği için kodlamalar oluşturularak soruların doğruluğu ve yanlışlığını beş boyut altında değerlendirilmiştir. Sonuç olarak bir gösterim türünden diğer bir gösterim türüne geçişlerde, 6. ve 8. sınıf öğrencilerinin yetersiz veya yanlış bilgilere sahip olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda, ders kitaplarında ve derslerdeki konu anlatım süreçlerinde ve ölçme-değerlendirme süreçlerinde bilginin farklı gösterimleri arasındaki geçişlerini yansıtan örnekler verilmesi ve sorular sorulması ve çözümlenmesi önerilmektedir. Ayrıca farklı öğrenme alanlarında da öğrencilerin gösterim türleri arası geçiş yapabilme yeterliliklerini inceleyen çalışmaların yapılması önerilmektedir

Anahtar Kelimeler

Gösterim, gösterim türleri, gösterim türleri arası geçiş, madde ve ısı

Investigation of Primary Students’ Transition Skills between Representations Types Related to the Matter and Heat Subject

Öz

Considering that knowledge representation and presentation of different formats play an important role in science education, it is important to investigate the effects on the students. The aim of this study was to reveal the 6th and 8th students’ ability of making transitions between picture, table, text and graphic representations related to the matter and heat. The research is a case study. The working group of the study were totally 100 students in 6th and 8th students, studying at a secondary school in the 2013-2014 academic year. To determine the students status of transitions in representations, a measurement tool relating to the subject of matter and heat was developed. Document analysis method was applied in this research and established codes in accordance with the given answers with predetermined criteria, accuracy and inaccuracy of the questions was evaluated in five dimensions. As a result, in transitions from one type to another type of representation, the 6th and 8th grade students have been found to have insufficient or incorrect information. Based upon the data obtained, in textbooks and lecturing processes in course and assessment processes, it was suggested that examples and questions reflecting the transition between different representations of information should be given, asked and analyzed. Additionally, it is suggested that studies which analyze students’ proficiency of making transitions in representations should be carried out

Anahtar Kelimeler

Representation, representation types, transitions in representations, matter and heat

Kaynakça

• Adıgüzel, R. (2006). Mitoz ve mayoz hücre bölünmesi konusundaki kavram yanılgılarının tespiti ve bu konuda fen bilgisi öğretmenlerinin çözüm önerileri (Muğla ili örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Muğla Üniversitesi, Muğla.
• Ainsworth, S. (1999). The functions of multiple representations. Computers and Education, 33, 131-152.
• Ainsworth, S., (2006). DeFT: A conceptual framework for considering learning with multiple representations. Learning and Instruction, 16, 183-198.
• Akdeniz, A.R., Bektaş, U., Yiğit, N. (2000). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin temel fizik kavramlarını anlama düzeyi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 5-14.
• Atila, M.E., Günel, M., Büyükkasap, E. (2010). Betimleme modlarının öğrenme amaçlı yazma aktiviteleri içerisindeki kullanım varyasyonlarının ilköğretim kuvvet ve hareket konularının öğrenimi üzerine etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(4), 113-127.
• Aydoğan, S., Güneş, G., Gülçiçek, Ç. (2003). Isı ve sıcaklık konusunda kavram yanılgıları. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 111-124.
• Başer, M., Çataloğlu, E. (2005). Kavram değişimi yöntemine dayalı öğretimin öğrencilerin ısı ve sıcaklık konusundaki “yanlış kavramlar”ının giderilmesine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 43-52.
• Bayri, N.G. (2014). Sekizinci sınıf öğrencilerinin basınç konusuyla ilgili gösterim türleri arasında geçiş yapabilme durumlarının incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu.
• Cin, M. (2007). Alternative views of the solar systems among Turkish students, International Review of Education, 53(1), 39-53.
• Coştu, B.,Ayas, A., Ünal, S. (2007). Kavram yanılgıları ve olası nedenleri: kaynama kavramı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 123-136.
• Çelik, D., Sağlam Arslan, A. (2012). Öğretmen adaylarının çoklu gösterimleri kullanma becerilerinin analizi. İlköğretim Online, 11(1), 239-250
• Değirmençay, Ş.A. (2010). Zenginleştirilmiş 5E öğretim modeline dayalı rehber materyallerin kavramsal değişim üzerine etkileri: “ısının yayılması ve genleşme”. (Yayınlanmamış doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Derman, A. (2014). Bilimsel okuryazarlığın tesisinde fen öğretim programlarının rolü. International Journal of Social Science, 26, 143-157.
• Durmuş, S., Yaman, H. (2002). Mevcut teknolojilerin sunduğu çoklu temsil olanaklarının oluşturmacı yaklaşıma getireceği yenilikler:5. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi: Ankara (Eylül).
• Duval, R. (2002). Thecognitiveanalysis of problems of comprehension in thelearning of mathematics. Mediterranean Journal for Research in Mathematics Education, 1(2), 1–16.
• Er Nas, S. (2013). Madde ve ısı ünitesindeki kavramların günlük hayata transfer edilmesinde derinleştirme aşamasına yönelik geliştirilen kılavuzun etkililiğinin değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Even, R. (1998). Factors involved in linking representations of functions. Journal of Mathematical Behavior, 17(1), 105-121.
• Jacobi, A., Martin, J., Mitchell, J., Newell, T. (2004, October). FIE 2004. Work in progress: A concept inventory for heat transfer. In Frontiers in Education, 34th Annual (pp. T3F-3). IEEE.
• Kaya, D., Keşan, C. (2014). İlköğretim seviyesindeki öğrenciler için cebirsel düşünme ve cebirsel muhakeme becerisinin önemi. International Journal of New Trends in Arts, Sports ve Science Education, 3(2), 38-47.
• Kramarski, B. (2004). Making sense of graphs: Does metacognitive instruction make a difference on students’ mathematical conceptions and alternative conceptions? Learning and Instruction, 14, 593-619.
• Kurnaz, M. A. (2008). Investigating the effectiveness of using different conceptual change methods embedded within 5E model on teaching and learning of heat and temperature, Balkan Physics Letters, Boğaziçi University Press, 16(1), 161025.
• Kurnaz, M. A. (2013). Investigation of the student teachers’ skills of transition between multiple representations about pressure. International Journal of Academic Research Part B, 5(1), 66-71.
• Kurnaz, M. A., Gültekin, N. G., Çağlar, A. (2012). Dört ve Beşinci Sınıf Fen ve Teknoloji Ders Kitaplarında Yer Alan Gösterim Yöntemlerinin 'Kuvvet Ve Hareket' Üniteleri Kapsamında İncelenmesi. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim Bilimleri Araştırmaları Sempozyumu: Sinop, Türkiye.
• Kurnaz, M. A., Yüzbaşıoğlu, M. K. (2013). Ortaöğretim kurumlarına geçiş sınavlarının bazı gösterim türleri arasındaki geçişler açısından incelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 267-279.
• Kurnaz, M.A., Gültekin, N.G., Aydınlı, B., Çağlar, A. (2014). Fen ve teknoloji ders kitaplarında yer alan gösterim yöntemlerinin, aralarındaki geçişlerin ve bunların öğrenciler tarafından kullanılabilme ve algılanma durumlarının incelenmesi. Kastamonu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri, Kastamonu.
• Lawrenz, F. (1986). Misconceptions of physical science concepts among elementary school teachers. School Science and Mathematics, 86(8), 654-660.
• Leinhardt, G., Zaslavsky, O., Stein, M.K. (1990). Functions, graphs and graphing: Tasks, Learning and Teaching. Review of Educational Research, 60(1), 1-64.
• Mevarech, Z. R., Kramarsky, B. (1997). From verbal descriptions to graphic representations: Stability and change in students' alternative conceptions. Educational Studies in Mathematics, 32, 229-263.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2006). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi (6, 7 ve 8. sınıflar) Öğretim Programı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2013). İlköğretim Fen Bilimleri Dersi (3–8. Sınıflar) Öğretim Programı. http://ttkb.meb.gov.tr/www/guncellenen-ogretim-programlari/icerik/151 sitesinden 12 Ocak 2015 tarihinde alınmıştır.
• Sezer, D. (2008). Yeni programdaki “Madde ve Isı” ünitesine yönelik laboratuar etkinliklerinin çoklu zeka kuramına göre yürütülmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van. URL-1, AASL Learning Standards, 10/05/2007 tarihinde http://www.ala.org/aasl/sites/ala.org.aasl/files/content/guidelinesandstandards/learningsta ndards/AASL_Learning_Standards_2007.pdf adresinden alınmıştır.
• Yağbasan, R.,Gülçiçek, Ç. (2003). Fen öğretiminde kavram yanılgılarının karakteristiklerinin tanımlanması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 102-120.
• Yalçın, M. (2008). Madde ve ısı ünitesinin öğretilmesinde bilgisayar destekli uygulamaların etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Yaman, F. (2008). İlköğretim altıncı sınıf öğrencilerine “Madde ve Isı” konusunda fen ve teknoloji dersi hedeflerinin kazandırılmasında işbirlikçi öğrenme kuramının etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara. Yenilmez, K., Teke, M. (2008). Yenilenen matematik programının öğrencilerin cebirsel düşünme düzeylerine etkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 229-246.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (7. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yin, R.K., (1984). Case study research: Design and methods. Newbury Park, CA.:Sage Publishing.
• Zou, X., (2000). The use of multiple representation sand visualizations in student learning of introductory physics: an example from work and energy documents. (PhDDissertation). The Ohio State University, Columbus, Ohio.