Ortak Bilgi Yapılandırma Modeline Dayalı Fen Öğretiminin Ortaokul Yedinci Sınıf Öğrencilerinin Kavramsal Anlamalarına Etkisi (Gök Cisimlerini Tanıyalım)

Yıl 2016, Cilt: 13 Sayı: 1, 514 - 543, 01.06.2016

Hasan Bakırcı Hüseyin Artun Samet Şenel

Öz

Bu çalışmanın amacı, Ortak Bilgi Yapılandırma Modeli'ne (OBYM) göre yürütülen fen öğretiminin ortaokul yedinci sınıf öğrencilerinin kavramsal anlamalarına etkisini incelemektir. Çalışmada, OBYM ile 5E öğretimin modelinin kavramsal anlamaya etkisi karşılaştırılmıştır. Dersler deney grubunda OBYM'ye, kontrol grubunda 5E öğretim modeline göre işlenmiştir. Çalışma 2015-2016 eğitim-öğretim güz yarıyılında deney ve kontrol grubundan 20'şer öğrenci olmak üzere, toplam 40 öğrenci ile yürütülmüştür. Yarı deneysel yöntem kapsamında, Gök Cisimlerini Tanıyalım Kavramsal Anlama Testi (GÖCİTKAT), Gök Cisimlerini Tanıyalım Başarı Testi (GÖCİTBAT) ve Kelime İlişkilendirme Testi (KİT) veri toplama araçları olarak kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen nicel veriler; parametrik olmayan teknikler kullanılarak analiz edilirken, nitel veriler ise içerik analiz ile çözümlenmiştir. Sonuç olarak, OBYM'ye dayalı yürütülen fen öğretiminin ve 5E öğretim modelinin yedinci sınıf öğrencilerinin kavramsal anlamaları üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir. Uygulamadan sonra deney grubunda uygulanan OBYM'nin, kontrol grubunda uygulanan 5E öğretim modeline göre yedinci sınıf öğrencilerinin kavramsal anlamaları üzerinde daha fazla etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. OBYM'nin kavramsal anlama üzerinde etkisinin daha net olarak ortaya konulabilmesi için Fen bilimleri dersinin farklı ünitelerinde/konularında modelin uygulanması önerilmektedir

Anahtar Kelimeler

Anahtar Kavramlar: Ortak bilgi yapılandırma modeli, kavramsal anlama, gök cisimleri, yedinci sınıf öğrenciler

The Effect of Common Knowledge Construction Model-Based Science Teaching on the Seventh Grade Students’ Conceptual Understanding (Let’s Learn Celestial Bodies)

Öz

The purpose of this study is to explore the effect of science teaching based on Common Knowledge Construction Model (CKCM) on the conceptual understanding of seventh graders in middle school. In the study, the effect of CKCM and 5E teaching model on conceptual understanding were compared. The courses were carried out according to CKMC in experimental group and 5E teaching model was applied in control group. The study was conducted in the 2015-2016 academic year, fall semester with the participation of 40 students in total, divided equally into two groups, an experimental group and a control group with 20 students each. As part of the quasi-experimental design, the Celestial Bodies Conceptual Understanding Test (CEBCUT), the Celestial Bodies Achievement Test (CEBAT), and Word Association Test (WATT) were used to collect data. The quantitative data were analyzed using the t-test, and the qualitative data were analyzed using the content analysis method. At the end of the analysis, it was found that science teaching based on both the Common Knowledge Construction Model (CKCM) and the 5E instructional model were effective in seventh grade students’ conceptual understanding. The analysis also showed that the CKCM applied to the experimental group was more effective in the seventh grade students’ conceptual understanding than the 5E instructional model applied to the control group. Further studies using the model on different science subjects can evaluate the effect of CKCM on conceptual understanding in detail

Anahtar Kelimeler

Common knowledge construction model, conceptual understanding, celestial bodies, seventh grade students

Kaynakça

• Acker, S. F. (1996). Identifying and correcting misconceptions about the solar system through a constructivist learning approach. Unpublished Master Thesis, Texas Woman’s University, Texas.
• Bahar, M., Johnstone, A.H. ve Sutcliffe, R. G. (1999). Investigation of students’ cognitive structure in elementary genetics through word association tests. Journal of Biological Education, 33, 134.
• Bahar, M., Nartgün, Z., Bıçak, B. ve Durmuş, S. (2006). Geleneksel-alternatif ölçme değerlendirme öğretmen el kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Baloğlu Uğurlu, N. (2005). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin dünya ve evren konusu ile ilgili kavram yanılgıları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 229-246.
• Bostan, A. (2008). Farklı yaş grubu öğrencilerinin astronominin bazı temel kavramlarına ilişkin düşünceleri, Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Bakırcı, H. ve Çepni, S. (Haziran, 2012). Fen ve teknoloji öğretimi için yeni bir model: Ortak bilgi yapılandırma modeli. Sözlü bildiri, X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Bakırcı, H. ve Çepni, S. (Eylül, 2013). Yeni fen bilimleri dersi öğretim programı kapsamında ortak bilgi yapılandırma modelinin irdelenmesi. Sözlü bildiri, III. Ulusal Kimya Kongresi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Bakırcı H. ve Çepni, S. (2014). Fen bilimleri dersi öğretim programı temelinde ortak bilgi yapılandırma modelinin irdelenmesi. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 2(2), 83-94.
• Bakırcı, H., Çepni, S. ve Ayvacı, H. Ş. (2015). Ortak bilgi yapılandırma modeli hakkında fen bilimleri öğretmenlerinin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(I), 97-127.
• Bakırcı, H., Çepni, S. ve Yıldız, M. (2015). Ortak bilgi yapılandırma modelinin altıncı sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına etkisi: ışık ve ses ünitesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 182-204.
• Bektaşlı, B. (2013a). Fen bilgisi öğretmen adaylarının astronomi hakkındaki kavram yanılgılarının tespiti için astronomi kavram testinin geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 38(168), 362-372.
• Biernacka, B. (2006). Developing scientific literacy of grade five students: A teacher researcher collaborative effort. Unpublished Ph.D. dissertation, University of Manitoba.
• Bostan Sarıoğlan, A., Küçüközer, H. ve Küçüközer, A. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının astronomi kavramları hakkındaki kavramsal anlamaları, Fen Eğitimi ve Araştırmaları Derneği Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 2(1), 23-34.
• Bruner, J. (1986). Actual minds, possible worlds. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (14. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Coştu, B., Ayas, A., Açıkkar, E. ve Çalık, M. (2003). Çözünürlük konusu ile ilgili kavramlar ne düzeyde anlaşılıyor? Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 24 (2). 13-28.
• Çelikten, O., İpekçioğlu, S., Ertepınar, H. ve Geban, Ö. (2012). The effect of the conceptual change oriented instruction through cooperative learning on 4th grade students’ understanding of earth and sky concepts, Science Education International, 23(1), 84-96.
• Çepni, S. (2011). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş, Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çepni, S., Özmen, H. ve Bakırcı, H. (Haziran, 2012). Ortak bilgi yapılandırma modeline uygun öğretim materyali geliştirilmesi: Işığın madde ile etkileşimi ve yansıma örneği, Sözlü bildiri, X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Doll, W. E. (1993). A post-modern perspective on curriculum. advances in contemporary educational thought, 9, Teachers College, New York: Columbia University.
• Ebenezer, J. V. & Connor, S. (1998). Learning to teach science: A model for the 21 century. Upper Saddle River, NJ: Prentice-Hall, Simon and Schuster/A Viacom Company.
• Ebenezer, J., Chacko, S. & Immanuel, N. (2004). Common knowledge construction model for teaching and learning science: Application in the Indian context.
• Ebenezer, J., Chacko, S., Kaya, O. N., Koya, S. K. & Ebenezer, D. L. (2010). The effects of common knowledge construction model sequence of lessons on science achievement and relational conceptual change. Journal of Research in Science Teaching, 47(1), 25– 46.
• Ekiz, D. ve Akbaş, Y. (2005). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin astronomi ile ilgili kavramları anlama düzeyi ve kavram yanılgıları. Milli Eğitim Dergisi, 165.
• Ekiz, D. (2013). Eğitimde araştırma yöntem ve metotlarına giriş: Nitel nicel ve eleştirel kuram metodolojileri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ercan, F., Taşdere, A. ve Ercan, N. (2010). Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla kavramsal değişimin gözlenmesi, Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(2), 136-154.
• Hırça, N., Çalık, M. ve Seven, S. (2011). 5E modeline göre geliştirilen materyallerin öğrencilerin kavramsal değişimine ve fizik dersine karşı tutumlarına etkisi: “İş, güç ve enerji” ünitesi örneği. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8(1), 139-152.
• İyibil, Ü. G. ve Sağlam Arslan, A. (2010). Fizik öğretmen adaylarının yıldız kavramına dair zihinsel modelleri, Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 4(2), 25-46.
• İyibil, Ü. (2011). A new approach for teaching ‘energy’ concept: The common knowledge
• construction model. Western Anatolia Journal of Educational Sciences (WAJES), Dokuz
• Eylül University Institute, Izmir, Turkey.
• Arıkurt, E., Durukan, Ü. G. ve Şahin, Ç. (2015). Farklı öğrenim seviyesindeki öğrencilerin
• astronomi kavramıyla ilgili görüşlerinin gelişimsel olarak incelenmesi. Amasya
• Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 66-91.
• Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kiryak, Z. (2013). Ortak bilgi yapılandırma modelinin yedinci sınıf öğrencilerinin su kirliliği konusundaki kavramsal anlamalarına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Kurnaz, M. A. (2007). Yıldız, kuyruklu yıldız ve takımyıldız kavramlarıyla ilgili öğrenci algılamalarının belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 251-264.
• Kurnaz, M. A. ve Değirmenci, A. (2011). Temel astronomi kavramlarına ilişkin öğrenci algılamalarının sınıf seviyelerine göre karşılaştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 97-120.
• Kurnaz, M. A. ve Değirmenci, A. (2012). Yedinci sınıf öğrencilerinin güneş, dünya ve ay ile ilgili zihinsel modelleri. İlköğretim-online, 11(1), 137-150.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2013). İlköğretim kurumları fen bilimler dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Devlet Kitapları Basım Evi.
• Pfundt, H. & Duit, R. (2007). Bibliography: Students' alternative frameworks and science education, Kiel, Germany: Institute for Science Education at the University of Kiel.
• Sezen, F. (2002). İlköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin astronomi kavramlarını anlama düzeyleri ve kavram yanılgıları. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Sinan O. (2007). Fen bilgisi öğretmen adaylarının proteinler ve protein sentezi ile ilgili kavramsal anlamaları. Yayınlanmamış doktora tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Sharp, J. G. & Kuerbis, P. (2005). Children’s ideas about the solar system and the chaos in learning science. Science Education, 90(1), 124–147.
• Şenel Çoruhlu, T. (2013). Güneş sistemi ve ötesi uzay bilmecesi ünitesinde zenginleştirilmiş 5e öğretim modeline göre geliştirilen rehber materyallerin etkililiğinin belirlenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Taşdere, A., Özsevgeç, T. ve Türkmen, L. (2014). Bilimin doğasına yönelik tamamlayıcı bir ölçme aracı: kelime ilişkilendirme testi. Fen Bilimleri Öğretim Dergisi, 2(2), 129-144.
• Şahin, F. (2001). İlköğretim ikinci sınıf öğrencilerinin uzay hakkındaki bilgilerinin değerlendirilmesi. SDÜ Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2),156-169.
• Türk, C. (2010). İlköğretim temel astronomi kavramlarının öğretimi, Yüksek lisans tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Vural, S., Demircioğlu, H. ve Demircioğlu, G. (Mayıs, 2012). Genel bilgi yapılandırma modeline uygun geliştirilen bir öğretim materyalinin üstün yetenekli öğrencilerin asit- baz kavramlarını anlamaları üzerine etkisi. Sözlü bildiri, IV. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Wood, L. C. (2012). Conceptual change and science achievement related to a lesson sequence on acids and bases among African American alternative high school students: A teacher’s practical arguments and the voice of the “other”. Unpublished doctoral dissertation, Wayne State University.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.