The Effects of Process of Developing Instructional Materials on Pre-Service Teachers’ Environmental Attitudes, Behaviors and Perceptions

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 1, 22 - 46, 15.01.2017

Hülya Aslan Efe , Medine Baran

Öz

The aim of this study is to determine the effects of developing instructional materials
from substances waste on pre-service teachers‟ environmental attitudes, behaviors and
perceptions. The study was carried out with 64 primary pre-service science teachers. In line with
the purpose of the present study, the „Environmental Literacy Scale‟ developed by Kışoğlu
(2009) and semi-structured interview protocols was used. In the study, pre-service science
teachers have developed instructional materials compatible with primary science text books. The
research process carried out for 8 weeks in the Fall Term of the 2015-2016 academic year.
Results of study showed that the developing instructional materials with using waste materials
effects pre-service science teachers‟ environmental attitudes, behaviors and perceptions in
positive way. Also, the study revealed that research process had more positive effects on male
pre-service teachers‟ environmental behaviors than female preservice teachers‟. The results of the
study are important in order to develop a more favorable environmental awareness among preservice
science teachers. Parallel to these findings, it is also important that this awareness may
affect reflections of future generations‟ environmental sensitivity in a positive way. 

Anahtar Kelimeler

Environmental attitude, environmental behavior, environmental perception, material development

Atık Maddelerden Öğretim Materyali Geliştirme Sürecinin Öğretmen Adaylarının Çevresel Tutum, Davranış ve Algılarına Etkisi

Öz

Yapılan bu araştırmanın amacı, fen bilgisi öğretmen adaylarının atık maddeleri kullanarak
fen ve teknoloji dersine yönelik materyal geliştirme sürecinin çevresel tutum, davranış ve
algılarına etkisini saptamaktır. Araştırma, Fen Bilgisi Öğretmenliği programı üçüncü sınıfta
öğrenim gören 64 öğretmen adayı ile yürütülmüştür. Yapılan bu çalışmada veri toplama aracı
olarak Kışoğlu (2009) tarafından geliştirilen çevre okuryazarlığı ölçeği ve 4 sorudan oluşan yarı-
yapılandırılmış mülakat formu kullanılmıştır. Araştırmada, öğretmen adayları fen bilgisi ders
kitaplarındaki kavramların öğretilmesine yönelik etkinliklerde kullanılacak materyaller
geliştirilmişlerdir. Araştırma, 2015-2016 eğitim öğretim yılının güz döneminde 8 hafta boyunca
devam etmiştir. Araştırmanın sonunda atık maddelerden fen bilgisi dersine yönelik öğretim
materyali geliştirme sürecinin katılımcı öğretmen adaylarının çevresel tutum, davranış ve
algılarına olumlu yönde etkilerinin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca bu sürecin çevresel davranış
boyutunda erkek öğretmen adaylarını kız öğretmen adaylarına oranla daha olumlu etkilediği
sonucu elde edilmiştir. Yapılan bu çalışmadan elde edilen bu sonuçlar, öğretmen adaylarında
daha olumlu bir çevre bilinci geliştirilmesi ve gelecek nesillerde bu bilincin yansımalarının
görülebilmesi açısından önemli bulunmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Çevresel tutum, Çevresel Davranış, Çevresel algı, Materyal geliştirme

Kaynakça

• Akkurt, N. D.(2007). Aktif Öğrenme Tekniklerinin Lise 1. Sınıf Öğrencilerinin Ekoloji ve Çevre Kirliliği Konusunu Öğrenme Başarılarına ve Çevreye Yönelik Tutumlarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Altın, B. N., Oruç, S. (2008). Çocukluk döneminde doğa sporlarının çevre eğitiminde kullanımı. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(35), 10-18.
• Aydın, A. (2011). The development materials from substances waste for some topics in science and technology textbook for primary. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 5(1),62-93.
• Balkan Kıyıcı, F., Atabek Yiğit, E.,Selcen Darçın, E. (2014). Doğa eğitimi ile öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerindeki değişimin ve görüşlerinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 17-27.
• Büyüksaatçı, S., Küçükdeniz, T., Esnaf, Ş. (2008). Geri dönüşüm tesislerinin yerinin gustafson-kessel algoritması-konveks programlama melez modeli tabanlı simülasyon ile belirlenmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 7 (13), 1-20.
• Carrier, J. S. (2007). The role of gender in environmental education in the school yard, National Association for Research in Science Teaching (NARST) annual conference, New Orleans, LA.
• Çepel,N. (1992). Doğa Çevre Ekoloji ve İnsanlığın Ekolojik Sorunları, Altın Kitaplar, İstanbul.
• Eisler, A. D., Eisler, H.,Yoshida, M. (2003). Perception of human ecology: Cross-cultural and gender comparisons. Journal of Environmental Psychology, 23(1), 89-101. http://dx.doi.org.proxy1.cl.msu.edu/10.1016/S0272-4944(02)00083-X
• Freedman, J. L., Sears, D. O., Carlsmith, J. M. (1989). Sosyal Psikoloji. (A. Dönmez Çev.), İstanbul: Ara Yay.
• Goldman, D., Ben-ZviAssaraf, O.,Shaarbani, D. (2013). Influence of a non-formal environmental Education program on junior high school students' environmental literacy. International Journal of Science Education, 35(3),515-545. DOI:
• Goldman, D., Yavetz B.,Pe'er, S. (2014). Student teachers' attainment of environmental literacy in relation to their disciplinary major during undergraduate studies. International Journal of Environmental&Science Education, 9(4), 369-383.
• ICOEST, (2014). 2nd International Conference on Environmental Science and Technology. 14-17 Mayıs 2014, Antalya/Side.
• Jena, A.K. (2012). Awareness, openness and eco-friendly (aoe) model teaches pre-service teachers on how to be eco-friendly. International Electronic Journal of Environmental Education, 2(2), 103-117.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1988). İnsan ve İnsanlar. Evrim Yayınevi, İstanbul.
• Karatekin, K. (2013). Öğretmen adayları için katı atık ve geri dönüşüme yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (10), 71-90.
• Keleş, Ö., Uzun,N.,Varnacı, (2010). Öğretmen adaylarının çevre bilinci, çevresel tutum, düşünce ve davranışlarının doğa eğitimi projesine bağlı değişimin ve kalıcılığının değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(32), 384-401.
• Kışoğlu,M. (2009). Öğrenci Merkezli Öğretimin Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlığı Düzeyine Etkisinin Araştırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Kaplowitz M. D.,Levine R. (2005). How environmental knowledge measures up at a Big Ten university. Environmental Education Research, 11(2), 143–160.
• Kılınç, A. (2010). Projeye dayalı öğrenme boşluğu kapatabilir mi? Türk fen öğretmen adayları, & çevre dostu davranışlar. International Journal of Environmental and Science Education, 5(4), 495-509.
• McDonald, J. T.,Dominguez, L. A. (2010). Professional preparation for science teachers in environmental education. In A. M. Bodzin, B. S. Klein& S. Weaver (Eds.), The Inclusion of Environmental Education in Science Teacher Education (pp. 17-30). NY, USA: Springer Netherlands.
• MEB , (2004). İlköğretim okulu fen ve teknoloji dersi öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı Tebliğler Dergisi, 2518.
• Miles, M.B, Huberman, A.M. (1994). Qualitative Data Analysis, 2nd Ed., p. 10-12. Newbury Park, CA: Sage.
• Okur-Berberoğlu, E. (2015). Eko pedagoji temelli sınıf dışı çevre eğitiminin çevre farkındalığı üzerinde etkisi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 12-1(23), 67-81.
• Özen, Y., Gül, A. (2007). Sosyal ve eğitim bilimleri araştırmalarında evren· örneklem sorunu. KKEFDI]OKKEF, 15,394-422.
• Özgüven, İ. E. (1994). Psikolojik Testler. Ankara: PDREM Yay.
• Öztürk, G., Yılmaz Tüzün, Ö., Teksöz, G. (2013). Exploring environmental literacy through demographic variables. Elementary Education Online, 12(4), 926-937.
• Palmberg, I.E., Kuru, J. (2000).Outdoor activities as a basis for environmental responsibility. The Journal of Environmental Education,31(4), 3-6.
• Sadık, F.,Sadık, S.(2014).A study on environmental knowledge and attitudes of teacher candidates. Procedia – Socialand Behavioral Sciences, 116, 2379–2385.
• Teksöz, G., Şahin E., Ertepınar, H. (2010). Environmental literacy, pre-service teachers, and a sustainable future. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 307-320.
• Terzi, A. R.,Tezci, E. (2007). Necatibey eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Educational Administration: Theory and Practice, 52, 593- 614.
• Thomas, I.,Nicita, J. (2002). Sustainability education and Australian universities. Environmental Education Research, 8(4), 475-492.
• Tuncer, G.,Tekkaya, C., Sungur, S., Cakiroglu, J., Ertepinar, H.,Kaplowitz, M. (2009). Assessing pre-service teachers‟ environmental literacy in Turkey as a mean to develop teacher education programs. International Journal of Educational Development, 29, 426–436.
• UÇEK, (2010). IV. Ulusal Çevre ve Ekoloji Kongresi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 12-15 Şubat, Çanakkale-Türkiye.
• Xiao, C., Hong, D. (2010). Gender differences in environmental behaviors in China, Population and Environment, 32, 88-104. http://dx.doi.org/10.1007/s11111-010-0115-z
• Creswell, J.W. (2003). Research Design Qualitative, Quantitative and Mixed Methods Approaches. Second Edition
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınevi.