Erken Çocukluk Döneminde Uygulanan Çevre Eğitim Programının Çocukların Çevreye Karşı Tutumları Üzerindeki Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 17 Sayı: 1, 557 - 578, 25.12.2020

Simge Yılmaz Emine Yılmaz Bolat İlknur Gölcük

https://doi.org/10.33711/yyuefd.693833

Cited By: 9

Öz

Bu çalışmanın amacı okul öncesi dönemdeki çocukların çevreye yönelik tutumlarını, çevreyi koruma, geri dönüşüm, tüketim alışkanlıkları ve yaşam alışkanlıkları alt boyutları ile araştırmaktır. Araştırmanın çalışma grubu, Mersin ili Yenişehir ilçesinde Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı bağımsız devlet anaokullarına ve anasınıflarına devam eden 54-60 aylık çocuklardan tesadüfi örnekleme yolu ile seçilen 71 çocuktan oluşmaktadır. Araştırmanın deseni, deneysel yöntemlerden tek grup ön-test son-test modeli olarak belirlenmiştir. Bu desene göre, katılımıcıların her biri ile ön-testin uygulanması, çevre eğitim programının uygulanması ve son-testin uygulaması, sırasıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın veri toplama materyali ‘Çocukların Çevre Tutumları Ölçeği-Okul Öncesi Versiyonu’dur. Veriler her bir katılımcı ile birebir görüşmeler yapılarak toplanmıştır. Veri toplama materyalindeki 15 maddenin her biri ile ilgili soru, çocuklara maddelerin içeriğinin tasvir edildiği resimler gösterilerek sorulmuş ve çocukların yanıtları kaydedilmiştir. Araştırma kapsamında uygulanacak çevre eğitimi programının süresi dört hafta olarak belirlenmiştir. Çevre eğitimi, haftada bir gün farklı alanlara yapılan alan gezileri ve burada yapılan etkinliklerle uygulanmıştır. Katılımcıların çevreye yönelik tutumları, çevre eğitim programı uygulaması öncesinde ve sonrasında ölçülmüştür. Araştırma bulgularına göre, dört haftalık çevre eğitim programının, okul öncesi dönem çocuklarının çevreye yönelik tutumları üzerinde etkili olmadığı bulunmuştur. Çalışmanın bulguları tartışılarak, ileride yapılacak olan çalışmalara önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi eğitimi, Çevre eğitimi

Kaynakça

• Aktaş-Arnas, Y. (2019). (Ed.). Çocuk merkezli öğrenme ortamları: Okul öncesi çocuklar için bir okul tasarla. Ankara: Pegem Akademi. Allen, R., Allaby, M., Davoll, J. & Lawrence, S. (1972). A blueprint for survival. The Ecologist, 2(1), 1-43. Basile, C. G. (2000). Environmental education as a catalyst for transfer of learning in young children. The Journal of Environmental Education, 32, 21–27. Başal, H. A. (2015). Okul öncesi ve ilköğretim çocukları için uygulamalı çevre eğitimi. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık. Bonnet, M. & Williams, J. (1998). Environmental education and primary children’s attitudes towards nature and the environment. Cambridge Journal of Education, 28(2), 159-174. Boyes, E. & Stanisstreet, M. (1993). The ‘greenhouse effect’: Children’s perceptions of causes, consequences and cures. International Journal of Science Education, 15, 531-552. Carson, R. (1956). The sense of wonder. New York: Harper & Row. Carson, R. (1962). Silent spring. Boston: Houghton Mifflin. Cohen, S. (1994). Children’s environmental knowledge. (Ed. R. Wilson). Environmental education at the early childhood level (pp.19-22). Troy, OH: North American Association for Environmental Education. Diamond, J. (2011). Collapse: How societies choose to fail or succeed, London, UK: Penguin Group. Dilek-Eren, C. (2014). Çevre bilinci. (Ed. O. Bozkurt). Çevre Eğitimi (s. 179-213). Ankara: Pegem Akademi. Dresner, M. & Gill, M. (1994). Environmental education at summer nature camp. Journal of Environmental Education, 25(3), 35-41 Ellul, J. (1964). The technological society. New York: Vintage Book. Erdoğan, M. (2011). Ekoloji temelli yaz doğa eğitimi programının çocukların çevreye yönelik bilgi, duyuşsal eğilimler ve sorumlu davranışlarına etkisi. Kuramdan Uygulamaya Eğitim Bilimleri, 11(4), 2223-2237. Erdoğan, M., ve Erentay, M. (2007). Children’s perceptions on endangered species and threatened environments: Results from Unique and Universal Project. (Eds. M.F. Costa, B.V. Dorrío ve R. Reis). Development, Diversity and Inclusion in Science Education. (s. 141- 148). Portugal: The Hands on Science Network. Erdogan, M., Erentay, N., Barss, M., ve Nechita, A. (2008). Students’ awareness of endangered species and threatened environments: A comparative case-study. International Journal of Hands-on Science, 1(2), 46-53. Erdoğan, M., ve Mısırlı, A. (2007). Graduate students’ perspectives on the human-environment relationship. Journal of Turkish Science Education, 4(2), 21-30. Erdoğan, M., ve Uşak, M. (2009). Curricular and extra-curricular activities for developing environmental awareness of young students: A case from Turkey, Odgojne Znanosti- Educational Sciences, 11(1), 73-85. Ergazakı, M., Zogza, V., & Grekou, A. (2009). From preschoolers’ ideas about decomposition, domestic garbage fate and recycling to the objectives of a constructivist learning environment in this context. Rewiew of Math, Science and ICT Education, 3(1), 99-121. Falk, J. H. (2001). Free-choice science learning: Framing the discussion. ( Ed. H. Falk). Free-choice science education: How we learn science outside of school. New York, NY: Teachers College Press. Grodzinska-Jurzcak, M., Stepska, A., Nieszporek, K., & Bryda, G. (2006). Perception of environmental problems among pre-school children in Poland. International Research in Geographical and Environmental Education, 15(1), 62-76. Gunderson, R. (2014). Eric Fromm’s Ecological messianism: The first biophilia hypothesis as humanistic social theory. Humanity & Society, 38(2), 182-204. Gülay, H. (2011). Ağaç yaş iken eğilir: Yaşamın ilk yıllarında çevre eğitiminin önemi. Türk Bilim Araştırma Vakfı, 4(3), 240-245. Gülay, H., ve Ekici, G. (2010). MEB okul öncesi eğitim programı’nın çevre eğitimi açısından analizi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7, 1, 74-84. Gülay, H., Yılmaz, Ş., Turan Güllaç, E., ve Önder, A. (2010). The effect of soil education project on pre-school children. Educational Research and Review, 5(11), 703-711. Gülay-Ogelman, H. (2012). Teaching preschool children about nature: A project to provide soil education for children in Turkey. Early Childhood Education Journal, 40, 177-185. Gülay-Ogelman, H., ve Durkan, N. (2014). Toprakla buluşan çocuklar: Küçük çocuklar için toprak eğitimi projesinin etkililiği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(31), 632- 638.Handler, D., & Epstein, A. (2010). Nature education in preschool. Extensions Curriculum Newsletter from Highscope, 25(2), 1-7. Heimlich, J. E. (2010). Environmental education evaluation: Reinterpreting education as a strategy for meeting mission. Evaluation and Program Planning, 33(2), 180-185. Karasar, N. (2000). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınevi. Keleş, R. ve Hamamcı C. (1993), Çevrebilim Ankara: İmge Kitabevi. Matthews, B.E., & Riley, C.K. (1995). Teaching and evaluating outdoor ethics education programs. Vienna, VA: National Wildlife Federation. Otto, S., & Kaiser, F.G. (2014). Ecological behavior across the lifespan: Why environmentalism increases as people grow older. Journal of Environmental Psychology, 40, 331–338. Otto, S., Kaiser, F.G., & Arnold, O. (2014). The critical challenge of climate change for psychology: Preventing rebound and promoting more individual irrationality. European Psychologist, 19, 96–106. Özdemir, O. (2010). The effects of nature-based environmental education on environmental perception and behavior of primary school students. Pamukkale University Journal of Education, 27, 125-138. Özdemir, O., ve Uzun, N. (2006). Yeşil sınıf modeline göre yürütülen fen ve doğa etkinliklerinin ana sınıfı öğrencilerinin çevre algılarına etkisi. Çocuk Gelişimi ve Eğitim Dergisi, 1(2), 12-20. Potter, G. (2010). Environmental education for the 21st century: Where do we go now? The Journal of Environmental Education, 41(1), 22–33. Russo, S. (2001) Promoting attitudes towards environmental education depends on early childhood education. Australian Primary and Junior Science Journal, 17(4), 34-36. Smith, A. (2001). Early childhood a wonderful time for science learning. Australian Primary and Junior Science Journal, 17(2), 18-20. Solomon, E. P., & Heide, K. M. (2005). The biology of trauma: Implications for treatment. Journal of Interpersonal Violence, 20, 51-60. Sonnenfeld, D., Mol, A., 2002. Globalization and the transformation of environmental governance. American Behavioral Scientist, 45(9), 1318–1339. Starosta, B. (1990). Discoveries in living nature according to the principle of learning by discovery: Didactic concepts and results of an empirical study. (Eds. W. Killermann, ve L. Staeck). Methods of biology education (pp. 316-326). Germany: Aulis-Verlag. Stevenson, R. B., Brody, M., Dillon, J., & Wals, A. E. J. (Eds.) (2013). International handbook of research on environmental education. New York: Routledge. Stone, S. J., & Glascott, K. (1998). The affective side of science instruction. Childhood Education, 74, 102-104. Şahin-Pekmez, E., Yılmaz H. ve Kahveci, C. (2010). Influence of learning science in outdoor settings on 5th grade students’ understanding of the nature of science. Paper presented at the 7th International Conference on Hands-on Science. Rethymno-Crete. Şallı, D. (2011). Proje tabanlı öğrenme yaklaşımı ile 48-60 aylık çocuklara geri dönüşüm kavramının kazandırılması. Yüksek Lisans Tezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Marmara Üniversitesi, İstanbul. Şallı, D., Dağal, A. B., Küçükoğlu, E. K., Niran, S. Ş., ve Tezcan, G. (2013). Okul öncesinde geri dönüşüm kavramı: Aile katılımlı proje tabanlı bir program örneği. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 234-241. Taşkın, O., ve Şahin, B. (2008). Environment concept and six-year-old preschool children. Pamukkale University, Journal of Faculty of Education, 23(1), 1–14. Temiz, Z., Karaarslan-Semiz, G., & Yılmaz, S. (2018) “Nasreddin Hodja and walnut tree”. A Turkish Indigenous Story about Human-Nature Interaction. In Aghasaleh, R., Children and mother nature, storytelling for a glocalized environmental pedagogy. Sense Publishers: Boston.
• Turtle, C., Convery I. , & Convery, K. (2015). Forest schools and environmental attitudes: A case study of children aged 8–11 years. Cogent Education, 2(1), 1100103. Wells, N.M., & K.S. Lekies. (2006). Nature and the life course: Pathways from childhood nature experiences to adult environmentalism. Children, Youth & Environments, 16, 1, 1–24. Wilson, R.A. (1993). Fostering a sense of wonder during the early childhood years, Columbus Ohio: Greyden Press. Wilson, R. A. (1996). Environmental education programs for preschool children. Journal of Environmental Education, 27(4), 71–81. Yılmaz, S., Temiz, Z., & Karaarslan-Semiz, G. (2018). Children’s understanding of humannature interaction after a folk storytelling session. Applied Environmental Education & Communication, 19(1), 88-100.