Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Sosyobilimsel Konular Hakkındaki Tutum ve Görüşlerinin Belirlenmesi

Yıl 2020, Cilt: 17 Sayı: 1, 870 - 893, 25.12.2020

Rıdvan Gürbüzkol Hasan Bakırcı

https://doi.org/10.33711/yyuefd.751857

Cited By: 8

Öz

Bu çalışmanın amacı, Fen Bilimleri öğretmenlerinin sosyobilimsel konular hakkındaki tutum ve görüşlerinin belirlenmesidir. Bu çalışmada özel durum yöntemi kullanılmıştır. Çalışma, 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Van il merkezi ve ilçelerinde görev yapmakta olan 289 (134-Kadın, 155-Erkek) Fen Bilimleri öğretmeni ile yürütülmüştür. Çalışmaya katılan Fen Bilimleri öğretmenleri içerisinde amaçlı örneklem yöntemi yardımıyla seçilen 10 öğretmen ile yarı yapılandırılmış mülakat yapılmıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak, Sosyobilimsel Konulara Yönelik Tutum Ölçeği (SOKTÖ) ve Yarı Yapılandırılmış Mülakat formu kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen nicel veriler, tanımlayıcı istatistik tekniği kullanılarak analiz edilmiştir. Nitel verilerin çözümlenmesinde ise içerik ve betimsel analizden yararlanılmıştır. Çalışma sonucunda Fen Bilimleri öğretmenlerinin, sosyobilimsel konular hakkında yeterli bilgiye sahip oldukları, Fen Bilimleri dersinde bu konulara yer verdiklerini ve günlük hayatta önem verdikleri belirlenmiştir. Sosyobilimsel konuların toplumu ilgilendirmesi ve öğretim programında yer alması nedeniyle Fen Bilimleri öğretmenlerinin bu konularla ilgili bilimsel tartışmaları ve çalışmaları takip ettikleri sonucuna ulaşılmıştır. Sosyobilimsel konuların öğretimi, öğrencilerin başka düşünceye saygılı olmalarına, muhakeme ve eleştirel düşünme becerilerine katkı sağlamıştır. Fen Bilimleri öğretmenlerinin sosyobilimsel konular hakkındaki tutum ve görüşlerinin daha net görülebilmesi için geniş katılımlı çalışmaların yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Fen bilimleri öğretmeni, sosyobilimsel konular

Kaynakça

• Albe, V. (2008). Students’ positions and considerations of scientific evidence about a controversial socio-scientific issue. Science Education, 17(8-9), 805-827. Arık, F. ve Turan, S. (2006). Nükleer enerji raporu: Nükleer santralin Konya'ya kurulabilirliği, getirileri ve götürüleri, Yeni İpek Yolu Konta Ticaret Odası Dergisi, 19(217), 25-32. Bakırcı, H. Artun, H. Şahin, S. ve Sağdıç, M. (2018). Ortak bilgi yapılandırma modeline dayalı fen öğretimi aracılığıyla yedinci sınıf öğrencilerinin sosyobilimsel konular hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(2), 207-237. Cansız, N. (2014). Developing pre-service science teachers' socio-scientific reasoning through socio-scientific issues-focused course. Yayımlanmamış doktora tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Cansız, N. ve Cansız, M. (2015). Views and knowledge of pre-service science teachers about nuclear power plants. International Journal on New Trends in Education and Their Implications, 6(2), 216-224. Çapkınoğlu, E. (2015). 7. sınıf öğrencilerinin yerel sosyobilimsel konularda oluşturdukları argümantasyonların kalitesi ve karar verirken dikkate aldıkları faktörlerin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Cebesoy, Ü. M. ve Dönmez-Şahin, M. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyobilimsel konulara yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 37, 100-117. Clarkeburn, H., Downie, J. R., & Matthew, B. (2002). Impact of an ethics programme in a life sciences curriculum. Teaching in Higher Education, 7(1), 65-79. Cohen, L., & Manion, L. (1994). Research methods in education. New York: Rutledge. Dawson, V. M. (2011). A case study of the impact of introducing socio-scientific issues into a reproduction unit in a Catholic Girls’ school. T. D. Sadler (Ed.). Socio-scientific Issues in the Classroom (313-345). New York: Springer Dordect. Demiral, Ü. ve Türkmenoğlu H. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının genetiği değiştirilmiş organizmalı besinler ile ilgili risk algılarının karar verme mekanizmalarıyla ilişkisinin incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 1025-1053. Demircioğlu, H. ve Vural, S. (2016). Ortak bilgi yapılandırma modelinin sekizinci sınıf düzeyindeki üstün yetenekli öğrencilerin kimya dersine yönelik tutumları üzerine etkisi. Hasan Âli Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 49-60. Domaç, G. G. (2011). Biyoloji eğitiminde toplum bilimsel konuların öğretilmesinde argümantasyon tabanlı öğrenme sürecinin etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Eğitim Bilimler Enstitüsü, Gazi Üniversitesi, Ankara. Ebenezer, J., Chacko, S., Kaya, O. N., Koya, S. K., & Ebenezer, D. L. (2010). The effects of common knowledge construction model sequence of lessons on science achievement and relational conceptual change. Journal of Research in Science Teaching, 47(1), 25–46. Goloğlu, S. (2009). Fen eğitiminde sosyobilimsel aktivitelerle karar verme becerilerinin geliştirilmesi: dengeli beslenme. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Eğitim Bilimler Enstitüsü. Marmara Üniversitesi, İstanbul. Han-Tosunoğlu, Ç. (2018). Biyoloji öğretmenlerinin sosyobilimsel konularla ilgili pedagojik alan bilgilerinin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Eğitim Bilimler Enstitüsü, Marmara Üniversitesi, İstanbul. Hogan, K. (2002). Small groups’ ecological reasoning while making an environmental management decision. Journal of Research in Science Teaching, 39(4), 341-368. Karaaslan, E. H. ve Ayas, A. (2016). Fen eğitiminde bilimsel açıklama ve önemi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 101-120. Karışan, D. (2014). Exploration of pre-service teachers' reflective judgment and argumentation skills revealed in a socio-scientific issues-based inquiry laboratory course. Yayımlanmamış doktora tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara. Kılınç, A., Demiral, U. ve Kartal, T. (2017). Resistance to dialogic discourse in SSI teaching: The effects of an argumentation‐based workshop, teaching practicum, and induction on a pre-service science teacher. Journal of Research in Science Teaching, 54(6), 764-789. Kutluca, A. Y. (2012). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının klonlamaya ilişkin bilimsel ve sosyobilimsel argümantasyon kalitelerinin alan bilgisi yönünden incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu. Lee, M. K., & Erdogan, I. (2007). The effect of science–technology–society teaching on students’ attitudes toward science and certain aspects of creativity. International Journal of Science Education, 29(11), 1315-1327. Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook. California: Sage Publications. Nielsen, J. A. (2012). Science in discussions: An analysis of the use of science content in socio-scientific discussions. Science Education, 96(3), 428-456. Nuhoğlu, H. (2014). Güncel sosyobilimsel konulara yönelik sistem dinamiği temelli kurulan öğrenci modellerinin değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(5), 1957-1975. Öztürk, M., Akdeniz, A. R. ve Bakırcı, H. (2017). Bilgisayar destekli öğretim uygulamalarının ortaokul öğrencilerinin bilimsel düşünme becerileri üzerine etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 611-639. Roth, W. M., & Lee, S. (2004). Science education as/for participation in the community. Science Education, 88(2), 264-291. Sadler, T. D. (2004). Informal reasoning regarding socio-scientific issues: A critical review of literature. Journal of Research in Science Teaching, 4, 513–536. Sadler, T. D., & Zeidler, D. L. (2005). Patterns of informal reasoning in the context of socio-scientific decision making. Journal of Research in Science Teaching, 42, 112–138. Sadler, T. D., & Zeidler, D. L. (2009). Scientific literacy, PISA, and socio-scientific discourse: assessment for progressive aims of science education. Journal of Research in Science Teachıng, 46(8), 909-921. Sağlam, Y., Karaaslan, E. H. ve Ayas, A. (2014). Creating a taken-as-shared understanding for scientific explanation: classroom norm perspective. International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology, 2(2). 149-1463. Sıbıç, O. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyobilimsel konulara ve sosyobilimsel konu temelli öğretime yönelik görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eğitim Bilimler Enstitüsü, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul. Soysal, Y. (2012). Sosyobilimsel argümantasyon kalitesine alan bilgisi düzeyinin etkisi: Genetiği değiştirilmiş organizmalar. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Eğitim Bilimler Enstitüsü, Abant İzzet Baysal Üniversitesi. Bolu Taşpınar, P. (2011). Sosyobilimsel tartışma destekli sağlık eğitimi etkinliklerinin ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinde sağlık bilincinin ve içerik bilgisinin gelişimine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Eğitim Bilimler Enstitüsü, Marmara Üniversitesi, İstanbul. Topçu, M. S. (2008). Fen öğretmen adaylarının sosyobilimsel konular hakkındaki kritik düşünme yetenekleri ve bu yetenekleri etkileyen faktörler. Yayımlanmamış doktora tezi. Eğitim Bilimler Enstitüsü, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara. Topçu, M. S. (2010). Development of attitudes towards socio-scientific issues scale for undergraduate students. Evaluation and Research in Education, 23(1), 51-67. Topçu, M. S. (2017). Sosyobilimsel konular ve öğretimi (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Topçu, M. S., Muğaloğlu, E. Z. ve Güven, D. (2014). Fen eğitiminde sosyobilimsel konular: Türkiye örneği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14 (6),1-22. Wu, Y. T., & Tsai, C. C. (2011). The effects of different on-line searching activities on high school students’ cognitive structures and ınformal reasoning regarding a socio-scientific ıssue. Research Science Education, 41(5), 771-785. Yahaya, J. M., Zain, A. M. N. & Karpudewan, M. (2012). Understanding socio-scientific issues in a low literate society for the achievement of the millennium development goals. World Academy of Science, Engineering and Technology, 72, 123-126. Yetişir, M. Ġ. (2007). İlköğretim fen bilgisi öğretmenliği ve sınıf öğretmenliği birinci sınıfında okuyan öğretmen adaylarının fen ve teknoloji okuryazarlık düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Eğitim Bilimler Enstitüsü, Gazi Üniversitesi, Ankara. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yolagiden, C. (2017). Öğretmen adaylarının fen öğrenme becerisi, fen okuryazarlığı ve sosyobilimsel konulara yönelik tutumları arasındaki ilişkininin araştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş. Zeidler, D. L. Sadler, T. D. Applebaum, S. & Callahan, B. E. (2009). Advancing reflective judgment through socio-scientific issues. Journal of Research in Science Teaching, 46 (1), 74-101.